SFG1532
                                                                  AZÆ?RBAYCAN RESPUBLIKASI




                                                                       NÆ?QLÄ°YYAT NAZÄ°RLÄ°YÄ°

                                                 “AZÆ?RYOLSERVISâ€? AÇIQ SÆ?HMDAR CÆ?MÄ°YYÆ?TÄ°



   AVTOMOBÄ°L YOLLARININ TÆ?KMÄ°LLÆ?ÅžDÄ°RÄ°LMÆ?SÄ°
                 VÆ? Ä°NKÄ°ÅžAFI
    Bakı – Şamaxı Avtomobil Yolunun Genişləndirilməsi



    BAKI-ÅžAMAXI AVTOMOBIL YOLUNUN GENÄ°ÅžLÆ?NDÄ°RÄ°LMÆ?SÄ°
    ÜÇÜN KÖÇÜRÃœLMÆ? SIYASÆ?TÄ°NÄ°N ÇÆ?RÇİVÆ? SÆ?NÆ?DÄ° (KÇS)




                                                    Noyabr 2015



                                                                                    Səhifə 1
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                  BYİB
                                                             Mündəricat
 Akronimlər ........................................................................................................................................... 4
 1.0        LAYÄ°HÆ?NÄ°N TÆ?SVÄ°RÄ°:............................................................................................................. 7
    1.1         Ümumi Məlumat: .................................................................................................................. 7
    1.2         Köçürülmə Çərçivə Sənədinin (KÇS) hazırlanmasının əsaslandırılması: .................. 8
    1.3         Köçürülmə Siyasəti Çərçivə (KSÇ) Sənədinin Məqsədləri: ........................................... 8
    1.4   Dünya Bankının MÉ™cburi KöçürülmÉ™ SiyasÉ™ti (Æ?Q 4.12) çərçivÉ™sindÉ™ MÉ™cburi
    Köçürülməyə dair tələbləri: ........................................................................................................... 10
 2.0        HÃœQUQÄ° ÇÆ?RÇİVÆ?: .............................................................................................................. 11
    2.1         Milli Hüquqi Çərçivə: .......................................................................................................... 11
    2.2         Fərqli müddəaların təhlili və birgə tədbiqi ....................................................................... 12
 3.0        KÖÇÜRÃœLMÆ? ÜÇÜN Ä°STÄ°QAMÆ?TVERÄ°CÄ° PRÄ°NSÄ°PLÆ?R: .............................................. 14
    3.1         Kompensasiya və Uyğunluq Prinsipləri .......................................................................... 14
        3.1.1 Müvafiqlik: .......................................................................................................................... 15
        3.1.2 Kompensasiya hüquqları ................................................................................................. 15
 4.0 MÃœLKÄ°YYÆ?TÄ°N QÄ°YMÆ?TLÆ?NDÄ°RÄ°LMÆ?SÄ° ÜÇÜN METOD VÆ? PROSEDURLAR VÆ?
 KOMPENSASÄ°YA CÆ?DVÆ?LÄ°: ........................................................................................................... 18
 5.0        GENDER TÆ?SÄ°RÄ° VÆ? TÆ?SÄ°RÄ°N AZALDILMASI TÆ?DBÄ°RLÆ?RÄ°: ...................................... 26
 6.0        TÆ?ÅžKÄ°LATÄ° ÖHDÆ?LÄ°KLÆ?R VÆ? Ä°NSTÄ°TUSÄ°ONAL ÇÆ?RÇİVÆ?:......................................... 26
    6.1         Azəryolservis Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (AYS ASC): .............................................................. 26
    6.2         AYS – Torpaqalma Şöbəsi (AYS-TAŞ): ............................................................................. 26
    6.2.1           Tikintiyə Texniki Nəzarət Məsləhətçisi (TTN): ....................................................... 27
    6.2.2           Yerli Hökumət:............................................................................................................... 27
    6.2.3           Podratçı: ......................................................................................................................... 27
    6.2.4           Yerli Heyyət:.................................................................................................................. 27
 7.0        KÖÇÜRÃœLMÆ? TÆ?DBÄ°RLÆ?R PLANI (KTP) ÜÇÜN MALÄ°YYÆ?LÆ?ÅžMÆ?: ........................ 27
 8.0        Ä°CTÄ°MAÄ°YYÆ?TÄ°N Ä°ÅžTÄ°RAKI /MÆ?ÅžVÆ?RÆ?TLÆ?R: ................................................................. 28
 9.0 ŞİKAYÆ?TLÆ?R............................................................................................................................... 28
 10.0           MONÄ°TORÄ°NQ VÆ? NÆ?ZARÆ?T: ........................................................................................ 29
    10.1         Daxili Monitorinq: ............................................................................................................... 29
    10.2        Xarici Monitorinq:............................................................................................................. 30
 11.0           KÖÇÜRÃœLMÆ?NÄ°N PLANLAÅžDIRILMASI: ...................................................................... 30
 12.0           SÆ?NÆ?DLÆ?RÄ°N AÇIQLANMASI:....................................................................................... 32
 Æ?lavÉ™ I ................................................................................................................................................... 33
    Köçürülmə Planının tərkibi .............................................................................................................. 33
 Æ?lavÉ™ II ................................................................................................................................................. 36
    Dünya Bankı tərəfindən maliyyələşən Avtomobil Yolları Layihələri üçün təsis edilən LİQ . 36
 Æ?lavÉ™ III ................................................................................................................................................ 38


                                                                                                                                                  Səhifə 2
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                                                                     BYİB
    KÇS hazırlanması üçün aparılan görüşlər (2015) ...................................................................... 38
 Æ?lavÉ™ IV ............................................................................................................................................... 39
    İctimai Məşvərətlər, İctimayyətə Bakı-Şamaxı yolunun km13.5-15 və 91-107 hissələri üçün
    KöçürülmÉ™ SiyasÉ™tinin ÇərçivÉ™ sÉ™nÉ™dinin vÉ™ Æ?traf MühitiÉ™ TÉ™sirin QiymÉ™tlÉ™ndirilmÉ™si
    Hesabatlarının açıqlanması, ......................................................................................................... 39




                                                                                                                                               Səhifə 3
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                                                                  BYİB
                                                     Akronimlər

  TMQŞ                        Təsirə Məruz Qalan Şəxslər
  qKTP                        qisaldılmış Köçürülmə Tədbirlər Planı
  AYS ASC                     Azəryolservis Açıq Səhmdar Cəmiyyəti
  AYS-TAŞ                     Azəyolservis – Torpaqalma Şöbəsi

  AYS LİQ                     “Azəryolservis� Layihə İşçi Qrupu
  NO                          Nəzarət Orqanı
  Ä°Æ?T                         Ä°cma Æ?saslı Təşkilatlar
  AO                          Alan Orqan
  AH                          Azərbaycan Hökuməti
  ŞBK                         Şikayətlərin baxılması komissiyası
  ŞBM                         Şikayətlərin baxılması mexanizmi
  BYİB                        Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı
  MC                          Məcburi Köçkünlər
  TAŞ                         Torpaq Alma Şöbəsi
  DETAHQ                      Dövlət Ehtiyacları üçün Torpaqların Alınması Haqqında Qanun
  TAK                         Torpaqalma və Köçürülmə
  MN                          MaliyyÉ™ Nazirliyi
  QHT                         Qeyri-Hökumət Təşkilatı
  ASC                         Açıq Səhmdar Cəmiyyəti
  Æ?S                          Æ?mÉ™liyyatlar SiyasÉ™ti
  LTMQŞ                       Layihə Təsirinə Məruz Qalan Şəxslər
  LİQ                         Layihə İşçi Qrupu
  KTP                         Köçürülmə Tədbirlər Planı
  KSÇ                         Köçürülmə Siyasətinin Çərçivəsi
  TTNM                        Tikintiyə Texniki Nəzarət Məsləhətçisi

  Æ?MDK                        Æ?mlak MÉ™sÉ™lÉ™lÉ™ri üzrÉ™ DövlÉ™t KomitÉ™si
  STQ                         Sosial Təsirin Qiymətləndirilməsi
  DB                          Dünya Bankı




                                                                                            Səhifə 4
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                          BYİB
                                                  Terminlərin izahı

  Kompensasiya                  Mövcud bazar qiymətinə əsasən bərpa dəyəri ilə Layihənin təsir
                                edəcəyi və ya əldə edəcəyi aktiv üçün nağd və ya müvafiq formada
                                ödəniş
  Məsləhətçi
                                Nəqliyyat Nazirliyi adından Layihə Məsləhətçisi
  Son tarix                     Siyahıyaalma, inventarizasiya və sosial-iqtisadi araşdırmaların bütün
                                layihə üçün başlanğıc tarixi layihə üçün son tarix hesab edilir.

  Müfəssəl ölçülərin            Layihənin təsirə məruz qaldığı torpaq sahələrinin və təsirə məruz
  aparılması                    qalmış əmlakın müfəssəl ölçülərinin aparılması və inventarizasiyası.


  Hüquqlar                      Zərərin növündən, dərəcəsindən və ya xüsusiyyətindən asılı olaraq
                                TMQŞ-rə sosial və iqtisadi bazasını bərpa etməyə kifayət edən nağd
                                pul və ya digər növ kompensasiya, köçürülmə dəyəri, gəlirin
                                reabilitasiyasına kömək, köməyin göstərilməsi, gəlirin əvəz
                                edilməsi/biznesin bərpaedilməsi daxil olmaqla bir sıra tədbirlər.


  Torpaqalma                    Kompensasiya əvəzində dövlət məqsədləri üçün bir şəxsin sahib
                                olduğu torpağın hamısının və ya bir qisminin dövlət idarəsi tərəfindən
                                alınması ilə həmin idarənin sahiblənmə və yiyələnməsi prosesi.


  Mülkiyyət                     Zəbt etdikləri torpaq üzərində heç bir nəzərəçarpacaq hüququ və ya
  hüququnun                     iddiaları olmayan fiziki şəxslər, icazəsi, lisenziyası və ya qrantı
  olmaması                      olmadan özəl və ya dövlət torpağından istifadə edən insanlar, məs.,
                                torpaq üzərində və/ və ya zəbt olunmuş strukturlar və ya onların
                                istifadə etdikləri strukturlar  üzərində milkiyyət hüququ olmayan
                                insanlar.

  Layihə təsirinə               Torpaq satınalması, yerdəyişmə və ya gəlirlərin itməsi ilə Layihənin
  məruz qalan şəxslər           təsiri altına düşən şəxslər dedikdə istənilən şəxs, ailə (bəzən
  (LTMQŞ)                       Layihənin təsir etdiyi ailə kimi istinad olunur), firma və ya dövlət və
                                ya özəl müəssisə nəzərdə tutulur. Layihə təsirinə məruz qalan
                                şəxslərə bu səbəbdən daxildir: i) yol dəhlizinin, təhkim zolağının,
                                svay özüllərinin və ya tikinti işləri sahəsinin birbaşa təsir etdiyi
                                insanlar; ii) ağaclar və ya məhsullar kimi kənd təsərrüfatı torpağı və
                                ya digər məhsuldar mülkləri təsir altına düşmüş insanlar, iii) biznes
                                işlərinə təsir göstərilmiş şəxslər və Layihənin təsiri nəticəsində gəlir
                                itkisi yaşamış insanlar; iv) Layihənin təsiri nəticəsində
                                işini/məşğuliyyətini itirmiş şəxslər və v) layihə nəticəsində ictimai
                                resurslara/ əmlaka girişi itirən insanlar.


  Bərpa dəyəri                  Tikililərə gəldikdə “bərpa dəyəri� itirilən tikilinin bərpası və ya qismən
  (tikililər)                   təmiri üçün eyni ölçülü və keyfiyyətli və ya daha keyfiyyətli tikilinin
                                inşası/ qismən təmiri üçün lazım olan materialların bazar qiymətləri,
                                tikinti materiallarının tikinti ərazisinə daşınması xərcləri, fəhlə və işçi
                                qüvvəsinin dəyəri, hər hansı qeydiyyat və vergi xəərclərini təşkil edən
                                məbləğdir. Bərpa dəyəri müəyyən edilərkən mülkiyyətin ucuzlaşması
                                və söküləcək tikilidən əldə olunan materialların dəyəri nəzərə
  Bərpa dəyəri                  alınmayacaqdır.

                                                                                                    Səhifə 5
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                  BYİB
     (torpaq)                   Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlar üçün “bərpa dəyəri� eyni
                                məhsuldar potensialı və ya istifadəsi olan və təsirə məruz qalan
                                torpaq sahəsi yaxınlığında olan torpağın layihədən əvvəl və ya
                                köçürülmədən əvvəl (daha yüksək olan) bazar dəyəri və əlavə
                                olaraq hər hansı qeydiyyat və sənədləşdirmə vergilərinin xərclərinin
                                cəmidir. Həyətyanı torpaq sahələri üçün bu torpağın layihədən
                                əvvəl və ya köçürülmədən əvvəl (daha yüksək olan) eyni ölçüdə və
                                istifadədə olan, oxşar və ya daha təkmilləşdirilmiş ictimai
                                infrastruktur şəraiti və xidmətləri olan və təsirə məruz qalan
                                torpağın yaxınlığında yerləşən torpağın dəyəri və əlavə olaraq hər
                                hansı qeydiyyat və sənədləşdirmə vergilərinin xərclərinin cəmidir


     İcarədar-şərik             İcarədar əkinçi və ya fermer-icarədar, məs, məhsulun razılaşdırılmış
                                hissəsi üçün sahib olmadığı torpağı becərən şəxş.

     Ciddi təsir                20 % və ya daha çox layihə təsirinə məruz qalan əmlakını itirən və
                                bununla LTMQŞ-nin kasıblaşmasınagətirən təsir.


     Həssas təbəqə              Yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə yaşayanlar, yaşlılar, qadın və
                                uÅŸaqlar1.




 1
  Məcburi Köçkün düşən şəxslərin layihənin xüsusi təsirinə məruz qalmaq ehtimalı KTPnı hazırlanark an
 müəyyən ediləcək və müvafiq tədbirlər tövsiyə olunacaqdır.

                                                                                                        Səhifə 6
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                      BYİB
                          KÖÇÜRÃœLMÆ? SÄ°YASÆ?TÄ°NÄ°N ÇÆ?RÇİVÆ? SÆ?NÆ?DÄ°

 1.0 LAYÄ°HÆ?NÄ°N TÆ?SVÄ°RÄ°:
 1.1 Ümumi Məlumat:
 Azərbaycan Hökuməti (AH) tərəfindən Azərbaycan Magistral Yolları III Layihəsi ilə əlaqədar
 olaraq Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankından (BYİB) kredit əldə etmişdir.Layihə
 qismən Azərbaycan Hökuməti tərəfindən maliyyələşdiriləcəkdir.

 Bakı-Şamaxı avtomobil yolu Bakı şəhərini Azərbaycanın mərkəzində yerləşən Yevlax şəhəri
 ilə birləşdirirən M4 avtomobil yolunun bir hissəsi olmaqla Bakı ilə Yevlax şəhərləri arasında
 yüngül çəkili nəqliyyat vasitələri üçün olan M2 avtomobil yoluna səmərəli alternativ marşrutu
 özündə birləşdirir. Bakı-Şamaxı avtomobil yolu Azərbaycanın qərbinə və Bakıdan Gürcüstana
 olan ən qısa marşrutun bir hissəsidir. Sözügedən avtomobil yolunun bütün hissələrinin
 təkmilləşdirilməsi işləri hazırda davam etdirilir.

 Hazırda Azərbaycan Hökuməti sözügedən kreditdən Bakı-Şamaxı avtomobil yolunun km 13.5
 – km 15 hissəsi üzrə ətraf mühitin qiymətləndirilməsi, Bakı-Şamaxı avtomobil yolu üçün
 mövcud Köçürülmə üzrə Çərçivə Siyasəti Sənədinin (2009) yenilənməsi (km 13.5-15, km91-
 116 və km 121.4-121-7), Bakı-Şamaxı avtomobil yolunun km 45 – km 91 hissəsində tikinti
 işlərinin həcmində edilən dəyişiklik nəticəsində artan ətraf mühit və sosial təsirlərin
 qiymətləndirilməsi, yol oxunda edilən dəyişikliklərə uyğun olaraq Bakı-Şamaxı avtomobil
 yolunun km 91 – km 107 hissÉ™si üzrÉ™ Æ?MTQ hesabatı vÉ™ Æ?MÄ°P-nın (2013) yenilÉ™nmÉ™si üçün
 məsləhət xidmətlərinin maliyyələşdirilməsi istiqamətində istifadə etmək niyyətindədir

 Sözügedən avtomobil yolunun km 13.5 – km 15 hissəsi üçün iki hərəkət hissəli dörd zolaqlı
 yol və hər bir hərəkət hissəsinin hər iki tərəfində yanaşma yolları olan yeni en kəsiyinin tikintisi
 nəzərdə tutulur. Yol kəsişməsi standart en 27.5 metrdən minimum 20.0 metrə qədər
 azaldılmışdır. Buna yolun ayırıcı zolağının 5 metrdən 3 metrədək azaldılması və bər k çiyinin
 3.75 metrdən 1 metrədək azaldılması ilə nail olunmuşdur. Eni azaldılmış yol kəsişməsi
 yaxınlıqdakı əmlaklara və kənar yollara çıxış üçün yeni iki hərəkət hissəli yolun hər iki
 tərəfindən əlavə zolaqların təmin olunmasına imkan yaratmışdır. Genişləndirmə layihəsində
 əsasən mövcud yol oxundan istifadə edildiyi üçün hərəkət hissəsinin altında olan suötürücü
 borular yolun genişləndirilməsinə uyğunlaşdırılmaq üçün uzadılacaqdır.

 Yolun km 13.5 – km 15 hissəsində avtobus dayanacaqları yerləşən hissələrdə iki hərəkət
 hissəli yolu keçmək üçün iki yeni piyada keçidi nəzərdə tutulur. Qeyd olunan yol hissəsi üzrə
 drenaj boruları əsasən yolun səthindəki axıntıların toplanmasını təmin edərək yeni hərəkət
 zolağının hər iki tərəfində olmaqla yol geyiminin kənar hissələrində yerləşən “qapalı beton
 kanallar� dan ibarət olacaqdır.

 Hal hazırda Məsləhətçi Şirkətlər yolun km 13.5-15, km91-116 və km 121.4-121.7 arasında
 olan hissələrin dörd zolağa genişləndirilməsi üçün Müfəssəl layihə üzərində işləyir. Hazırki
 KÇS sənədi bütün bu hissələr üçün hazırlanıbdır. Bu hissələrdə aparılan tikinti işləri
 torpaqalma və məcburi köçürülmə ilə nəticələnəcəkdir. Layihələndirmə üzrə Məsləhətçi



                                                                                             Səhifə 7
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                           BYİB
 tərəfindən cəlb edilən beynəlxalq və yerli məsləhətçilər hazırki Köçürülmə üzrə Çərçivə
 Sənədində müəyyən edilən siyasət və qaydalara müvafiq olaraq KTP-ni hazırlamalıdır.

 Bu Köçürülmə Tədbirləri üzrə Çərçivə Sənədi (KTÇS) Layihənin icrası müddətində yaranacaq
 məcburi köçürülmə məsələlərində Layihənin Azərbaycan Qanunvericiliyi və Dünya Bankının
 4.2 saylı Æ?mÉ™liyyatlar Qaydalarına müvafiq icrasını tÉ™min etmÉ™k mÉ™qsÉ™di ilÉ™ iÅŸlÉ™nib
 hazırlanmışdır. Layihənin icrası müddətində hazırki KTÇS tələblərinə uyğun olaraq sahəyə
 müvafiq Köçürülmə üzrə Tədbirlər Planları işlənib hazırlanacaqdır. Bu KTÇS və Dünya
 Bankının Açıqlama Qaydalarının tələblərinə uyğun olaraq ictimayyətin mvafiq iştrakını və
 məlumatların açıqlanması təmin etmək üçün tədbirlər görüləcəkdir.

 1.2 Köçürülmə Çərçivə Sənədinin (KÇS) hazırlanmasının əsaslandırılması:
 Dünya Bankı siyasətinin tələblərinə uyğun olaraq maliyyələşdirdiyi bütün layihələrin sosial və
 ekoloji baxımdan təhlükəsiz və davamlı olduğunu təmin etmək məqsədiylə layihələri əsaslı
 şəkildə nəzərdən keçirir. Layihə ərazisi və cizgilər araşdırılarkan müəyyən edilmişdir ki, Layihə
 LTMQŞ-in əsasən iqtisadi köçürülməyə səbəb olacaqdır. Dünya Bankının yardım ilə
 maliyyələşdirilən Layihə nəticəsində məcburi olaraq torpaq və digər aşağıda qeyd edilən
 mülkiyyət itkiləri aşağıdakılardır:
    • Yaşayış evinin köçürülməsi və ya itkisi.
    • Æ?mlakını vÉ™ ya É™mlakına giriÅŸ-çixış imkanlarının itkisi.
    • Fiziki köçürülmə zəruriyyətindən asılı olmayaraq gəlirin və ya yaşayış vasitələrinin
         itkisi.

 Bu KSÇ sənədi bu layihənin icrası ilə nəticələnə biləcək təsirlərin həll edilməsi məqsədi ilə
 hazırlanmışdır; belə ki, Bankın regionda maliyyələşdirdiyi digər layihələrin təsirlərini nəzərə
 almır.

 Tapşırığın məqsədləri aşağıdakılardır:
 • Köçürülmənin ümumi prinsip və məqsədlərinin açıqlanması üçün Köçürülmə Siyasəti
    Çərçivə (KSÇ) sənədinin hazırlanması;
 • Hüquqların tədbiqi, icra prosesi, şikayətlərə baxılması mexanizmləri və Layihənin
    nəticəsində baş verə biləcək torpaqalma və köçürülmənin monitorinqi məqsədi ilə
    razılaşmalar üçün müvafiq siyasəti və qaydaları müəyyən etmək.

 1.3 Köçürülmə Siyasəti Çərçivə (KSÇ) Sənədinin Məqsədləri:
 Æ?sas mÉ™qsÉ™d LTMQÅž-in yaÅŸayış ÅŸÉ™raitini É™n azından layihÉ™dÉ™n É™vvÉ™lki vÉ™ziyyÉ™t qÉ™dÉ™r bÉ™rpa
 etməkdir. Bu Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə sənədinin hazırlanmasında Azərbaycanın
 müvafiq qanunvericiliyinÉ™ É™lavÉ™ olaraq Dünya Bankının mÉ™cburi köçürülmÉ™yÉ™ dair Æ?mÉ™liyyat
 Procedurları 4.12 prinsiplərinə də istinad olunacaqdır. Bununla əlaqədar olaraq növbəti əsas
 prinsip və məqsədlərin yerinə yetirilməsi təmin edilməlidir:

      •    Bütün layihə variantlarını araşdırmaqla imkan daxilində Məcburi köçürülməyə yol
           verilməməli, və ya minimuma endirilməli
      •    Torpaqların alınmasının azaldılması: Şəxsi torpaqların alınması yalnız alternativ
           həllin olmadığı təqdirdə baş verə bilər;


                                                                                          Səhifə 8
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                        BYİB
      •    Hüquqi prosedurların tətbiqi mütləqdir: Bütün alqı-satqılar Azərbaycan
           Respublikasının Qanunvericiliyi və Dünya Bankının qayda ve qanunlarına uyğun
           aparılacaqdır;
      •    Kompensasiya və müvafiqlik prinsipləri: Şəxsi torpaqların alınması qaçılmaz olan
           hər bir hal Azərbaycan Qanunvericiliyi və Dünya Bankı qaydalarına uyğun olaraq idarə
           ediləcəkdir;
      •    Mülkiyyətin qiymətləndirilməsi metod və prosedurları: Planlaşdırılmış şəkildə
           satınalmaların təfərrüatları Köçürülmə Tədbirlər Planları (KTP) / Sadələşdirilmiş
           Köçürülmə Tədbirlər Planlarında (sKTP) açıqlanmalıdır. Təsirə məruz qalan şəxslərin
           sayı 200 nəfərdən az olduğu təqdirdə Layihənin torpaqalma və köçürülmə təsirləri
           Sadələşdirilmiş Köçürülmə Tədbirlər Planında (sKTP) təqdim olunur. Kompensasiya
           və qanunvericilik məsələlərinə cavabdeh təşkilat LİQ ilə birgə Köçürülmə Tədbirlər
           Planlarının (KTP) Azərbaycan qanunları və Dünya Bankı qaydalarına müvafiqliyini
           təmin edəcəklər;
      •    Hüquqlar: Kompensasiya almaq hüquqları torpaq növləri, mülkiyyət və digər vəsaitlər,
           o cümlədən torpaq istifadəçiləri olan mülkiyyətçilər, icarədar və mülkiyyət hüququ
           olan və olmayan Layihə təsirinə Məruz Qalan Şəxslər (LMRQŞ), torpaqdan
           kommersiya məqsədi ilə istifadə edənlər, hər hansı abadlıq işləri görənlər; istifadə illəri
           və s. asılı olaraq fərqlənəcəkdir;
      •    Təşkilati öhdəliklər və institusional çərçivə - Köçürülmə Siyasəti Çərçivəsinin
           həyata keçirilməsi və təmin edilməsi və KTP-nın planlaşdırılması və icrası üzrə ümumi
           öhtəlikərin təfərrüatlarını verir. Hər mərhələdə kimlərin cəlb edilməsi daxil olmaqla
           kompensasiya almaq hüququnun verilməsi prosesi ətraflı şəkildə təsvir ediləcəkdir;
      •    Köçürülmə Tədbirlər Planlarının icrasının maliyyələşdirilməsi: KTP-nin
           maliyyələşdirmə prosesləri və məsuliyyət aydın şəkildə təsvir ediləcəkdir (hesablanan
           və KTP-də təqdim edilən xərclərin dəyərinə əsasən);
      •    İctimaiyyətin iştrakı və məşvərətlər: LTMQŞ (Layihə təsirinə Məruz Qalan Şəxsləri)
           KTP-nin hazırlanması və icrası müddətinin müxtəlif mərhələlərinə cəlb edilməklə
           onların layihədə iştrakı təmin edilməlidir. KTP hazırlanaraq, Köçürülmə Siyasətinin
           Çərçivə sənədinin tələbləri barəsində ictimaiyyətlə aparılan görüşlər zamanı LTMQŞ
           malumatlandırılacaq və informasiya ictimaiyətə açıqlanacaqdır. Layihə təsirinə məruz
           qalan hər bir şəxs KSÇ/KTP – də qeyd edildiyi şəkildə hüquqları və bərpa seçimləri
           barəsində tam məlumatlandırılacaqdır;
      •    Şikayət və narazılıqlar: Şikayətlərin ədalətli şəkildə həll edilməsini təmin etmək
           məqsədiylə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə istinadən şikayətlərin qəbul
           edilməsi və baxılması mexanizmi tədbiq ediləcəkdir. Xüsusi diqqət qadınlar və həssas
           qruplara ayrılacaq. Monitorinq zamanı LTMQŞ – nin bütün şikayətləri və onların həlli
           üsulları qeydə alınacaq ki, şikayətlərin öz vaxtında həll edilməsi təmin olunsun;
      •    Monitorinq və Nəzarət: KTP-nin icrasına nəzarət məqsədiylə monitorinq
           mexanizmləri təyin ediləcəkdir. Zəruri hesab olunduğu halda xarici monitorinqin
           aparılması və KTP-nin icrasını qiymətləndirmək məqsədiylə müstəqil mütəxəssis cəlb
           ediləcəkdir. Bundan başqa, xarici monitorinq layihənin TMQŞ-yə social-iqtisadi təsir
           barəsində məlumat toplayacaq və lazım olarsa KSÇ-nin istənilən məqsədlərinə nail
           olmaq üçün KTP-nın icra prosedurlarına dəyişikliklər tövsiyə edəcəkdir;


                                                                                              Səhifə 9
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                            BYİB
       •   Köçürülmənin planlaşdırılması: KTP-ni əhatə edən LTMQŞ-nin ətraflı sosial-
           iqtisadi araşdırmaları insanların yaşı, cinsi, etnik mənsubiyyəti, təhsili və məşğulluğu,
           ev təsərrüfatı xərcləri, yaşayış imkanlarını təhlil edəcək, daşınan və daşınmaz əmlakı
           qeydə alacaqdır;
           Açıqlama: Məşvərətlər prosesinə əlavə və Dünya Bankının İnformasiya təminatı üzrə
           siyasətinə uyğun olaraq KSÇ və KTP sənədlərinin hər biri dövlət ehtiyacları üçün
           satınalmalara (torpağın və ya digər mülkiyyətin) başlanmaqdan əvvəl yerlərdə
           Azərbaycan dilində əldə oluna bilər.

 KÇS-nin müddəaları təsirin miqyası və təsirə məruz qalan şəxslərin itirdiyi torpaq və ya digər
 mülkiyyət üzərində hüquqi sənədin olub olmadığından asılı olmayaraq layihə təsirinə məruz
 qalmış bütün şəxslərə tədbiq edilir.

 Layihə təsirinə məruz qalan ərazi üçün tərtib edilən Köçürülmə Tədbirlər Planı (KTP) Layihəçi
 Mühəndis tərəfindən cəlb edilən Beynəlxalq və Yerli Məsləhətçilər tərəfindən hazırlanaraq
 Dünya Bankı tərəfindən təsdiqlənəcək və tikinti işlərinə başlanmaqdan əvvəl həyata
 keçirilÉ™cÉ™kdir. Bu KSÇ-nÉ™ vÉ™ Dünya Bankının Æ?P 4.12 É™sasÉ™n müəyyÉ™n olunan LTMQÅž-yÉ™
 kompensasiya və bərpa tədbirləri paketi KTP-də əraflı təqdim ediləcəkdir. Müvafiq KTP-da
 qeyd edilən kompensasiya və bərpa tədbirləri hüquqları çatan bütün TMQŞ-yə təmin
 edildikdən sonra torpaqalma və digər mülkiyyətin alınması baş tutacaq. LTMQŞ-dən fiziki
 köçürülmyə məruz qalanlar olarsa onların yeni şəraitinin ən azından layihədən əvvəlki şəkildə
 bərpasını təmin etmək üçün səy göstəriləcəkdir. Fiziki köçürülməyə məruz qalanlar arasında
 həssas qruplara, və o cümlədən yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə yaşayanlar , yaşlılar,
 qadın vÉ™ uÅŸaqlara xüsusi diqqÉ™t yönÉ™lÉ™cÉ™kdir. KTP-nin É™sas müddÉ™aları Æ?lavÉ™ 1-dÉ™ tÉ™qdim
 edilir.

 1.4   Dünya Bankının MÉ™cburi KöçürülmÉ™ SiyasÉ™ti (Æ?Q 4.12) çərçivÉ™sindÉ™ MÉ™cburi
       Köçürülməyə dair tələbləri:
 Dünya Bankının Məcburi Köçürülməyə dair Siyasəti aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır:
        (a) Bütün mümkün layihə variantları araşdırılaraq torpaqalma və əlaqədar olan bütün
            təsirlər daxil olmaqla məcburi köçürülməyə yol verilməməli və ya azaldılmalıdır;
        (b) Köçürülmə qaçılmaz olarsa köçürülmə ilə əlaqədar tədbirlər davamlı inkişaf
            proqramları kimi aparılmalıdır ki, layihə nəticəsində köçürülən insanlara layihədən
            bərabər bəhrələnmələri üçün kifayyət qədər investisiya resursları təmin edilsin.
            Köçürülməyə məruz qalan insanlar ətraflı şəkildə məlumatlandırılmalı və
            köçürülmə proqramının planlaşdırılması və icrasında iştrak etmək imkanlarına
            malik olmalıdırlar.
        (c) Köçürülməyə məruz qalan insanlara yaşayış şəraiti və vasitələrinin
            yaxşılaşdırılması səylərində, ən azı köçürülmədən əvvəl səviyyəyə və ya layihə
            icrasından əvvəlki səviyyəyə (hansı daha yüksəkdir) çatmağa yardım edilməlidir.
    • Kompensasiya və/ ya digər bərpa tədbirləri təsirə məruz qalan insanların gəliri və
        yaşayış səviyyəsini yaxşılaşdırmaq və ya heç olmasa layihədən əvvəlki vəziyyətə
        çatdırılması üçün kifayət gədər təmin ediləcəkdir;



                                                                                           Səhifə 10
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                          BYİB
       •  Torpaq, tikili və digər mülkiyyət üçün kompensasiya bərpa dəyəri məbləğində
          ödəniləcəkdir;
      • Təsirə məruz qalan şəxslər təsirlər barədə tam olaraq məlumatlandırılmalı və
          təsirlərin azaldılması üçün planlaşdırılan tədbirlərə dair məsləhətlər almalıdırlar;
      • Təsirə məruz qalan şəxslərin sosial-mədəni marifləndirici təşkilatları dəstəklənməli/
          onlara mümkün qədər çox müraciyət edilməlidir;
      • Kompensasiyalar qadın və kişilər eyni olaraq nəzərə alınıb ödəniləcək;
      • Hüquqi statusun çatışmamazlığı kompensasiya və ya kompensasiya əvəzi yardımın
          digər növlərinin təmin edilməsinə maneə olmamalıdır.;
      • Xüsusi diqqət başçısı qadın olan ailələrə və digər həssas qruplara yönəlməlidir və
          layihə təsiri nəticəsində dəyişilən şəraitə uyğunlaşmaq üçün müvafiq yardım
          göstərilməlidir.;
      • Kompensasiyanın ümumi məbləği layihə dayərinə daxil edilməlidir;
      • Ucuzlaşma, sənədləşdirilmə, rüsum və ya digər səbəblər nəzərə alınmadan
          kompensasiya və köçürülmə xərcləri tam olaraq təsirə məruz qalan şəxslərə yolun
          təhkim zolağının boşaldılması, tikililərin sökülməsi və yer səthinin saviyyəsi işlərindən
          əvvəl ödənilməlidir.
 2.0 HÃœQUQÄ° ÇÆ?RÇİVÆ?:
 2.1 Milli Hüquqi Çərçivə:
 Azərbaycanda bir neçə qanun məcəlləsi və Aktlar mövcuddur ki, özəl torpaqların Dövlət
 ehtiyacları     üçün      özgəninkiləşdirilməsi      məsələlərini    tənzimləyir.    Azərbaycan
 Konstitutusiyasının 29-cu Maddəsi vətəndaşların mülkiyyət hüququnu və bu mülkiyyət
 hüququnun qorunmasını təmin edir. Bu maddə torpaq sahiblərini müvafiq hüquqi baza ilə
 təmin edir və dövlət ehtiyacları üçün mülkiyyətin özgəninkiləşdirilməsini yalnız qabaqcadan
 onun dəyərini bazar qiymətlərinə uyğun ödəmək şərti ilə həyata keçirilir.

 Torpaqların Dövlət Ehtiyacları üçün Alınması Haqqında Qanun (TDEAHQ) 20 Aprel 2010-
 cu ildə qüvvəyə minmişdir. Qanun dövlət ehtiyacları üçün torpaqların alınması prosedurlarının
 təfərrüatını verir; kompensasiyanın məbləğini hesablayır; kompensasiyanın ödəniş
 qaydalarını müəyyən edir və o cümlədən torpaq almaya cəlb edilən tərəflər arasında digər
 münasibətləri tənzimləyir. Bu Torpaqalma qanunun qüvvəyə minməsindən əvvəl
 Azərbaycanda məcburi köçürülməylə dair məsələləri tənzimləyən xüsusi bir qanun və
 prosedurlar yox idi. Lakin, yeni qanunvericilikdən başqa ölkədə bir-neçə nizamlayıcı vasitələr
 var ki, onlar torpaqalmanı, mülkiyyət və digər mülkiyyət növlərini tənzimləyir və rəhbərlik edir
 və bu mülkiyyət növlərinin itirilməsini kompensasiya edir. Bunlara daxildir:
      • Mülki Məcəllə (01 Dekabr 1998): Mülki Məcəllədə qeyd edilir ki, daşınmaz əmlak
         üzərində hər hansı hüquqlar dövlət qeydiyyatına alınmalıdır. Torpaqlar dövlət
         ehtiyacları üçün mülkiyyətçilərdən bazar qiyməti prinsipi əsasında dəyəri ödənilməklə
         geri alınır.
      • Torpaq məcəlləsi (25 İyun, 1999): bu Məcəlləyə əsasən torpaq dövlət ehtiyacları
         üçün alınırsa torpaq ilkin olaraq 1998 –ci ilə aid standart məcəlləyə əsasən aparılan
         qiymətləndirmə əsasında təklif edilir. Torpaq sahibləri bu qiymətləndirmənin nəticələri
         ilÉ™ razı olmadıqda tÉ™krar qiymÉ™tlÉ™ndirmÉ™ üzrÉ™ razılaÅŸma imkanları mövcuddur. Æ?gÉ™r
         belə bir razılaşma əldə edilməzsə alan təşkilat torpaq sahəsini aımaq üçün
         məhkəməyə müraciət edə bilər.

                                                                                          Səhifə 11
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                         BYİB
      •    Torpaq İslahatları (1996) və Torpaq Bazarı (1999) haqqında Qanunlar: bu qanunla
           torpaq üzrə mülkiyyət, istifadə və icra hüquqları şəxsi razılıq və ya hərrac vasitəsiylə
           satıla ya alına bilər.
      •    Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 Oktyabr 2003-cü il, 972 saylı Fərmanı
           - “Torpaq icarəsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq
           edilməsi      barədə əlavə addımların atılması və dövlət və ya bələdiyyə
           torpaqlarının torpaq müsabiqələrinin və hərraclarının keçirilməsi vasitəsiylə
           ayrılması (sahibkarlıq və ya icarə) Qaydaları haqqında: bu normativ aktlara əsasən
           dövlət mülkiyyətində olan torpaqlar yerli hakimiyyət orqanlarının qərarlarına əsasən
           torpaq hərracları vasitəsiylə şəxsi mülkiyyətə və ya icarəyə verilə bilər..
      •    Azərbaycan Respublikasında yeni Normativ qiymətlərin müəyyən edilməsi
           haqqında Nazirlər Kabinetinin 158 saylı Qərarı (1998): hər rayonda torpaq üçün
           normativ və ya kadastr qiymətləri təyin edilir.
      •    Nazirlər Kabinetinin Xüsusi mülkiyyətdə olan tikililərin inventar qiymətinin
           nizamlanmasının təsdiqi haqqında 110 saylı Qərarı (1999): Bu qərar təsirə məruz
           qalan tikililərin və daşınmaz əmlakın kompensasiya dəyərinin hesablanması
           prosedurlarını izah edir. Bu qərar geri alınacaq torpaqların və daşınmaz əmlakın
           qiymətləndirilməsi üçün istifadə edilən 58 saylı qərarın əsasında hazırlanıb. Bu
           qiymətləndirmə Azərbaycanın rayonlar üzrə müxtəlif növ tikinti materiallarının standart
           qiymət göstəricisi əsasında hesablanır.
      •    Azərbaycan Respublikasının Torpaq Məcəlləsi ilə bağlı bəzi normativ hüquqi
           aktlar haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 42 saylı Qərarı
           (2000) : bu qərar torpaqların dövlət ehtiyacları üçün alınması prosedurlarını açıqlayır.
      •    Avtomobil yolları haqqında Qanunun tətbiqi haqqında fərman (2000) və
           Azərbaycan Respublikasında avtomobil yollarının təhkim zolağından istifadənin
           tənzimlənməsi üçün əlavə tədbirlər haqqında sərəncam: hər iki qanun
           Azərbaycanda bütün yollara dair fəaliyyətlərə tədbiq edilir.
      •     Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 dekabr 2007-ci il tarixli fərmanı:
           Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə dəyişikliklər və əlavələr edilməsi
           barədə" Azərbaycan Respublikasının 7 dekabr 2007-ci il tarixli 506-IIIQD nömrəli
           Qanununun tətbiq edilməsini təmin edir. Dövlət ehtiyacları üçün alınan daşınmaz
           əmlakın mülkiyyətçisinə əmlakın alınması ilə bağlı zərərin ödənilməsi üçün həmin
           daşınmaz əmlakın qanunvericiliyə uyğun olaraq hesablanmış bazar qiymətinin 20 faizi
           miqdarında kompensasiya ödənilməlidir.

 2.2 Fərqli müddəaların təhlili və birgə tədbiqi
 Dünya Bankının Æ?Q 4.12 tÉ™lÉ™blÉ™rinin É™ksÉ™r müddÉ™aları AzÉ™rbaycan QanunvericiliyindÉ™ öz
 əksini tapıb. Lakin müəyyən fərqli məqamlar mövcuddur. Onların xülasəsi Cədvəl 2.1-də
 verilir:

  Cədvəl 1: Torpaqalma və Məcburi Köçürülmə üzrə Azərbaycan Qanunlarının Dünya
                           Bankının Æ?Q 4.12 ilÉ™ müqayisÉ™si*
  No      AzÉ™rbaycan Qanun vÉ™ Qaydaları                         DB Æ?Q 4.12
  1.   Qanuni sahiblərə, hüquqi istifadəçilərə, Qanuni      ixtiyarın  olub   olmaması
       uzun müddət ərzində hüquqi istifadəçilər və kompensasiyanın ödənilməsinə və/ ya

                                                                                          Səhifə 12
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                         BYİB
  No           AzÉ™rbaycan Qanun vÉ™ Qaydaları                                    DB Æ?Q 4.12
           icarədarlara             kompensasiyaların           bərpa edilməsinə maneə olmamalıdır.
           ödənilməsi. Qeyri qanuni istifadəçilərə              Qanunsuz torpaq sahibləri bərpa və
           köçürülmə yardımı.                                   yardım alırlar.
  2.       Kompensasiya bazar qiyməti və ya bərpa                Təsirə məruz qalan tikililər və torpaq
           dəyəri prinsipləri əsasında müəyyən edilir,          üçün kompensasiyalar bərpa dəyərinə
           hər ikisi tədbiq edilə biləcəyi halda daha           əsaslanmalıdır.                Tikililərin
           yüksək qiyməti verən üsul tədbiq edilir.             qiymətləndirilməsində dəyərin aşağa
           (Maddə 55.2, 58 və 59, TDEAQ, 2010).                 salınması nəzərdə tutulmayıb
           26 Dekabr 2007-ci il tarixli Azərbaycan
           Respublikasi Prezidentinin Fərmanına
           əsasən əlavə xərclərin ödənilməsi üçün
           kompensasiya        20%     əlavə    olaraq
           ödəniləcək
  3.       Yerli     qanunvericiliyÉ™     É™sasÉ™n     öz   KTP/qKTPı Dünya Bankının Æ?P 4.12
           torpaqlarından yüz metrdən uzaq olan yerə     müddəaəlarına əsasən təsirə məruz
           köçmələri tələb olunan LTMQŞ-in sayı 200      qalan şəxslərin sayından aslı olmayaraq
           nəfərdən artıq olduqda köçürülmə planı        hazırlanacaq.
           digər hallarda isə köçürülmə təlimatı         Xüsusən, inventarlaşdırma, sosial-iqtisadi
           hazırlanır.                                   araşdırmalar, və LTMQŞ-lə məşvərtlər
                                                         KTP hazırlanan müddət ərzində həyata
                                                         keçiriləcək, icrası monitorinq ediləcək və
                                                         ona dair hesabat veriləcək
  4.       Şikayətlərin baxılması komissiyası (maddə Müvafiq          və     münasib     şikayətlərə
           75, TDEAQ, 2010) iri həcmli layihələrdə baxılması müxanizmləri təsirə məruz
           zəruriyyət olduğu təqdirdə yaradılır. Hər bir qalan insanlar üçün müəyyən edilmişdir.
           halda şikayətləri Alan Orqan, Torpağın
           Alınması Qrupu, Nəzarət Orqanı, Yerli İcra
           Hakimiyyəti, bələdiyyə orqanları, və o
           cümlədən TTNM-yə qəbul etmə, araşdırma
           və həll etmə imkanlarına malikdir.
  5.       Gəlirin bərpası üçün əlavə təzminatlar  Köçürülməyə məruz qalan insanlara
                                                   yaşayış
           ödənilmir; ciddi təsirə məruz qalan və ya             şəraiti   və     vasitələrinin
           həssas təbəqəyə aid TMQŞ-rə əlavə       yaxşılaşdırılması səylərində, ən azı
           təzminat ödənilmir.                     köçürülmədən əvvəl səviyyəyə və ya
                                                   layihə icrasından əvvəlki səviyyəyə (hansı
                                                   daha      yüksəkdir)    çatmağa     yardım
                                                   edilmÉ™lidir. Æ?lavÉ™ olaraq, köçürülmÉ™yÉ™
                                                   məruz      qalanlarla    bərabər     olaraq
                                                   “kompensasiyaların        ödənilməsi      ilə
                                                   əlaqədar yerli qanunvericilik kifayət qədər
                                                   nəzərə almayan və xüsusi diqqət tələb
                                                   edən həssas qrupların, o cümlədən
                                                   yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə
                                                   yaşıyanlara, torpağı olmayanlar, yaşlılar,
                                                   qadın və uşaqlar, yerli tayfalar, etnik
                                                   azlıqlar və ya digər köçürülməyə məruz
                                                   qalan şəxslərin       ehtiyaclarına xüsusi
                                                   diqqət yetirilir ,
  6.       Ictimaiyyətlə  məşvərətlər    layihənin İctimaiyətlə məşvərətlər və insanların
           hazırlanmsı mərhələsində torpaqalmanın iştrakı DB-nın siyasətinin bir hissəsidir, və
                                                   layihənin konsepsiya, hazırlıq, icra və

                                                                                                Səhifə 13
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                               BYİB
  No            AzÉ™rbaycan Qanun vÉ™ Qaydaları                DB Æ?Q 4.12
           təklifi  detallarını  müzakirə  etmək layihədən sonrakı mərhələləri ərzində
           səbəbindən keçirilir.                 aparılır.
 *Müəyyən edilmiş iki fərqli yanaşmalar arasında ziddiyət yaranarsa, layihə Dünya Bankının
 Köçürülmə siyasəti və qaydalarına riayət edəcəkdir.

 3.0    KÖÇÜRÃœLMÆ? ÜÇÜN Ä°STÄ°QAMÆ?TVERÄ°CÄ° PRÄ°NSÄ°PLÆ?R:
 Dünya Bankının mÉ™cburi köçürülmÉ™yÉ™ dair Æ?mÉ™liyyarlar Qaydaları 4.12 prinsiplÉ™ri vÉ™ müvafiq
 Azərbaycan qanunvericiliyi bu Köçürülmə Siyasəti Çərçivə sənədinin hazırlanmasında rahbər
 tutulacaqlar. Bununla əlaqədar olaraq köçürülmənin aşağıdakı əsas prinsipləri tədbiq
 ediləcəkdir:
     • Torpaqların alınmasının minimuma endirilməsi: şəxsi torpaqların satınalınması
         alternativ yol olmadığı təqdirdə həyata keçiriləcəkdir;
     • Hüquqi prosedur mütləqdir: bütün alqı-satqılar Azərbaycan Qanunvericiliyi və Dünya
         Bankının qayda və qanunlarına əsasən aparılacaqdır;
     • Kompensasiya və müvafiqlik prinsipləri: ozəl torpaqların satınalması qaçılmaz olan hər
         bir hal Azərbaycan qanunvericiliyi və Dünya Bankı qaydalarına uyğun olaraq həll
         ediləcəkdir.

 Bu əsas prinsiplərdən başqa şəffaflıq və ədalətli yanaşmanı təmin etmək üçün növbəti
 addımlar atılacaqdır:
    • Lyihə təsirinə məruz qalan şəxslərin torpaq və digər təsirə məruz qalan mülkiyyəti üçün
       kompensasiya bərpa prinsipi əsasında ödəniləcəkdir. “Bərpa dəyəri� növbəti şəkildə
       müəyyən edilir: Kənd təsərrüfat təyinatlı torpaqlar üçün “bərpa dəyəri� eyni məhsuldar
       potensialı və ya istifadəsi olan və təsirə məruz qalan torpaq sahəsi yaxınlığında olan
       torpağın layihədən əvvəl və ya köçürülmədən əvvəl (daha yüksək olan) bazar dəyəri
       və əlavə olaraq hər hansı qeydiyyat və sənədləşdirmə vergilərin xərclərinin cəmidir.
       Həyətyanı torpaq sahələri üçün bu torpağın layihədən əvvəl və ya köçürülmədən əvvəl
       (daha yüksək olan) eyni ölçüdə və istifadədə olan, oxşar və ya daha təkmilləşdirilmiş
       ictimai infrastruktur şəraiti və xidmətləri olan və təsirə məruz qalan torpağın
       yaxınlığında yerləşən torpağın dəyəri və əlavə olaraq hər hansı qeydiyyat və
       sənədləşdirmə vergilərin xərclərinin cəmidir. Tikili və evlərə gəldikdə Tikililərə gəldikdə
       “bərpa dəyəri� itirilən tikilinin bərpası və ya qismən təmiri üçün eyni ölçülü və keyfiyyətli
       və ya daha keyfiyyətli tikilinin inşası/ qismən təmiri üçün lazım olan materialların bazar
       qiymətləri, tikinti materiallarının tikinti ərazisinə daşınması xərcləri, fəhlə və işçi
       qüvvəsinin dəyəri, hər hansı qeydiyyat və vergi xəərclərini təşkil edən məbləğdir. Bərpa
       dəyəri müəyyən edilərkən mülkiyyətin ucuzlaşması və söküləcək tikilidən əldə olunan
       materialların dəyəri nəzərə alınmayacaqdır.
    • Tikinti zamanı torpaq / mülkiyyətə müvəqqəti təsirin və torpaq və mülkiyyətin daimi
       itkisi üçün kompensasiyanın müəyyən edilməsi üçün dəqiq prosedurlar təyin edilsin;

 3.1     Kompensasiya və Uyğunluq Prinsipləri

 Bu layihədə torpaqalma və köçürülmə məsələləri Azərbaycan qanunları və Dünya Bankının
 4.12 Siyasətinə uyğun olaraq tərtib edilmiş kompensasiya müvafiqliyi və əldə etmə hüququ
 qaydalarına uyğun şəkildə həyata keçiriləcəkdir.



                                                                                           Səhifə 14
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                          BYİB
 3.1.1 Müvafiqlik:
     Bu layihə çərçivəsində aşağıda təsvir edilən şəxslər kompensasiya və bərpa yardımını
     almağa müvafiq sayılıllar:
     • Hüquqi adı \ torpaq üzrə ənənəvi hüquqları olan torpaq və digər mülkiyyətini itirən
        şəxslər,
     • Qüvvədə olan hüquq əsasında və hüququ statusu olan torpaq sahəsini itirən şəxslər;
        vÉ™ ya
     • Torpağa dair hüququ status olmayan, torpaq istisna olmaqla tikili, çoxillik əkmələr və
        s. itkilərə məruz qalan şəxslər

 Kompensasiya almaq hüququ və Son tarix
 Kompensasiya əldə etmək hüququ layihənin hər bir hissəsi üçün təyin edilmiş son tarixlə
 məhdutlaşacaq. Bütün Layihə üzrə siyahıyaalma, təsirə məruz qalan əmlakın
 inventarizasiyası və sosial-iqtisadi araşdırmaların başlandığı tarix layihə üçün son tarix hesab
 olunur. Bu tarixdən sonra təsirə məruz qalmış ərazilərdə tikililərdə aparılan hər hansı abadlıq
 işləri üçün və həmin ərazilərdə məskunlaşmış şəxslərin kompensasiya almaq hüququ
 olmayacaqdır.

 Potensial təsirə məruz qalan şəxslər kompensasiyanın son tarix və nəticələri barədə aydın
 şəkildə məlumatlandırılacaqlar. Məlumatlandırma təsirə məruz qalan şəxslərə fərdi olaraq
 məktublar və daha geniş miqyasda ictimai bildirişlər vasitəsiylə, hər hansı əlçatmaz TMQŞ isə
 şəxsi çatdırmaqla həyata keçiriləcəkdir.

 3.1.2 Kompensasiya hüquqları
 Daimi və müvəqqəti torpaq itkisi üçün təminatlar, ev və tikili itkisi, bitki və ağac itkisi, köçürülmə
 xərcləri və vergi deklarasiyaları əsasında və ya birdəfəlik məbləğlə ödənilən biznes itkisi kimi
 müavinatlar kompensasiya məbləğinə daxil olacaq. Bu hüquqların təfərrüatı aşağıda verilir:
       • Şəxsi və kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlar: hüquqi adı / torpaq üzrə ənənəvi
         hüququ olan təsirə məruz qalan şəxslər bərpa dəyəriylə (Hissə 3.0 tərif verilib) nəğd
         şəkildə müvafiq kompensasiya alacaqlar, və ya alınan torpaq əvəzinə eyn2i dəyəri/
         məhsuldarlığı olan torpaq sahəsiylə təmin ediləcəklər (oxşar xüsusiyyətli torpaq sahəsi
         yoxdursa digər torpaq sahəsini oxşar vəziyyətə çatdırmaq üçün edilən xərclər daxil
         olmaqla). Bərpa dəyəri ilə bərabər ola biləcək alqı-satqı xərcləri/ rüsumlar LTMQŞ
         tÉ™rÉ™findÉ™n deyil, Alan Orqan vÉ™ ya yerli hökümÉ™t orqanları tÉ™rÉ™findÉ™n ödÉ™nilÉ™cÉ™k. Æ?lavÉ™
         xərcləri ödəmək üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qərarına əsasən (26
         dekabr 2007-ci il tarixli) hesablanmış kompensasiya məbləğinin 20% dəyəri əlavə
         olaraq ödəniləcəkdir3.

           Həyətyanı torpaq sahələrinə gəldikdə (şəhərlər, şəhərkənarı və kənd ərazilər)
           kompensasiya bərpa dəyəri prinsipiylə ödəniləcəkdir (Hissə 3-də tərif verilib). Eyni


 2
  DB Æ?S 4.12 istinadÉ™n: Æ?lavÉ™ A: 1. É™gır tÉ™sirÉ™ mÉ™ruz qalan torpaq sahÉ™si yaxınlığında oxÅŸar ölçülü vÉ™ mÉ™hsuldarlığı
 olan torpaq sahəsi yoxdursa TMQŞ əlavə birdəfəlik ödəniş alacaqlar ki, yeni torpaq sahəsini alınan sahənin
 vəziyyətinə oxşar şəraitə çatdıra bilsinlər.
 3
   Æ?lavÉ™ xÉ™rclÉ™rÉ™ çətinlik, daşınma vÉ™ digÉ™r xÉ™rclÉ™r daxil ola bilÉ™r.

                                                                                                         Səhifə 15
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                          BYİB
           ölçülü və təyinatlı torpağın bərpa qiymətinə əlavə olaraq torpaq sahəsinin şəraiti
           ətrafda olan sahələrlə müqayisədə eyni vəziyyətdə və ya daha yaxşı olmalıdır.
           Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlar – bərpa qiymətinə əlavə olaraq torpağın ətrafdakı
           torpaq sahələrinin şəraitinə uyğunlaşdırmaq üçün sərf edilən vəsait və torpaq
           hüququnu əldə etmək üçün çəkilən xərclər TMQŞ tərəfindən ödənilməyəcəkdir.


       • Alqı-satqı nəticəsində qaliq torpaq sahələri: təhkim zolağı xaricində səhəsi az
         qalmış və ya giriş-çıxışı, suvarılması və ya istifadə imkanları dəyişilməsi nəticəsində
         yararsız qalmış torpaq sahələri təsirə məruz qalan torpaqlara əlavə edilərək yuxarıda
         qeyd edildiyi qaydada kompensasiya ediləcək.
       • Æ?kindÉ™n gÉ™lirin itirilmÉ™si: TÉ™sirÉ™ mÉ™ruz qalmış ÅŸÉ™xsin (mülkiyÉ™tçi, icarÉ™dar, müştÉ™rÉ™k
         istifadəçilər, və qeyri-qanuni istifadəçi) torpaqdan (təsirə məruz qalarsa) əldə edilən
         gəlirin itkisi itirilən bir illik məhsulun təmiz dəyərinin bazar qiymətinə bərabər
         hesablanaraq kompensasiya ediləcəkdir.
       • Həyətyanı / kommersiya məqsədiylə istifadə edilən torpaqlar: Qanuni sakinlər və
         hüquqi adı olanlar alınan torpaq əvəzinə onu tam bərpa dəyərində ( Hissə 3-də tərif
         verilib) olan torpaq sahəsi ilə, və ya əməliyyat və amartizasiya xərcləri xaricində
         mövcud bazar qiymÉ™ti dÉ™yÉ™rindÉ™ kompensasiya ilÉ™ tÉ™min edilÉ™cÉ™klÉ™r. Æ?lavÉ™ xÉ™rclÉ™r
         Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qərarına əsasən (26 dekabr 2007-ci il tarixli)
         hesablanmış kompensasiya məbləğinin 20% dəyəri əlavə ödənilərək qarşılanacqdır.
       • Evlər, binalar və tikililər: təsirə məruz qalmış obyektin qeydiyyat statusundan asılı
         olmayaraq amartizasiya xərcləri, materialların daşınması və əməliyyat xərcləri nəzərə
         alınmadan tam bərpa dəyəriylə kompensasiya ediləcək. Itirilmiş su və elektrik xətlərinin
         dəyəri kompensasiya məbləğinə daxildir. 26 Dekabr 2007-ci il tarixli Azərbaycan
         Respublikasi Prezidentinin Fərmanına əsasən əlavə xərclərin ödənilməsi üçün
         kompensasiya məbləğinin 20% əlavə olaraq ödəniləcək.
       • Bitkilərin itkisi: Mövsümi məhsulun yığılması mümkün olmadıqda itirilən bir illik
         məhsulun təmiz dəyəri mövcud bazar qiymətiylə kompensasiya edilir. Bitkilərin
         kompensasiyası torpaq sahibi və icarədarın hər birinə onların xüsusi müştərək icarə
         saziÅŸinÉ™ É™sasÉ™n ödÉ™nilÉ™cÉ™k. Æ?lavÉ™ xÉ™rclÉ™ri ödÉ™mÉ™k üçün AzÉ™rbaycan Respublikası
         Prezidentinin Qərarına əsasən (26 dekabr 2007-ci il tarixli) hesablanmış kompensasiya
         məbləğinin 20% dəyəri əlavə olaraq ödəniləcək.
       • Ağaclar və biçilməmiş məhsullar: Tikinti işləri qrafiki fermerlərə bir illik bitkilərin
         məhsulunu yığmaq imkanı yaratmaq üçün planlaşdırılacaqdır. İş qrafiki
         uyğunlaşmadığı təqdirdə məhsulun müəyyən hissəsinə təsir qaçılmaz olarsa bərpa
         dəyəri prinsipinə əsaslanaraq məhsul kompensasiya ediləcək. İllik bitkilər tam bazar
         qiymətləriylə dəyərləndirilərək nəğd şəkildə kompensasiya ediləcəkdir. Təsirə məruz
         qalan ağaclar üçün kompensasiya mövcud bazar qiymətiylə4, layihə təsirinə məruz
         qalan ağacın növü, yaşı və məhsuldarlıq göstəricisinə istinadən hesablanacaqdır. İri,
         məhsul gətirən ağacın illik məhsuldarlığı məhsulun kilo dəyərinə (kg/AZN) və ağacın
         eyni məhsuldar yaşına çatdırana gədər illərin sayına vurmaqla hesablanacaqdır.


 4
  KTP-nin fəaliyyəti çərçivəsində müvafiq kənd təsərrüfatı məhsullarının müvafiq ərazilərdə bazar qiymətlərinin
 təhlili əsasında müəyyən ediləcəkdir.

                                                                                                     Səhifə 16
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                     BYİB
           Odunluq ağaclar TMQŞ-in yeni yaşayış ərazisinə Tikinti şirkəti tərəfindən pulsuz
           çatdırılacaq, belÉ™ki TMQÅž-nin kÉ™silmiÅŸ aÄŸacları aparması hüququ var. Æ?lavÉ™ xÉ™rclÉ™ri
           ödəmək üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qərarına əsasən (26 dekabr
           2007-ci il tarixli) hesablanmış kompensasiya məbləğinin 20% dəyəri əlavə olaraq
           ödəniləcəkdir.
       •   Biznes: Biznes fəaliyyəti daimi təsirə məruz qalarsa mövcud vergi deklarasiyalarına
           əsasən (olmazsa rəsmi minimum məvacibə əsasən) bir illik gəlirə bərabər
           kompensasiya ödənilməlidir. Biznes fəaliyyəti müvəqqəti təsirə məruz qalarsa mövcud
           vergilər deklarasiyasına əsasən (olmazsa rəsmi minimum məvacibə əsasən) təsir
           müddətinə düşən gəlir hesablanıb ödəliləcək.
       •   İş adamları və əməkdaşlar: Biznes fəaliyyətinin müvəqqəti dayandırılması
           nəticəsində dayandırılan müddət üçün itirilən məvaciblər ödəniləcəkdir. Biznes
           fəaliyyətinin daimi dayandırılması nəticəsində üç aylıq təzminat ödəniləcəkdir5.
       •   Torpaq İcarədarları, müştərək icarədarlar və işçilər: Təsirə məruz qalmış
           icarədarların istifadə olunmayan icarə müddətinin ödənişi geri qaytarılacaq və yeni
           icarə müqaviləsi üçün digər torpaq səhəsi təklif olunacaqdır.
       •   Kirayəçilər: Yaşamaq məqsədiylə evi kirayə götürən şəxslərə ərazidə mövcud kirə
           qiymətlərinə uyğun olaraq 3 aylıq kirə məbləği ödəniləcək və müvəqqəti yaşamaq üçün
           başqa bir evin tapılmasında yardım ediləcək.
       •   İcazəsiz istifadəçilər: yaşayış şəraiti təsirə məruz qalan icazəsiz istifadəçilərə
           itirdikləri yaşayış vasitələrinin bərpası üçün KTP-nin fəaliyyəti çərçivəsində aparılan
           sosial-iqtisadi araşdırmalara əsasən və KTP-də müəyyən edildiyi kimi müvafiq dəstək,
           köçürülmə yardımı alacaq, o cümlədən tikili və yuxarıda qeyd edilən digər əmlakın6
           itkisinə görə kompensasiya alacaqdır.
       •   İctimai binalar və kommunal təsərrüfatı tikililəri: Layihədən öncəki funksiya və
           şəraitini təmin etmək məqsədiylə bu mülkiyyət növləri ehtiyac olduğu halda bütövlüklə
           köçürüləcək və ya bərpa olunacaq.
       •   Tikinti zamanı müvəqqəti təsir: Tikinti işləri üzrə Podrat müqaviləsinə əsasən
           Podratçı        tikinti düşərgəsi, ofislər, karxanalar, material ambarları və emalı,
           karxanalardan materialların daşınması məqsədiylə istifadə olunacaq torpaq
           sahələrinin müvəqqəti alinması, istifadəsi və işlərin sonunda bərpası öhtəliyini üzərinə
           götürür. Podratçı ona münasib torpaq sahələrini seçir və müvəqqəti istifadə üçün
           torpaq sahiblÉ™riylÉ™ danışıqlar aparır. Æ?yÉ™r Podratçı torpaq sahibiylÉ™ razılıq əıdÉ™ edÉ™
           bilməzsə o zaman başqa torpaq sahələrini seçib yeni danışıqlara başlamalıdır. Tikinti
           işlərindən sonra təsirə məruz qalan şəxsə qaytarılmaqdan əvvəl torpaq, podratçı
           tərəfindən əvvəlki vəziyyətinə müvafiq bərpa olunmalıdır. Tikinti məqsədiylə müvəqqəti
           istifadə üçün heç bir könülsüz torpaqalma halları baş verməməlidir. Tikinti işləri üzrə
           Podrat müqaviləsi xüsusi şərtlərlə təmin ediləcək ki, onlara əsasən yol/ körpü bərpası/
           tikintisi işləri zamanı Podratçı mövcud nəqliyyatı idarə etmək üçün müvafiq tədbirlər
           görsün. Podratçı tikinti işləri zamanı nəqliyyatın idarə edilməsi üçün bütün zəruri
           tədbirlərin görülməsi məqsədiylə aidiyyəti olan təşkilatlardan lazımi icazələri almalı və

 5
   AR-nın Æ?mÉ™k MüqavilÉ™sinÉ™ É™sasÉ™n Æ?mÉ™k müqavilÉ™sinÉ™ xitam verildikdÉ™ Ä°ÅŸverÉ™n Æ?mÉ™kdaÅŸa onun üç aylıq
 məvacibinə bərabər təzminat ödəməlidir.
 6
   Buraya qeyri-qanuni istifadə edilən torpaq üçün kompensaiya daxil edilmir. Qeyri qanuni istifadə olunan
 torpaq üçün kompensasiya yerli qanunvericiliyə istinadən yalnız məhkəmə qərarına əsasən verilə bilər.

                                                                                                     Səhifə 17
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                    BYİB
         tikinti işləri səbəbindən əsas yoldan yayınaraq nəqliyyatın istifadə etdiyi bütün
         alternativ yolları təmir edərək təhvil verməlidir.
       • Ciddi təsirə məruz qalanlar və həssas qruplar: 20% gəlir gətirən torpaq sahəsini,
         ya əmlakını, ya ümumi olaraq yaşayış vasitəsini itirən TMQŞ-nin layihə ilə əlaqədar
         işlərə cəlb olunmasına üstünlük veriləcəkdir. Ciddi təsirə məruz qalan bu şəxslərin
         siyahısı Layihəçi Mühəndis tərəfindən KTP çərçivəsində Sifarişçiyə təqdim olunacaq
         və Podrat şirkətin nəzərinə çatdırılacaqdır. TMQŞ onlara verilən bu imkan haqqında
         ictimai məşvərətlərdə məlumatlandırılacaqlar.
       • Həssas təbəqə: Ciddi TMQŞ-nin işləmək qabiliyyəti olan ailə üzvlərinə layihəylə
         əlaqədar işlərə cəlb edilməkdə üstünlük verilərək onların yaşayış vasitələrinin
         bərpasına köməklik göstəriləcəkdir. Layihənin həssas təbəqəsinin digər ehtiyacları
         KTP çəərçivəsində aparılacaq sosial-iqtisadi araşdırmalar/ siyahıya alma zamanı
         müəyyən ediləcəkdir. Tədbirlərin təfərruatı KTP-də təqdim olunacaqdır.

       • Deposit/ tranzit hesablar: siyahıyaalma, işarələnmə və müfəssəl ölçülər götürülən
         zaman hər hansı axtarışda və ya ölkədən kənar olan TMQŞ7 müəyyən edilərsə onun
         üçün xüsusi deposit/ tranzit hesabları açılacaq, tikili və torpaq üçün hesablanan
         kompensasiya həmin hesaba köçürüləcəkdir. . Lakin bu hesablara digər birdəfəlik
         ödənişlər edilməyəcəkdir. Deposit/ tranzit hesabın açılması prosedurları,
         kompensasiya məbləğinin hesabdan çıxarılması üçün təqdim olunacaq sənədlər
         toplusu KTP-də açıqlanacaqdır.

       • Vergiqoyma: DETAHQ8nun 81-ci maddəsinə əsasən TMQŞ heç bir halda hər hansı
         vergilərin və əməliyat xarclərinin ödənilməsinə cəlb edilməyəcəklər. AR Höküməti ləğv
         edənə qədər (əgər belə olarsa) bu ödənişlər İcraçı Təşkilat tərəfindən aparılacaqdır.


 Bank xidmÉ™t haqqı Æ?lavÉ™ olaraq, bank xÉ™rclÉ™ri AO tÉ™rÉ™findÉ™n ödÉ™nilÉ™cÉ™kdir.

 4.0    MÃœLKÄ°YYÆ?TÄ°N QÄ°YMÆ?TLÆ?NDÄ°RÄ°LMÆ?SÄ° ÜÇÜN METOD VÆ? PROSEDURLAR VÆ?
        KOMPENSASÄ°YA CÆ?DVÆ?LÄ°:
 Bütün torpaqlar və tikililər bərpa dəyəri prinsipinə əsasən kompenasiya olunacaqdır. Vahid
 kompensasiya dəyərlərinin hesablanması metodologiyası aşağıda təqdim edilir:
        • Kənd təsərrüfat təyinatlı torpaqlar təsirə məruz qaldıqda TDEAHQ əsasən
            qiymətləndirmə aşağıdaki iki üsulla hesablanır:.
            a) Fəaliyyətdə olan real torpaq bazarına istinadən torpağın bazar qiyməti
                hesablanır. (58 maddə).
        b) Mövcud torpaq bazarı real bazar qiymətinin müəyyən edilməsi üçün kifayət
            etmədikdə bərpa qiymətinin müəyyən edilməsi üzrə hesablanır. Bərpa qiyməti
            müstəqil qiymətləndirici tərəfindən (KTP-nin icrası zamanı MN tərəfindən təyin

 7
   Yerli polis idarəsi şəxsin axtarışı ilə məşqul olacaqdır. Axtarış zamanı qohumların, ailə üzvləri və yoldaşların
 müəyyÉ™n edilmÉ™si vÉ™ dindirilmÉ™si, mÉ™tbuatda elanın verilmÉ™si vÉ™ s. tÉ™dbirlÉ™r hÉ™yata keçirilÉ™cÉ™kdir. Æ?ldÉ™ edilÉ™n
 məlumatlara əsasən yerli məhkəmə yerli hakimiyyət orqanlarının müraciətinə istinadən həmin şəxsin axtarışda
 olması elan edilir və bununla hesablanmış kompnesasiya məbləğinin onun hesabına köçürülməsinə və şəxsə
 məxsus mülkiyyət ərazisində tikinti işlərinin aparılmasına icazə verir.
 8
  TDEA Qanunu, Madə 81. Vergilər, xidmət və digər ödənişlər bu qanuna istinadən dövlət ehtiyacları ilə əlaqədar
 ödənilən kompensasiyalardan tutulmur.

                                                                                                        Səhifə 18
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                         BYİB
                olunacaq) TMQ torpaq sahəsi yaxınlığında eyni ölçü, status, keyfiyyət və
                məhsuldarlıq xüsusiyyəti olan torpaq sahəsinin qiyməti əsasında hesablanacaqdır.
                (59 maddə). Qiymətləndirmə üsullarından hər ikisi tədbiq edilə biləcəyi hallarda
                daha yüksək qiyməti verən üsul tədbiq edilir.
           •    Evlər/ Tikililər tikilinin növü, materialların dəyəri, iş dəyəri, nəqliyyat və digər tikinti
                xərclərini nəzərə alaraq mövcud bazar və ya bərpa dəyəri prinsipinə əsasən
                müəyyən ediləcək. Amartizasiya və əməliyyat xərcləri nəzərə alınmayacaq. Bu
                Layihə çərçivəsində insanların fiziki köçürülməsi nəzərə alınmayıb və yaşayış
                binaları təsirə məruz qalmaycaqdır. Lakin müfəssəl layihə nəticəsində belə bir
                təsirin qaçılmaz olması əşkar edilərsə bu tikililər bərpa dəyəri prinsipi əsasında
                qiymətləndiriləcəkdir. Ferma tikililəri, hasar, divar və digər təsirə məruz qalan
                tikililÉ™r bÉ™rpa dÉ™yÉ™ri prinsipi ilÉ™ kompensasiya edilÉ™cÉ™kdir. Æ?sas ev olmayan, vÉ™ ya
                heç olmasa kimsə yaşayan əlavə tikili itkisi baş verərsə ən münasib kompensasiya
                seçimi olan – nəğd pulla kompensasiya mümkün olacaq.
           •    Illik bitkilər. Məhsulun yığımı iş qrafiki ilə uyğunlaşmadığı təqdirdə, məhsul itkisi
                təsiri qaçılmaz olarsa məhsula görə kompensasiya ödəniləcək.
                Illik bitkilər üçün kompensasiyanı hesablamaq üçün aşağıdakı düsturdan istifadə
                ediləcəkdir:
                CrC = ((RP x Yd) – CC) x A x T
                CrC = birillik bitkilərdən ədlə olunan gəlirin itirilməsi qarşılığında kompensasiya; RP
                = məhsulun pərakəndə qiyməti (Azərbaycan Manatı/100 kq); Yd = məhsul (100
                kg9/hectare); CC = maddi xərclər, aqrotexniki tədbirlər, nəqliyyat daşınması,
                vergilər və rüsumlar daxil olmaqla artan xərclər (AZN / hektar); A = layihə üçün
                təzimlənən ərazi (hektar), və T = itirilmiş becərmə mövsümlərinin sayı.
           •    Ağaclar. Odunluq və ya məyvəlik olmasından asılı olaraq müxtəlif metodlarla
                qiymətləndiriləcək.
                a) Odunluq kimi dəyəri olan ağaclar (a) yaşından, (b) qələm olmasından, (c) orta
                      yaşda və (d) tam böyümüş, (e) odunluq və (f) həcmi göstəricilərinə əsasən
                      qiymətləndiriləcək

               b) Meyvə/ məhsuldar ağaclar (a) yaş (b) qələm (c) yetkin amma hələ məhsul
                   verməyən və (d) məhsuldar olduğundan asılı olaraq qiymətləndiriləcək. (d)
                   ağacları bir illik məhsulun təmiz gəlirinin bazar dəyərini oxşar məhsuldar yaşlı
                   ağacın yetişdirilməsi üçün lazım olan illərin sayına vurmaqla hesablanacaqdır.
           Kompensasiyanın vahid dəyəri ilkin olaraq layihə məsləhətçiləri tərəfindən və yekunda
           təyin edilmiş müstəqil qiymətləndirici tərəfindən Alan Orqan üçün məqbul sayılan açıq
           və şəffaf metodologiya əsasında qiymətləndiriləcəkdir. Qiymətləndirilən kompensasiya
           məbləğləri müvafiq dövlət təşkilatı tərəfindən yoxlanılıb təstiqlənəcəkdir.
           • Tikinti zamanı ortaya çıxan müvəqqəti təsirlər üçün kompensasiya aşağıda
               verilən komponentləri əhatə edəcək:
                   - Illik bitkilərin məhsul itkisi
                   - Hər hansı ağac və mövsümi bitkilərin itkisi
                   - Daşınmaz əmlak və digər tikililərin itkisi


 9
  Başqa sözlə hər hektardan 100 kq məhsul

                                                                                                  Səhifə 19
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                  BYİB
           Tikinti bitdikdən sonra müvəqqəti yollar üçün istifadə olunan torpaq sahələri layihədən
           əvvəlki vəziyyətə gətiriləcək və sahibinə qaytarılacaqdır.
           • Yaşayış/ Kommersiya torpaqları: hüquqi status əsasında məskunlaşanlar bərpa
                dəyəri əsaında kompensasiya alacaqlar (i) torpağı torpaqla əvəz etməklə, və ya
                (ii) əməliyyat və amartizasiya xərcləri nəzərə alınmadan bazar qiymətiylə nəğd pul
                vasitsiylə. İcarədarlar/ Kirayəçilərə icarə müqavilələrini digər torpaq sahələrində
                tədbiq etdirilməsi təklif olunacaqdır. Onlar torpaq üzərində aparılan hər hansı
                abadlıq işləri üçün kompensasiya olunacaqlar. Qeyri-qanunı məskünlaşanlara
                gəldikdə onlara olan təsir torpaqdan başqa üzərində olan hər hansı abadlıq işləri/
                tikililərin kompensasiya edilməsi vasitəsiylə göstəriləcəkdir. Bundan başqa, qeyri-
                qanuni istifadəçilər daşınma xərclərini ödəmək üçün birdəfəlik təzminatla təmin
           • Yaşayış şəraitinin itirilməsi: maliyyə və digər yardımlar keçid dövrü səbəbindən
                yaşayış şəraitini itirən təsirə məruz qalan şəxslərə ediləcəkdir. AO TMQŞ
                məskunlaşacaq yeni ərazilər, məşğulluq imkanları, mümkün iş/ gəlir imkanları,
                ərazidəki müvafiq sosial-iqtisadi xidmətlər, kommunal infrastruktur və sosial
                xidmətlərlə əlaqədar məlumatla təmin edəcəkdir ki, bu da köçürülmədən sonra
                yaşayış səviyyəsinin bərpasında TMQŞ-yə yardım edəcəkdir. Təlimlərə olan əsas
                ehtiyaclar və peşəkar bacarıqlarla əlaqədar tədbirlər KTP-də əks ediləcəkdir.
            • Ictimai tikililər və kommunal obyektlər: dəyişdiriləcək və ya yenisi ilə əvəz
                ediləcək ki, layihədən əvvəlki fəaliyyəti təmin edilsin.
            • Həssas insanların yaşayış şəraiti: TMQ həssas qrupların (yoxsulluq həddindən
                aşağı səviyyədə yaşayanlar, yaşlılar, qadın və uşaqlar) layihəylə əlaqədar işlərə
                cəlb olunmasında üstünlük veriləcəkdir.




                                                                                          Səhifə 20
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                         BYİB
          4.2 Hüquqlar Cədvəli:
          Hər bir təsirə məruz qalan itki üçün kompensasiya və bərpa hüquqları Cədvəl 2-də təqdim edilr.

                                                                 Cədvəl 2: Kompensasiyanın Təyin Edilməsi Cədvəli
S/S   İtki növü                                    Tətbiq edilir             Təsirə Məruz Qalan Tərəflər   Kompensasiya tədbirləri               Nizamlayıcı                 Öhdəliyi olan
                                                                                                                                                 Qanunvericilik                 təşkilat
1.    Özəl torpaqların daimi itkisi         Kənd təsərrüfat təyinatlı,      Torpaq sahibi                  İtirilən torpaq eyni ölçü,            Torpaqların      Dövlət   AYS-TAŞ
                                            yaşayış və kommersiya                                          keyfiyyət və məhsuldarlıq             Ehtiyacları üçün
                                            torpaqları                                                     dəyəri olan torpaqla əvəz             Alınması       Haqqında
                                                                                                           oluna bilər. Kənd təsərrüfat          Qanun        (20 Aprel,
                                                                                                           təyinatlı torpaq eyni ölçü,           2010);
                                                                                                           keyfiyyət və məhsuldarlığı
                                                                                                           olan torpaqla əvəz oluna bilər.       26 dekabr 2007-ci il
                                                                                                           Bərpa qiyməti Hissə 3.0-da            tarixli      Prezident
                                                                                                           müəyyÉ™n edilir. Æ?lavÉ™ olaraq          FÉ™rmanına       É™sasÉ™n
                                                                                                           Respublika          Prezedentinin     hesablanmış      bazar
                                                                                                           26.12.2007-ci         il    tarixli   qiymətinə          20%
                                                                                                           fərmanına                 əsasən      miqdarında        əlavə
                                                                                                           kompensasiya           məbləğinin     haqqının ödənilməsi
                                                                                                           20%-nin əlavə ödənilməsi.
                                                                                                           AO və TMQŞ arasında edilən
                                                                                                           razılaşmaya əsasən hər hansı
                                                                                                           digər kompensasiya. .
2.    İllik məhsul                          Kənd təsərrüfatı/               TMQŞ – şəriklər və torpaq      Bir illik məhsulun təmiz              Torpaqların      Dövlət   AYS-TAŞ
                                            həyətyanı                       sahibləri                      dəyərinin       mövcud     bazar      Ehtiyacları üçün
                                                                                                           qiymətiylə kompensasiyası.            Alınması       Haqqında
                                                                                                           Məhsul üçün kompensasiya              Qanun        (20 Aprel,
                                                                                                           həm torpaq sahiblərinə həm            2010);
                                                                                                           də      istifadəçilərə,   onların
                                                                                                           aralarında olan müqaviləyə            26 dekabr 2007-ci il
                                                                                                           əsasən             ödəniləcəkdir.     tarixli      Prezident
                                                                                                           Respublika          Prezedentinin     Fərmanına       əsasən
                                                                                                           26.12.2007-ci         il    tarixli   hesablanmış      bazar
                                                                                                           fərmanına                 əsasən      qiymətinə          20%
                                                                                                           kompensasiya           məbləğinin     miqdarında        əlavə
                                                                                                           20%-i əlavə ödəniləcəkdir.            haqqının ödənilməsi



                                                                                                                                                                           Səhifə 21
                               “Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                     BYİB
S/S   İtki növü                                      Tətbiq edilir             Təsirə Məruz Qalan Tərəflər   Kompensasiya tədbirləri              Nizamlayıcı                   Öhdəliyi olan
                                                                                                                                                  Qanunvericilik                   təşkilat
      Dövlət torpaqlarının daimi itkisi       Bələdiyyə torpaqları            Bələdiyyə və Rayon             TMQŞ        istifadə     etdikləri   Dövlət ehtiyacları üçün    AYS-TAŞ və
                                                                                                             torpaqlardan        əldə   edilən    Torpaqların    Alınması    müvafiq icra
                                                                                                             məhsulun          itkisi    üçün     Haqqında Qanun (20         hakimiyyətləri
                                                                                                             kompensasiya               almaq     Aprel, 2010)
                                                                                                             hüquqları var. İcarə müddəti
                                                                                                             bitməmiş icarədarların istifadə
                                                                                                             edilməmiş icarə müddətinin
                                                                                                             ödənişi qaytarılacaq və icarə
                                                                                                             üçün yeni torpaq sahəsi təklif
                                                                                                             ediləcəkdir.             Yaşayış
                                                                                                             vasitələrinə hər hansı mənfi
                                                                                                             təsir    KTP-dəkı        yaşayış
                                                                                                             vasitələrinin bərpası planına
                                                                                                             müvafiq                   aradan
                                                                                                             qaldırılmalıdır.
3.    Tikililərin itkisi                      Özəl yaşayış,                   Sahiblər                       Bərpa      dəyərinə      əsasən      Nazirlər Kabinetinin 110
                                              kommersiya və o                 (tikili üzərində olan torpaq   kompensasiyanın ödənilməsi           nömrəli qərarı; Dövlət
                                              cümlədən hasar, tövlə           üçün hüquqi sənədi olmayan     (Hissə 3.0 istinadən)                ehtiyacları         üçün
                                              kimi digər tikililər            şəxslər daxil olmaqla)                                              Torpaqların    Alınması
                                                                                                                                                  Haqqında Qanun (20
                                                                                                                                                  Aprel, 2010);
                                              Ictimai tikililər və            Rayon                          İctimai tikililərin layihədən
                                              kommunal xətlər                 administrasiyası               əvvəlki     statusuna      uyğun     26 dekabr 2007-ci il
                                                                                                             bərpası və ya köçürülməsi            tarixli       Prezident    AYS- TAŞ
                                                                                                             Podrat                  şirkətinin   Fərmanına       əsasən
                                                                                                             öhtəliklərindən biridir.             hesablanmış       bazar
                                                                                                                                                  qiymətinə           20%
                                                                                                                                                  miqdarında         əlavə
                                                                                                                                                  haqqın ödənilməsi
4.    Ağacların və bitkilərin itkisi          Biçilməmiş bitkilər və          Sahiblər/ icarədarlar          Biçilməmiş          məhsulun         Dövlət ehtiyacları üçün    AYS-TQŞ və Podrat
                                              ağaclar                                                        yığılması üçün sahiblər 60 gün       Torpaqların    Alınması    müqaviləsi
                                                                                                             əvvəl xəbərdar olmalıdırlar.         Haqqında Qanun (20
                                                                                                             Æ?gÉ™r mÉ™hsulun 60 gün                 Aprel, 2010)
                                                                                                             ərzində yığılması mümkünsüz
                                                                                                             olarsa    məhsul     (və    ya       26 dekabr 2007-ci il
                                                                                                             məhsulun bir qismi) bazar            tarixli    Prezident
                                                                                                             qiyməti ilə kompensasiya             Fərmanına    əsasən

                                                                                                                                                                             Səhifə 22
                                 “Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                    BYİB
S/S   İtki növü                                   Tətbiq edilir             Təsirə Məruz Qalan Tərəflər    Kompensasiya tədbirləri               Nizamlayıcı                   Öhdəliyi olan
                                                                                                                                                 Qanunvericilik                  təşkilat
                                                                                                           edilməlidir. Çoxillik bitkilər və     hesablanmış      bazar
                                                                                                           meyvə         ağacları       bərpa    qiymətinə          20%
                                                                                                           prinsipinə                 əsasən     miqdarında        əlavə
                                                                                                           kompensasiya ediləcək. Qeyri          haqqın ödənilməsi
                                                                                                           meyvə ağaclarına gəldikdə
                                                                                                           odunun ən yüksək bazar
                                                                                                           qiyməti       nəzərə      alınaraq
                                                                                                           kompensasiya             oluncaq.
                                                                                                           Ağaclardan kəsilən odun
                                                                                                           sahibindÉ™ qalacaq.
5.    Cidii təsir/                         Ciddi təsirə məruz qalan        Ciddi təsirə məruz qalan        Ailələrin iş qabiliyəti olan          Tikinti  işləri   üzrə    AYS-LİQ,
      Həssas səyılan ailə başçıları        insanlar (20% ya daha           insanlar (20% ya daha çox       üzvlərinə üstünlük verilməlidir       müqavilə                  Podratçı və icra
                                           çox məhsuldar torpaq            məhsuldar torpaq sahəsini, ya   ki, tikinti zamanı tikinti işlərinə                             hakimiyyətləri
                                           sahÉ™sini, ya mülkiyyÉ™t,         mülkiyyÉ™t, ya gÉ™lir mÉ™nbÉ™yini   cÉ™lb edilsinlÉ™r. Æ?lavÉ™ olaraq
                                           ya gəlir mənbəyini              itirən)/ yoxsulluq həddindən    müvafiq dövlət təşkilatları
                                           itirən)/ yoxsulluq              aşağı səviyyədə yaşayanlar,     tərəfindənn ciddi TMQŞ-nin
                                           həddindən aşağı                 yaşlılar, qadınlar və uşaqlar   yol təhvil verildikdə müxtəlif
                                           səviyyədə yaşayanlar,                                           münasib istismar xidmətlərinə
                                           yaşlılar, qadınlar və                                           cəlb edilməsi üçün təşəbbüs
                                           uşaqlar                                                         göstəriləcəkdir.        Layihənin
                                                                                                           həssas təbəqəsinin digər
                                                                                                           ehtiyacları               KTP-nin
                                                                                                           hazırlanma işləri çərçivəsində
                                                                                                           aparılan           sosial-iqtisadi
                                                                                                           araşdırmalar         nəticəsində
                                                                                                           müəyyən ediləcəkdir. Xüsusi
                                                                                                           tədbirlər       KTP-də         əks
                                                                                                           ediləcəkdir.
6.    Gəlir itkisi                         Biznes fəaliyyətinə təsir       Sahibkar, fəhlələr              Daimi itki: Biznes sahibinə           Dövlət ehtiyacları üçün   AYS-TAŞ
                                           nəticəsində gəlirin itkisi                                      Biznes fəaliyyətinə daimi             Torpaqların    Alınması
                                                                                                           təsir nəticəsində vergi               Haqqında Qanun (20
                                                                                                           deklarasiyasına     əsasən            Aprel, 2010)
                                                                                                           (qeyri-müəyyən          olduqda
                                                                                                           rəsmi      aylıq      minimum
                                                                                                           civarında)       1 illik gəlirə



                                                                                                                                                                           Səhifə 23
                              “Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                      BYİB
S/S   İtki növü                                   Tətbiq edilir             Təsirə Məruz Qalan Tərəflər   Kompensasiya tədbirləri           Nizamlayıcı                    Öhdəliyi olan
                                                                                                                                            Qanunvericilik                   təşkilat
                                                                                                          bərabər     kompensasiyanın
                                                                                                          ödənilməsi.
                                                                                                          Biznes       fəaliyyətinin
                                                                                                          müvəqqəti dayandırılması
                                                                                                          üçün       kompensasiya
                                                                                                          dayanan müddət ərzində
                                                                                                          əldə edilən gəlirin (vergi
                                                                                                          deklarasiyasına istindən ötən
                                                                                                          ilin  gəlirinə    əsasən    ).
                                                                                                          ödənilməsiylə            təmin
                                                                                                          ediləcəkdir. 10
                                                                                                          müvəqqəti təsir nəticəsində
                                                                                                          İtirilən  məvaciblər    üçün
                                                                                                          kompensasiya       (müəyyən
                                                                                                          deyilsə rəsmi aylıq minimum
                                                                                                          məvacibə əsasən)         təsir
                                                                                                          müddəti üçün nəzərdə tutulur.
                                                                                                          Təsirin daimi olduğu təqdirdə
                                                                                                          işçilərə üç aylıq məvacib
                                                                                                          məbləğində     kompensasiya
                                                                                                          ödənilir.
7.    LTMQŞ-yə köçürülmə yardımı           LTMQŞ-nin daşınan               Fiziki köçürülməyə məruz       Nəğd               vəsaitlə       Dövlət ehtiyacları üçün     AYS-TAŞ
                                           əmlakın yerdəyişməsi            qalan LTMQŞ                    kompensasiyanın məbləği           Torpaqların    Alınması
                                                                                                          köçürüləcək əmlakın həcmi         Haqqında Qanun (20
                                                                                                          və daşınacaq məsafədən            Aprel, 2010)
                                                                                                          asılı olaraq Köçürülmə
                                                                                                          Komissiyası     tərəfindən
                                                                                                          müəyyən ediləcəkdir. Yeni
                                                                                                          yaşayış    məkanı     hazır
                                                                                                          olmadığı          təqdirdə
                                                                                                          müvəqqəti sığınacaq üçün
                                                                                                          pul vəsaiti ödəniləcəkdir.


          10
           Dövlət Statistika Komitəsinin rəsmi internet səyifəsinə istinadən AR rəsmi minimum məvacib 105.5 AZN təşkil edir. - http://www.stat.gov.az/source/labour/indexen.php

                                                                                                                                                                       Səhifə 24
                              “Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                                  BYİB
S/S   İtki növü                       Tətbiq edilir             Təsirə Məruz Qalan Tərəflər   Kompensasiya tədbirləri        Nizamlayıcı          Öhdəliyi olan
                                                                                                                             Qanunvericilik         təşkilat
                                                                                              KTP-də          təfərrüatlar
                                                                                              açıqlanacaqdır.
                                             AYS-TAŞ= Azəryolservis ASC, Torpaqalma Şöbəsi, LİQ – Layihə İşçi Qrupu;




                                                                                                                                              Səhifə 25
                  “Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                              BYİB
 5.0     GENDER TÆ?SÄ°RÄ° VÆ? TÆ?SÄ°RÄ°N AZALDILMASI TÆ?DBÄ°RLÆ?RÄ°:
 Kişi və qadınlar bu kimi yol bərpa layihələrində kənd təsərrufatı və qeyri kənd təsərrufatı
 sektorlarında bir sıra gəlir gətirən və məişət fəaliyyətlərinə cəlb edilməklə mühüm sosial-
 iqtisadi rol oynayır və öhdəlik daşıyırlar. Layihə qadınların kompensasiya hüquqları
 çərçivəsində aldıqlarına xüsus diqqət yetirəcəktir. Qadınların böyük sayda layihədə iştrakını
 təmin etmək üçün aşağıdakı məqamlar nəzərə alınmalıdır:
       •   Məlumatlara gender ayriseçkiliyini tədbiq edərək layihə tərəfindən daha çox təsirə
           məruz qalması ehtimal olan qadınları müəyyən etmək və onların layihənin hər
           mərhələsində iştrakını təmin etmək üsulları göstərilsin.
       •   Kompensasiya hüquqlarının müəyyən edilməsi və müzakirəsi və o cümlədən KTP-nin
           səmərəli icrası üçün qadınların bütün məşvərətlərdə iştrakı təmin edilsin.
       •   KTP-nin monitorinqi və qiymətləndirilməsi zamanı qadınlara xüsusi diqqət təmin
           edilsin.

 6.0       TÆ?ÅžKÄ°LATÄ° ÖHDÆ?LÄ°KLÆ?R VÆ? Ä°NSTÄ°TUSÄ°ONAL ÇÆ?RÇİVÆ?:

 Torpaqalmaya dair son qanunvericiliklərə (Dövlət Ehtiyacları üçün Torpaqların alınması,
 2010) istinadən Mərkəzi TAK Komissiyası təsis edilərək Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən
 rÉ™hbÉ™rlik edilÉ™cÉ™k vÉ™ heyÉ™tinÉ™ NÉ™qliyyat Nazirliyi, MaliyyÉ™ NazirliyivÉ™ Æ?mlak MÉ™sÉ™lÉ™lÉ™ri DövlÉ™t
 Komitəsinin nümayəndələri daxil olacaqlar. Bu komissiyanın funksiyası təşkilatlararası
 istiqamətləndirməni səmərəli təmin etmək; bu Köçürülmə Çərçivə Sənədinə və köçürülmə
 planlarına yekun nəzər yetirmək və bu sənədlərə yekun maliyyələşdirmə və icra üçün yekun
 təsdiq verməkdir.

 Torpaqalma və köçürülmənin planlaşdırılması, icrası və monitorinqi ilə əlaqədar bir neçə
 təşkilat cÉ™lb edilÉ™cÉ™k, o cümlÉ™dÉ™n AYS-TAÅž, Æ?mlak MÉ™sÉ™lÉ™lÉ™ri üzrÉ™ DövlÉ™t KomitÉ™si (Æ?MDK),
 Rayon icra hakimiyyətləri, Tikintiyə Texniki Nəzarət Məsləhətçi şirkəti və podrat şirkətləri.

 6.1       Azəryolservis Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (AYS ASC):

 AYS ASC Dünya Bankı tərəfindən məliyyələşdirilən bütün yol layihələrinə məsuliyyət daşıyır,
 o cümlədən layihələrin hazırlaması, həyata keçirilməsi və TAK (torpaqalma və köçürülmə)
 məsələlərinin maliyyələşdirilməsi və təşkilatlar arası istiqamətləndirməyə cavabdehdir. AYS
 ASC öz funksiyasını LİQ vasitəsiylə həyata keçirəcək, LİQ öz növbəsində layihənin icrasına
 və gündəlik olaraq fəaliyyətinə rayon/ sublayihə səviyyəsində nəzarət etməyə məhsuliyyət
 daşıyır. Hal-hazırda AYS-LİQ-in heyətində Sosial məsələlər üzrə tam ştatlı Mütəxəssis işləyir.
 Həmin Mütəxəssis AYS TAŞ ilə sosial məsələlərə dair əlaqə saxlayacaqdır.

 6.2       AYS – Torpaqalma Şöbəsi (AYS-TAŞ):

 TAŞ üzərinə düşən öhdəliklər AYS-nin müxtəlif şöbələrinin fəaliyyətlərini istiqamətləndirmək
 və nəzarət etməktir.        AYS rəhbərliyinə kompensasiya, torpaq/ əmlakın alınması və
 köçürülməyə yardımla əlaqəli fəaliyyətlər tövsiyyə edilir. TAŞ bütün təsirə məruz qalan
 şəxslərin müvafiq kompensasiyaların almasını təmin etməyə məsuldur. LİQ podrat
 şirkətlərinin nəqliyyat və texnikanın alternativ yollarla daşınması, karxanaların istifadəsi, tikinti


                                                                                            Səhifə 26
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                    BYİB
 düşərgələri, fəhlə düşərgələri və s. nəticəsində yaranan təsirin azaldılması prosedurlarına
 riayət etməsini təmin edir.

 TAŞ təsirə məruz qalan şəxslərlə torpaqalma və köçürülmə məsələlərinə dair münasibət qura
 bilmÉ™si üçün AYS-nin digÉ™r şöbÉ™lÉ™ri tÉ™rÉ™findÉ™n dÉ™stÉ™klÉ™nÉ™cÉ™kdir. . LÄ°Q-in təşkilati cÉ™dvÉ™li Æ?lavÉ™
 II-də təqdim edilir.

 6.2.1     Tikintiyə Texniki Nəzarət Məsləhətçisi (TTN):

 Tikintiyə Tezniki Nəzarət Məsləhətçisi (TTN) layihəyə podratçının tikinti fəaliyyətinə nəzarət
 etmək üçün cəlb ediləcəkdir. Tövsiyə edilir ki, TTNM ətraf mühit məsələləri üzrə
 mütəxəssisinin səlahiyyət və öhdəliklərini artırsın ki, qadınlar, ciddi təsirə məruz qalan ailələr
 və həssas qruplar müvafiq podrat işlərində yeni iş imkanlarından məlumatlı olsun və faydalana
 bilsinlər. Həmin mütəxəssis podratçı şirkətə şikayət və müraciətlərin qeydiyyatı və təsirin
 qarşısının vaxtında alınması üçün ictimaiyyətlə görüşlərin aparılmasına da yardım edə bilər.
 Bu LİQ-ə köçürülmənin gedişatını və digər sosial məsələlərin inkişafını monitorinq etməyə
 koməklik göstərəcəkdir.

 6.2.2     Yerli Hökumət:

 Yerli administrasiya, xüsusiylə də rayon səviyyəsində olan rəsmilər torpaq statuslarının
 müəyyən edilməsi, mülkiyyətin qiymətləndirilməsi və torpaqalma və köçürülməyə dair digər
 məsələlərdə mühüm rol oynayır. Təşkilatlar arasında səmərəli əlaqəni, və müvafiq rayonlarda
 kompensasiya məbləğlərini və tədqiqatların nəticələrinin rəsmi bəyənilməsini təmin etmək
 üçün xüsusi komissiyalar (Köçürülmə Kommissiyası) Alan Orqan və müvafiq icra
 hakimiyyətləri arasında əldə edilən razılaşmaya əsasən təsis ediləcəkdir.

 6.2.3     Podratçı:

 Bərpa tədbiri olaraq ciddi təsirə məruz qalan və ya həssas qrupa aid ailələrin üzvlərinə
 layihəylə əlaqəli işlərə cəlb edilməsində üstünlük veriləcəkdir. Bunun üçün podrat şirkəti və
 bələdiyələrlə qeyd edilən ailələrdən işçiləri məlumatlandırmaq və üstünlük vermək üçün sıx
 əlaqə saxlamaq lazımdır. Bundan başqa, Podratçı torpaq sahələrin sahibləriylə könüllü
 razılaşmalar əsasında tikinti məqsədləri üçün münasib ərazilərin seçilməsinə cavabdeh
 olacaq. Bu torpaq sahələrində heç bir könülsüz torpaqalma fəsadları baş verə bilməz.

 6.2.4 Yerli Heyyət:
 Köçürülmə prosesinə nəzarət etmək məqsədiylə yerli və beynəlxalq məsləhətçilər Dizayn
 Məsləhətçisi tərəfindən LİQ-ə yolun layihələndirmə mərhələsində KTP-nin hazırlanmasında
 köməklik məqsədiylə cəlb ediləcəklər. AYS/ LİQ icra prosesinə mütəmadi nəzarət etməyə
 məhsuliyyət daşıyacaq və köçürülmə planlarını təstiq edəcəkdir.



 7.0    KÖÇÜRÃœLMÆ? TÆ?DBÄ°RLÆ?R PLANI (KTP) ÜÇÜN MALÄ°YYÆ?LÆ?ÅžMÆ?:
 Kompensasiya məbləği və torpaqalma işlərinin idarəedilməsi xərcləri daxil olmaqla Köçürülmə
 Planının bütün hazırlıq və fəaliyyət xərcləri layihənin dəyərinin tərkib hissəsi sayılacaq və
 Azərbaycan Hökuməti tərəfindən ödəniləcəkdir. Köçürülmə tədbirlər planına büdcə daxil
 ediləcək və həmin büdcədə aşağıdakılar göstəriləcəkdir:

                                                                                          Səhifə 27
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                 BYİB
           (i)  bütün təsir növləri və məvacibləri üzrə vahid kompensasiya qiymətləri,
           (ii) vahid kompensasiya qiymətlərinin hesablanması üçün istifadə edilən
                metoologiya, vÉ™
         (iii)  inzibati və gözlənilməz xərclər daxil olmaqla bütün kompensasiya xərclərini əks
                etdirən hesablanmış xərclər cədvəli.
 TAK tədbirləri üçün kifayyət qədər maliyyə vəsaiti olduğunu təmin etmək üçün KTP-nın
 icrasına başlamaqdan əvvəl Azərbaycan Hökuməti bərpa dəyəri əsasında köçürülmə
 xərclərinin 100%-ni və nəzərdə tutulmayan xərclər üçün 15% əlavə olaraq vəsait ayıracaqdır.

 AYS KTP-nin yerinə yetirilməsi üçün lazım olan məbləğin vaxtında ayrılmasına məhsuliyyət
 daşıyacaqdır. Maliyyə vəsaitinin vaxtında təchizatını təmin etmək üçün AYS MN və Nazirlər
 kabineti ilə yaxından əlaqə saxlayacaq. KTP-də qeyd edilən büdcə tələblərinə əsasən
 vəsaitlərin ayrılmasına ildə iki dəfə baxılacaqdır. Müxtəlif itkilər və köçürülmə yardımı üçün
 kompensasiyaların ödənilməsinə ayrılan maliyyə vəsaiti AYS tərəfindən TAŞ vasitəsiylə
 müvafiq yerli hökumət idarələriylə birbaşa TMQŞ-nin şəxsi hesablarına paylanacaqdır.

 8.0       Ä°CTÄ°MAÄ°YYÆ?TÄ°N Ä°ÅžTÄ°RAKI /MÆ?ÅžVÆ?RÆ?TLÆ?R:
 Ictimaiyyətlə məşvərətlərin məqsədi təsirə məruz qalan insanları köçürülmənin
 planlaşdırılması işlərinə cəlb etməkdir. Məqsəyönlü məşvərətlər tezliklə başlanmalı və layihə
 müddəti ərzində davam etməlidir. Qadınlar və həssas qruplar daxil olmaqla geniş kütləylə
 məşvərətlərin aparılması ictimai iştrakın məqsədlərindən biridir. Iştirak mexanizmləri
 məşvərətlərin prosesinə yardım edəcək. Buna informasiya mübadiləsi, təsirə məruz qalan
 şəxslər və digər maraqlı tərəflərlə məşvərətlər, və o cümlədən, təsirə məruz qalan şəxsləri
 layihə məqsədlərinə, müxtəlif komitələr və qərarların qəbul edilməsinə cəlb etmək daxildir.
 Təsirə məruz qalan şəxslərlə məşvərətlər və qarşılarında olan seçimin müzakirəsi köçürülmə
 planlarının hazırlanması və icrası zamanı çox mühümdür.
 KTP-nin yekunlaşdırılması və Layihə icraçılarına təqdim edilməsindən əvvəl təsirə məruz
 qalan şəxslər bir neçə dəfə təşkil olunan məşvərətlər zamanı məlumatlandırılacaqlar. Bu
 məşvərətlər TTN Məsləhətçisinin səfərbərliyi başlandıqdan sonra da davam edəcək ki,
 əhalinin layihə fəaliyyəti barədə tam məlumatlı olması, torpaqalma və köçürülmə zamanı
 ortaya çıxan gözlənilməz hallarda hüquqlarını bilməsi, şikayətlərin baxılması haqqında, ev
 şəraiti və tikinti işlərinə cəlb edilməsi barəsində məlumatlı olması təmin edilsin.

 KÇS sÉ™nÉ™diylÉ™ É™laqÉ™dar ictimai məşvÉ™rÉ™tlÉ™r keçirilmiÅŸdir. Görüşün nÉ™ticÉ™lÉ™ri Æ?lavÉ™ IV tÉ™qdim
 olunur.

 9.0 ŞİKAYÆ?TLÆ?R

 Şikayətlərin Baxılması Mexanizmləri (ŞBM) təsirə məruz qalmış insanların layihənin təsiri ilə
 əlaqədar müraciət və şikayətlərini aşkar edib həll etmək üçün etibarlı vasitədir ki, layihə
 çərçivəsində həmin şikayət və müraciətlərin müvafiq şəkildə ünvanlandırılması təmin edilir. Bu
 layihədə Şikayətlərin baxılması mexanizmləri təyin ediləcək və həmin mexanizmlər vasitəsiylə
 təsirə məruz qalmış insanlar hüquqları haqda və o cümlədən, məşvərətlər, araşdırmalar,
 kompensasiyaların alınması və köçürülmə mərhələlərində həm yazılı həm şifahi şəkildə
 şəkayətlərinin bildirilməsi və ünvanlandırılması barəsində ətraflı məlumat alacaqlar.

                                                                                      Səhifə 28
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                              BYİB
 Prosesləri tezləşdirmək üçün Şikayətlərin Baxılması Mexanizmləri Dövlət Ehtiyacları üçün
 Torpaqların Alınması Qanununa uyğun olaraq tərtib ediləcəkdir (Maddə 75). Şikayətlərin
 Baxılması Komissiyası (ŞBK) KTP-nin icrasına başlanmaqdan əvvəl münaqişələrin həlli və
 idarəedilməsində bilik və təcrübəyə malik 3-5 nəfərdən (yerli QHT, müvafiq dövlət təşkilatları,
 ictimai, bələdiyyə təmsilçiləri) ibarət olmaqla təşkil ediləcəkdir. Şikayətlərin baxılması üçün
 növbəti mərhələlər müvcuddur:

 Mərhələ 1 (Şikayətlərin Baxılması Komissiyası): ŞBK münaqişə tərəfləri arasında ortaq
 olacaq və ikitərəfli razılıq əsasında məsələlərin həll edilməsi üçün səy göstərəcəkdir. ŞBK-nin
 tövsiyələri Alan Orqana11 göndəriləcəkdir. Alan Orqan LTMQŞ-nin şikayətlərinin baxılmasına
 məhsuliyyət daşıyır, və ehtiyac olarsa şikayətləri həlli üçün müvafiq qurum və təşkilatlara
 ötürəcəkdir. Kompensasiya məbləğlərinə dair tövsiyələr istisna olmaqla Alan Orqan ŞBK-nın
 bütün tövsiyələrini qəbul edəcək və Nəzarət orqanına ötürəcəkdir. TMQŞ ŞBK ilə telefon,
 eletron poçt, birbaşa görüşlər və məktublar vasitəsiylə əlaqə saxlaya biləcəklər. KTP-nin
 icrasına başlanmaqdan əvvəl ŞBK telefon nömrələri TMQŞ-yə veriləcək və ərazidəki əsas
 yerlərdə elanlarla yayılacaqdır.

 Mərhələ 2 (Nəzarət Orqanı): Nəzarət Orqanı ŞBK-nın kompensasiya məbləğinə dair (Maddə
 75.6) tövsiyələrini və Alan Orqanın mövqeyini Qiymətləndirmə Kommisiyasına göndərəcəkdir.

 Mərhələ 3. (Məhkəmə): Məhkəmə məsələlərin həlli üçün son cəhd olacaqdır. LTMQŞ Nəzarət
 Orqanının qərarı ilə razılaşmadıqları təqdirdə məhkəməyə müraciət edə bilərlər.



 10.0 MONÄ°TORÄ°NQ VÆ? NÆ?ZARÆ?T:
 Təsirə məruz qalan insanlar barədə planlaşdırılmış köçürülmə tədbirlərinin görülməsini
 yoxlamaq üçün monitorinq sistemi təşkil ediləcəkdir. . Monitorinq sistemi həmçinin məlumat
 toplanması, məlumat təhlili, dəqiqləşdirmə, keyfiyyətə nəzarət, aidiyyəti olan təşkilatlarla
 əlaqə, hesabatların hazırlanması, hesabatların icra orqanına və Dünya Bankına təqdim
 edilməsi kimi xüsusi tapşırıqlar üçün məsuliyyətləri müəyyən edəcəkdir.

 10.1    Daxili Monitorinq:
 Daxili monitorinq TAŞ/ LİQ tərəfindən aparılacaqdır. Nəticələr AYS və Dünya Bankına
 layihənin icrasını əks etdirən yarımillik hesabatlar vasitəsiylə məruzə ediləcəkdir.
 Köçürülməyə aid tədbirlər və dərhal əldə edilən nəticələrlə əlaqəli göstəricilər daxili
 monitorinqin göstəriciləri sayılır. Bu məlumat birbaşa olaraq tikintiyə texniki nəzarət
 məsləhətçisi tərəfindən layihə ərazisindən əldə ediləcək və aylıq olaraq LİQ-ə köçürülmə
 planlarının yerinə yetirilməsi və nəticələrinin qiymətləndirilməsi, ehtiyac olarsa iş proqramında
 müəyyən dəyişikliklər edilməsi üçün hesabat ediləcəkdir. Aylıq hesabatlar əsasında LİQ
 tərəfindən, tələb olunarsa, rüblük hesabatlar hazırlanaraq AYS və DB-na təqdim ediləcəkdir.
 Daxili monitorinqdə xüsusi göstəricilər bunlardır: (i) təsirə məruz qalan insanlarla
 məşvərətlərin aparılması və informasiya kampaniyası; (ii) torpaqalmanın və torpaq üçün
 kompensasiyaların ödəniş statusu; (iii) təsirə məruz qalan tikililər və digər mülkiyyət üçün

 11
   Alan Orqan kimi Layihənin başlanğıcında NK tərəfindən AYS ASC müəyyən edilmişdir.

                                                                                         Səhifə 29
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                BYİB
 kompensasiyaların ödənilməsi; (iv) təsirə məruz qalan insanların köçürülməsi; (v) gəlirin
 itirilməsi üçün ödənişlər; (vi) köçürüləcək torpaq sahələrinin seçilməsi və paylanması;         vi)
 köçürülmə yardımı üçün ödənişlər, və (vii) gəlirin və yaşayış səviyyəsinin bərpası tədbirləri.
 Yuxarıda qeyd edilənlər növbəti göstəricilər vasitəsiylə layihə müddəti boyu gündəlik olaraq
 köçürülmə fəaliyyətlərinin yoxlanmasına məhsul olan TAŞ / LİQ tərəfindən əldə ediləcəkdir: (i)
 təsirə məruz qalan şəxslərin İnventarlaşdırma məlumatları ila tanışlıq, (ii) təsirə məruz qalan
 şəxslərlə məşvərətlər və qeyri rəsmi müsahibələr,                        (iii) əsaslı araşdırmalar,
 (iv) təsirə məruz qalan şəxslərin nümunə olaraq araşdırılması,                  (v) rəsmi şəxslərlə
 müsahibə, və (vi) icmalarla görüşlər.
 10.2      Xarici Monitorinq:
 Xarici monitorinq ildə iki dəfə aparılacaq və nəticələri yarımillik hesabatlar vasitəsiylə LİQ-ə və
 DB-yə məruzə ediləcəkdir. Xarici monitorinqin nəticələri AYS-ə təqdim ediləcəkdir. Xarici
 monitorinq göstəricilərinə daxildir: (i) LİQ tərəfindən hazırlanan daxili monitorinq hesabatları
 ilə tanışlıq və onların yoxlanılmas; (ii) təsir göstəricilərinin müəyyən edilməsi və seçilməsi; (iii)
 təsirə məruz qalan şəxslərlə rəsmi və qeyri rəsmi araşdırmalar nəticəsində təsirin
 qiymətləndirilməsi; (iv) ilkin hesabatın hazırlanması üçün təsirə məruz qalan şəxslərlə,
 rəsmilərlə, icma liderləriylə məşvərətlərin aparılması; və (v) köçürülmənin səmərəliliyi,
 effektliyi, təsir və davamlığının qiymətləndirilməsi, gələcək köçürülmə siyasətinin
 formalaşması və planlaşdırılması üçün əldə edilən təcrübə və tövsiyyələrin verilməsi.

 Təsirə məruz qalan şəxslərin statusunu qiymətləndirərkən növbəti faktorlar nəzərə
 alınacaqdır:
     • Köçürülmədən sonra təsirə mətuz qalan şəxslərin sosial-iqtisadi vəziyyəti;
     • Təsirə məruz qalan şəxslərdən kompensasiya, köçürülmə seçimi, alternativ inkişaf və
        köçürülmə vaxt cədvəlinə dair cavabların alınması;
     • Gəlir və məhsul satışında olan dəyişikliklər;
     • Məcburi köçkünlər, sənədsiz və icazəsiz istifadəçilərin vəziyyətinin bərpası;
     • Biznes və mülkiyyət üçün qəbul edilən qiymətləndirmə metodu;
     • Şikayətlər prosedurlarının qəbul edilməsi;
     • Kompensasiya və köçürülməyə yardım məvaciblərinin paylanması; və
     • Köçürülmədən sonra təsirə məruz qalan insanların məmnunluq dərəcəsi.

 Kompensasiya və köçürülməyə yardım proseslərini ümumi şəkildə yoxladıqdan sonra xarici
 monitorinq layihə təsirinə məruz qalan həssas qrupların (ailə başçısı qadın olan ailələr,
 şikəst/ yaşlı əhali və yoxsul ailələr) vəziyyətini yoxlayacaqdır.

 11.0 KÖÇÜRÃœLMÆ?NÄ°N PLANLAÅžDIRILMASI:
 Köçürülmə planı məcburi köçürülmə təsirinə məruz qalan bütün layihələr üçün mütləqdir.
 Potensial məcburi köçürülmənin təsiri və riskləri ətraflı şəkildə Planda öz əksini tapacaqdır.
 KöçürülmÉ™ planının mÉ™zmunu Æ?lavÉ™ I - dÉ™ tÉ™qdim edilib.

  KTP-nın hazırlanması aşağıda verilən fəaliyyətlərlə müşahidə edilir:
     • Sosial Təsirin Qiymətləndirilməsi (STQ)
     • Mərzlənmə İşləri
     • Bazarın araşdırılması

                                                                                            Səhifə 30
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                    BYİB
 STQ-nin məqsədi layihənin sosial mühitə olan təsirini qiymətləndirmək üçün Layihənin
 Təsirinə Məruz Qalan Şəxslərin (LTMQŞ) müəyyən edilməsidir. Bütün TMQŞ-nin
 siyahıyaalıması aparılaraq, onlara dair sosial-iqtisadi məlumatlar toplanacaq və nəticədə
 layihə təsirinə məruz qalan şəxslərə aid/ istifadəsində olan mülkiyətin inventarlaşdırılması
 aparılacaq və bu məlumatlar əsasında hər bir təsir növü müəyyən edilərək müvafiq hüquqların
 kateqoriyası siyahısı tərtib ediləcəkdir. Layihə təsirinə məruz qalan insanlar arasında həssas
 qruplar müəyyən edilərək yaşayış şəraitlərinin yaxşılaşmasını təmin etmək üçün onlara əlavə
 bərpa tədbirləri görüləcəkdir. . İnventarlaşdırma tarixində layihə ərazisində müəyyən edilən
 bütün təsirə məruz qalmış şəxslər kompensasiya və/ ya köçürülmə hüquqlarına malik
 olacaqlar. Sosial Təsirin Qiymətləndirilməsi (STQ) layihədən öncəki sosial-iqtisadi
 araşdırmalar və KTP-nin göstəriciləriylə əlaqələndiriləcəkdir.

 Mərzlənmə KTP-nin hazırlanmasının ilkin mərhələsi zamanı LTMQŞ-nin iştrakı ilə
 aparılacaqdır. Bu zaman LTMQŞ təsirin tam miqyasını və itirdikləri mülkiyyətin, gəlirin, biznes
 və yaşayış şəraitini müəyyən edə bilərlər. Hüququ çatan TMQŞ üçün kompensasiya
 məbləğləri layihə təsirinə məruz qalan əmlakın və layihənin ümumi təsirinin yekun
 inventarizasiyası zamanı əldə edilən məlumatlara əsasən müəyyən ediləcəkdir.

  Bütün bu proses ərzində TMQŞ qiymətləndirmə metodologiyası, hüquqlar, kompensasiyaların
  və köçürülmənin büdcə təminatları və digər yardım kimi məlumatlarla təmin ediləcək və bu
  informasiya yığcam şəklində bukletlər vasitəsiylə LTMQŞ-yə təqdim ediləcəkdir. KTP-nin ilkin
  variantı TMQŞ və qeyri TMQŞ ilə yerlərdə müzakirə ediləcək və edilən şərhlər sənədə daxil
  ediləcəkdir. KTP-nin ilk nümunəsi AYS və DB tərəfindən baxılacaq və KTP AYS və Bank
  tərəfindən təstiqlənməyincə tikinti işlərinə başlanmasına icazə verilməyəcəkdir.




                                                                                       Səhifə 31
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                               BYİB
 12.0      SÆ?NÆ?DLÆ?RÄ°N AÇIQLANMASI:

 Azərbaycan Hökumətinin, rayonun, bələdiyyə və kəndlərin aidiyyətı olan rəsmilərinə layihə
 barəsində məlumat veriləcək, və onların dəstəyi üçün təsirə məruz qalmış mülkiyyətin
 inventarlaşdırılması və TMQŞ-nin İnventarlaşdırması zamanı müraciət ediləcəkdir. KTP-nin
 yekunlaşmasından və layihənin məsul şəxslərinə təqdimatından öncə LTMQŞ
 İnventarlaşdırma nəticələri barəsində məlumatlandırılacaq və tövsiyələr alacaq, onların
 kompensasiya və köçürülməyə edilən digər yardımlara dair seçimləri diqqətlə nəzərdən
 keçiriləcəkdir. TMQŞ-nin cəlb edilməsini və aktiv iştrakını təmin edən proses və mexanizmlər
 qeydə alınacaq və xülasəsi KTP-yə ayrıca əlavə ediləcəkdir.

 KÇS sənədi inglis və azərbaycan dilində Dünya Bankının İnformasiya Açıqlanması siyasətinə
 istinadən info shop səhifəsində, Azərbaycan dilində isə Azəryolservis ASC-nin rəsmi internet
 səhifəsində açıqlanacaqdır. KÇS və KTP-nı azərbaycan dilinə ərazilərdə əldə etmək mümkün
 olacaqdır.      KTP-nin azəbaycan dilində olan nüsxələri təsirə məruz qalan icmalara
 açıqlanacaq, kompensasiya müvafiqliyi və əldə etmə hüquqlarının detallarını, həyata
 keçirilməsi tamamlanmayan torpaqalma və köçürülmə işlərinin icmalını əks etdirən broşüralar
 bütün təsirə məruz qalan şəxslərə tikinti müqavilələrinin imzalanması və kompensasiya/ bərpa
 işlərinə başlanmasından qabaq paylanacaqdır. Məşvərətlər layihənin bütün mərhələləri boyu
 təşkil ediləcəkdir.

 Sənədlərin açıqlanmasına həsr edilən məşvərətlərin tarix və məkanı və iştrakçıların siyahısı,
 onların məşğuliyyÉ™ti vÉ™ ünvanları/ telefon nömrÉ™lÉ™ri görüşlÉ™rin qısa icmalı ilÉ™ birliktÉ™ Æ?lavÉ™ IV
 –də əlavə edilib.




                                                                                         Səhifə 32
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                BYİB
                                                                                         Æ?lavÉ™ I
                                            Köçürülmə Planının tərkibi

 GiriÅŸ:
 • Layihənin qısa təsviri
 • Æ?laqÉ™dar qurÄŸular daxil olmaqla LayihÉ™ komponentlÉ™rinin siyahısı (olarsa)
 • Torpaqalma və köçürülməni tələb edən layihə komponentlərinin təsviri; torpaqalma
     və köçürülmənin ümumi dəyəri

 Köçürülmənin azaldılması:
 • Köçürülmənin azaldılması üçün edilən səyləri təsvir edin
 • Bu səylərin nəticələrini açıqlayın
 • Icra zamanı köçürülməni azaldacaq mexanizmləri təsvir edin

 İnventarlaşdırma və sosial-iqtisadi araşdırmalar:
 • Köçürülmə, mülkiyyətin qiymətləndirilməsi, təbii resursların qiymətləndirilməsi və
    sosial-iqtisadi araşdırmaların nəticələrini təqdim edin
 • Təsirə məruz qalan insanlarla aparılan müxtəlif araşdırmaların nəticələrinə dair
    məşvərətləri yekunlaşdırın
 • KTP-nin monitorinqi və qiymətləndirilməsi işlərinin bir hissəsi olaraq
    İnventarlaşdırma, mülkiyyət nümunələrinin, resursların qiymətləndirilməsi və sosial-
    iqtisadi araşdırmalara dair informasiyanın yeniləşdirilməsinə olan ehtiyacı təsvir edin.

 Hüquqi Çərçivə:
 • Köçürülməyə tədbiq edilən bütün yerli qanunlar və adətləri təsvir edin.
 • Yerli qanunlar və Dünya Bankı siyasəti arasında mövcud olan boşluqları müəyyən
   edin və münaqişələrin həlli üçün layihənin xüsusi mexanizmlərini açıqlayın
 • Təsirin hər bir kateqoriyası üçün müvafiq hüquqları açıqlayın və köçürülmənin
   icrasının razılaşdırılmış KTP-nin xüsusi müddəaları əsasında aparılacağını qeyd
   edin.
 • Təsirə məruz qalmış tikililərin, torpağın, ağacların və digər mülkiyyətin qiymətləndirilməsi
   üçün istifadə edilən metodikanı izah edin.
 • Kompensasiya hüquqlarını açıqlayan cədvəl tərtib edin.

 KöçürülmÉ™ Æ?razilÉ™ri:
 • Layihədə kənd təsərrüfat təyinatlı torpaqların/ örüş sahələrin ayrılması nəzərdə
    tutulurmu?
 • Torpaq ayrılacaq fərdi ev sahibləri yeni potensial sahələrin ayrılmasında iştrak
    edəcəklərmi, və ayrılan sahələri etirazsız qəbul edəcəklərmi?
 • Təsirə məruz qalmış əhalinin potensial yaşayış ərazilərinin müəyyən edilməsi,
    müsbət-mənfi tərəflərinin qiymətləndirilməsi və ən münasib sahələrin seçilməsinə
    cəlb edilməsi üçün xüsusi prosesləri təsvir edin.
 • Təklif edilən ərazilərin müəyyən edilməsi üçün aparılan texniki-iqtisadi araşdırmaları
    (torpaq və torpaqdan istifadə imkanları, əkinçilik və heyvandarlıq imkanları, su
    təchizatı kimi təbii resursların qiymətləndirilməsi daxil olmaqla), və o cümlədən
    ərazilərin ətraf və sosial mühitinə təsirin qiymətləndirilməsini təsvir edin.
 • 1) satınalma, 2) abadılaşdırma və 3) köçürüləcək ərazilərin verilməsi və o cümlədən
    ayrılmış torpaq sahələrinə yeni hüquqi adların və ya istifadə hüquqlarının verilməsi
    mexanizmlərini təsvir edin

 Gəlirin bərpası:
 • Müəyyən edilmiş kompensasiya hüquqları təsirin hər növü üzrə gəlirin bərpası üçün
    yetÉ™rlidirmi? Æ?lavÉ™ hansı iqtisadi bÉ™rpa tÉ™dbirlÉ™ri labüddür?
 • Təsirin hər bir kateqoriyası üçün bərpa strategiyalarının qısa icmalını verin və onların

                                                                                        Səhifə 33
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                  BYİB
      institusional, maliyyə və texniki aspektlərini müəyyən edin.
 •    Təsirə məruz qalan əhali ilə aparılan məşvərətlərin prosesini və gəlirin bərpası üçün
      strategiyanın yekunlaşdırılmasında iştrakını təsvir edin.
 •    Bu strategiyalar necə fərqlənir?
 •    Gəlirin bərpası üçün yaşayış şəraitinin dəyişilməsi, fermer təsərrufatı üçün digər
      torpaqların abadılaşması və ya müəyyən təlim, hazırlıq və icra üçün zaman tələb edən
      digər fəaliyyətlər tələb edilirmi?
 •    Yoxsulluğa aparan risklərə dair hansı tədbirlər tövsiyə edilir?
 •    Köçürülmə proqramlarının maneəsiz və səlist şəkildə həyata keçirmək üçün əsas
      institusional və digər səpkili risklər nədən ibarətdir?
 •     Gəlirin bərpa tədbirlərinin səmərəliliyinin monitorinq proseslərini təsvir edin
 •    Hal hazırda layihə ərazisində və ya ətrafında fəaliyyət göstərən hər hansı icma inkişaf
      proqramı haqqında məlumat verin.
 •    Belə proqramların olduğu təqdirdə onlar fəaliyyət göstərdiyi icmaların inkişaf
      tələblərinə cavab verirlərmi? Aralarında bu layihənin tərəfdaşları tərəfindən yeni
      proqramları dəstəkləmək və ya layihə ərazisində icmaların inkişaf tələblərinə cavab
      vermək üçün mövcud proqramların əhatə dairəsinin genişləndirmək şansı varmı?

 İnstitusional Razılaşmalar:
 • Müvafiqlik siyasətinin hər bir tələbi/ fəaliyyətini təmin edən, gəlirin bərpası
     proqramlarını həyata keçirən və köçürülmə tədbirlər planında qeyd edilən
     fəaliyyətlərin istiqamətləndirilməsinə cavabdeh olan təşkilat (təşkilatlar) açıqlansın.
 • Köçürülmə fəaliyyəti bir neçə təşkilatlar arasında bölünərsə və ya köçürülmə uzun
     müddətdən sonra bir neçə mərhələdən ibarət olarsa istiqamətləndirmə işlərinin necə
     təşkil ediləcəyi təyin edilsin
 • Bütün icra təşkilatlarını istiqamətləndirən təşkilat müəyyən edisin. Bu təşkilatın
     yetərincə səlahiyyəti və resursları varmı?
 • Gılirin bərpası prosesinə (torpağın abadılaşdırılması, torpağın ayrılması, kredit,
     təlimlər) cəlb edilən xarici (qeyri layihə) təşkilatlar və bu təşkilatların müvafiq
     fəaliyyətini təmin edən mexanizmlər göstərilsin.
 • Köçürülmə üçün institusional imkanlar və öhdəliklər açıqlansın.
 • Müstəqil monitorinq, qiymətləndirmə, və KTP-nin maliyyə auditini, o cümlədən
     müvafiq tədbirlərin vaxtında görülməsini təmin edən mexanizmlər müəyyən edilsin.

 Ä°cra Qrafiki:
 • Hər bir fəaliyyətin yerinə yetirilməsində məsul olan təşkilatlar və onların
     fəaliyyətlərinin qısa xülasəsiylə bərabər KTP-nin icrasında faliyyətlərin xronoloji
     ardıcıllığı göstərilsin.
 • Köçürülmənin həyata keçirilməsiylə əlaqədar fəaliyyətlərin aylıq icra grafiki tərtib
     edilsin (məsələn, Gantt chart-dan istifadə edərək).
 • Köçürülmənin icrası və layihənin hər bir komponentinin tikinti işlərinin başlanması
     arasında əlaqə izah edilsin.

 İştrak və Məşvərətlər:
 • Müxtəlif maraqlı tərəflər müəyyən edilsin
 • Təsirə məruz qalan əhali və maraqlı tərəflərin Köçürülmənin hazırlıq işləri və
     planlaşdırılmasında məşvərətlərə/ iştrakına sövq edən proseslər açıqlansın
 • Təsirə məruz qalan əhali və maraqlı tərəflərin icra və monitorinq fəaliyyətinə cəlb
     edilməsi prosesi açıqlansın
 • Itirilmiş mülk üçün kompensasiya, kompensasiya almaq hüquqları, köçürülmə
     yardımı və şikayətlərin baxılması prosedurları daxil olmaqla KTP-yə dair
     məlumatların təsirə məruz qalan şəxslər və maraqlı tərəflərə açıqlanması planı izah
     edilsin.


                                                                                         Səhifə 34
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                   BYİB
 Şikayətlərə baxılması:
 • Şikayətlərin qeydiyyatı və həlli proseslərinin hər mərhələsi qeyd edilsin və
    şikayətlərin təmənnasız qeydiyyatı, cavablandırma və əlaqə vasitələrinə dair xüsusi
    məlumatlar verilsin.
 • Məhkəməyə müraciət mexanizmi açıqlansın
 • Digər vasitələr fayda verməzsə məhkəməyə müraciət imkanları izah edilsin.

 Xərclər və Büdcə:
 • Maliyyə öhdəliyi və səlahiyyəti haqqında dəqiq açıqlanma verilsin
 • Köçürülməni təmin edən maliyyə mənbələri sadalansın və vəsaitin hərəkəti açıqlansın
 • Köçürülmə üçün ayrılan büdcənin kifayət olması və layihənin ümumi büdcəsinə daxil
    olması təmin edilsin.
 • Dövlət tərəfindən, əgər olarsa, ödəniləcək köçürülmə xərcləri müəyyən edilsin və
    ödənişlərin KTP və layihə qrafiki ilə istiqamətləndirilməsini təmin edən mexanizmlər
    müəyyən edilsin.
 • Xərclər və mülkiyyət növü üzrə, planlaşdırma və icra daxil olmaqla bütün köçürülmə
    xərcləri, rəhbərlik və idarəetmə, monitorinq və qiymətləndirmə və nəzərdə tutulmayan
    digər xarclər üzrə təxmini büdcə hesablansın.
 • Qiymətləndirmə və kompensasiya məbləğlərinin inflyasiya və məzənnənin
    dəyişkənliyinə münasib uyğunlaşdırılması üçün xüsusi tədbirlər açıqlansın
 • Işin fiziki həcmi və qiymət dəyişiklikləri üçün yaradılmış ehtiyatları açıqlayın
 • Köçürülmənin bütün müddəti ərzində müqavilələrin təltif edilməsi və müqavilələrə
    əsasən işlərin görülməsi prosesi daxil olmaqla xarici monitorinq və qiymətləndirmə
    üçün maliyyə razılaşmalarını açıqlayın

 Æ?lavÉ™lÉ™r:
 •   İnventarlaşdırma və sorğu vəsaitlərinin nüsxələri, müsahibə formaları və digər tədqiqat
     vasitələri
 • Ictimaiyyətlə görüşlərin tarixləri və barəsində bildiriş daxil olmaqla ictimaiyyətlə bütün
    məşvərətlər barəsində məlumat və o cümlədən iştrakçıların siyahısı.
 • KTP-nin icrasına dair hesabat və monitorinq üçün istifadə ediləcək formaların
    nümunələri.




                                                                                    Səhifə 35
“Azəryolservis� ASC, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                             BYİB
                                                                                                      Resettlement Policy Framework (Draft)/August 2015



                                                                                                                                              Æ?lavÉ™ II
                  Dünya Bankı tərəfindən maliyyələşən Avtomobil Yolları Layihələri üçün təsis edilən LİQ




                                                                 Azəryolservis ASC
                                                                 İnvestisiya şöbəsi/
                                                                         LÄ°Q




                                                                        Direktor



                                                                        Direktor
                                                                        Müavini



  Layihə       Satınalma            Sosial və              Monitorinq               Maliyyə      Tərcüməçilər      İnstitusional         LİQ-in
 Rəhbəri /    Mütəxəssislər          Ekoloji                  və                  Mütəxəssislə        və              İnkişaf           Texniki
Mühəndislər         i               Məsələlər             Qiymətləndir                 ri        administrativ     Mütəxəssisi          Dəstək
    (3)            (3)                üzrə                  mə üzrə                    (2)        heyyət (1)                          Mütəxəssisi
                                   Mütəxəssis             Mütəxəssisi                                                                 (1 beynlxq)
                                       (1)                    (1)




                                                                                                                                             Səhifə 36
                      “Azəryolservis�, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                                               BİBB
                                                            Resettlement Policy Framework (Draft)/August 2015




                                                                                                   Səhifə 37
“Azəryolservis�, Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Höküməti                           BİBB
                                                            Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015



                                                                                                     Æ?lavÉ™ III
                               KÇS hazırlanması üçün aparılan görüşlər (2015)


              Tarix                       Məkan                   Tərəf                   Vəzifə

                                        AYS ASC
        Sentyabr 2015                                          Adil Qocayev               Direktor
                                     Layihə İşçi Qrupu

                                                                                  Təhlükəsizlik məsələləri
          Noyabr 2015                    LİQ, Bakı            Ilahə Ilyasova
                                                                                     üzrə Mütəxəssis


                                                                                      DB, Æ?traf mühit
                                  Dünya Bankının Bakı                                 məsələləri üzrə
          Avqust 2015                                        Gulana Haciiyeva
                                         Ofisi                                         Mütəxəssis
                                                                                           Bakı




                                                                                                        Page 38
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                    IBRD
                                                                   Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

                                                                                   Æ?lavÉ™ IV
   İctimai Məşvərətlər, İctimayyətə Bakı-Şamaxı yolunun km13.5-15 və 91-107 hissələri üçün
     KöçürülmÉ™ SiyasÉ™tinin ÇərçivÉ™ sÉ™nÉ™dinin vÉ™ Æ?traf MühitiÉ™ TÉ™sirin QiymÉ™tlÉ™ndirilmÉ™si
                                  Hesabatlarının açıqlanması,

   Məkan: Şamaxı və Aşağı Güzdək                                                    Oktyabr 23, 2015

   Təqdimat etdilər:
            Samuel E. Sapuay, Æ?traf mühit mÉ™sÉ™lÉ™lÉ™ri üzrÉ™ beynÉ™lxalq mütÉ™xÉ™ssis
            Ilahə Ilyasova, AYS-LİQ, Təhlükəsizlik məsələləri üzrə mütəxəssis

   İctimai məşvərətlər 23 oktyabr 2015-ci il tarixində baş tutdu. Görüşdə Bakı-Şamaxı avtomobil
   yolunun km13.5-15 və km91-107 hissələrinin dörd zolağa genişləndirilməsi, Dünya Bankının (i)
   Æ?S 4.01 – Æ?traf Mühitin QiymÉ™tlÉ™ndirilmÉ™si vÉ™ (iv) Æ?S 4.12 – MÉ™cburi KöçürülmÉ™ müvafiq É™traf
   mühit və sosial siyasətinə istinadən müzakirə edilmişdir. Dəvətlilər arasında yerli sakinlər, iş
   adamları, QHTvə yerli hökümət nümayəndələri iştirak etdilər. Yolun km 91-107 hissəsi üçün İM
   Şamaxı rayonu İra Hakimiyyəti binasında səhər saat 10.00-da 40 nəfərin iştrakı ilə keçirilmişdir.
   Yolun km 13.5-15 hissəsinə aid olan digər görüş Aşağı-Güzdək qəsəbəsinin bələdiyyə binasında
   saat 15.00-da keçirilmiş və görüşdə 20 nəfər iştrak etmişdir. Görüşdə PowerPoint proqramında
   təqdimat materialları sosial, ekoloji və torpaq məsələlərini AH və DB-nin müvafiq siyasətləri ilə
   birlikdə təqdim edilmiş, layihə təsirlərinin azaldılması və qarşısı alınması tədbirləri açıqlanmışdır.
   Daha sonra müzakirÉ™lÉ™r baÅŸlanmış, ÅŸÉ™rhlÉ™r vÉ™ suallar verilmiÅŸ, mÉ™sÉ™lÉ™lÉ™r qaldırılmışdır. Æ?lavÉ™
   olaraq iştrakçılar öz sual/şərhlərini yazılı qeyd edərək LİQ-in Təhlükəsizlik məsələləri üzrə
   Mütəxəssisinə təqdim etmişlər. Bütün qaldırılan məsələlər şifahi və yazılı olaraq cavablandırılaraq
   aşağıda təqdim edilən cədvəldə qeyd edilmişdir. İM nəticələri layihəyə cəlb olunan AYS ASC,
   DB və layihə mühəndisinə müvafiq tədbirlər üçün təqdim olunacaqdır.

                                     İctimai Məşvərətlərdə sual/cavab cədvəli
     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı     Sual/ Şərh           Cavab                           Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                                 alınmalıd
                                                                                                               ır
    Abşero        Aşağı            Abbasov                  Bakı-Şamaxı          Yolun yeni layihəsi       AYS
    n             Güzdək           Bəyağa Safar             layihə yolunun       həmçinin yol kənarı
                  qəsəbəsi                                  sağ tərəfində        planlaşdırma
                                                            yerli bələdiyyə      elementlərini əhatə
                                                            tərəfindən bir çox   edir ki, oraya yol
                                                            ağac əkilib və iki   kənarının
                                                            ildən çox həmin      yaşıllaşdırma işləri
                                                            aÄŸaclara qulluq      dÉ™ daxildir.
                                                            olunur. Orda         Məlumatınız üçün
                                                            həmçinin 3 metrə     onu bildirirk ki, yaşıl
                                                            yaxın hündürlüyü     yamacların tikintisi
                                                            olan hasarlar        daxil olmaqla
                                                            tikilib və bəzi      hazırki dekorativ
                                                            yerlərdə xüsusi      elementlər
                                                            daşlarla             bələdiyyə və İH
                                                            bəzədilibdir.        (İcra Hakimiyyəti)
                                                            Bütün bu abadılıq    tərəfindən yolun
                                                            işləri necə          mühafizə zolağında
                                                            olacaqdır? Orada     aparılmış və çox
                                                            işləyən fəhlələr     təssüf ki, yol inzibati
                                                            necə olacaq?         strukturları ilə
                                                                                 razılaşdırılmamışdır
                                                                                 . Müvafiq drenaj

                                                                                                              Page 39
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                     IBRD
                                                                  Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh             Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                              alınmalıd
                                                                                                            ır
                                                                                sisteminin
                                                                                olmaması yağışlı və
                                                                                qarlı hava şəraiti
                                                                                zamanı və
                                                                                ağacların sulanması
                                                                                nəticəsində yolun
                                                                                göllənməsiylə
                                                                                nəticələnir və bu da
                                                                                öz növbəsində bu
                                                                                yol hissəsinin
                                                                                sıradan
                                                                                çıxarılmasına gətirib
                                                                                çıxarır. Yeni layihə
                                                                                yuxarıda deyilənləri
                                                                                nəzərə alacaq və
                                                                                investisiyaların
                                                                                davamlı olmasını
                                                                                təmin edəcəkdir.
                                                                                Məşğulluq
                                                                                məsələsinə
                                                                                gəldikdə anlaşılır ki,
                                                                                yaşıllığa qulluq
                                                                                edən bir neçə fəhlə
                                                                                bələdiyyə işçiləridir
                                                                                və bələdiyyə
                                                                                tərəfindən işlə təmin
                                                                                ediləcəklər. Biz bu
                                                                                məsələyə daim
                                                                                nəzarət edəcəyik və
                                                                                işlərin bəzi
                                                                                məşğulluq
                                                                                məsələlərinə mənfi
                                                                                təsir göstərərsə
                                                                                müvafiq yardımı
                                                                                göstərəcəyik. O
                                                                                fəhlələr həmçinin
                                                                                tikinti işlərinə də
                                                                                cəlb oluna bilərlər.
    Abşero        Aşağı            Süleymanov               Mən Aşağı           Bildiyiniz kimi hal    ARS
    n             Güzdək           Seyfulla                 Güzdək              hazıda layihə
                  qəsəbəsi                                  qəsəbəsinin         üzərində iş gedir.
                                                            sakiniyəm və        Sizin məsələ
                                                            yeni layihələr      Layihəçi Mühəndis
                                                            tikiləndən sonra    tərəfindən ətraflı
                                                            Bakıya gedən        araşdırılacaq və
                                                            yolumuzun daha      məsələnin bütün
                                                            da                  sosial, iqtisadi,
                                                            məhdudlaşmağın      texniki və
                                                            dan olduqca         təhlükəsizlik
                                                            narahatam. Hal      məsələləri nəzərə
                                                            hazırda bir döngə   alınaraq layihəyə
                                                            əvəzinə biz 7-8     əlavə ediləcəkdir
                                                            km yol qətt         (əgər bu günə kimi

                                                                                                            Page 40
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                   IBRD
                                                                    Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh               Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                                alınmalıd
                                                                                                              ır
                                                            etməliyik ki, geri    nəzərə
                                                            dönərək Bakı          alınmayıbsa). Sizi
                                                            yoluna cıxaq.         əmin edirik ki,
                                                                                  layihə bütün
                                                                                  mövcüd
                                                                                  narahatlıqları
                                                                                  nəzərə alacaq və
                                                                                  layihə yolu ətrafında
                                                                                  yaşayan bütün
                                                                                  insanların rahatlığı
                                                                                  və həyat şəraitinin
                                                                                  yaxşılaşdırılması
                                                                                  nəticələrini
                                                                                  verəcəkdir.
    AbÅŸero        AÅŸağı            Æ?mirov T                 Bir neçə vaxtır ki    Bildiyiniz kimi hal   AYS
    n             Güzdək                                    biz       Şamaxı      hazıda layihə
                  qəsəbəsi                                  yolundan Aşağı        üzərində iş gedir. .
                                                            Güzdək                Sizin məsələ
                                                            qəsəbəsinə     bir    Layihəçi Mühəndis
                                                            başa çıxa bilmirik    tərəfindən ətraflı
                                                            və bu səbəbdən 6      araşdırılacaq və
                                                            km dən çox əlavə      məsələnin bütün
                                                            məsafə         qət    sosial, iqtisadi,
                                                            edərək       Bakı     texniki və
                                                            istiqamətində         təhlükəsizlik
                                                            getməli və dairəvi    məsələləri nəzərə
                                                            yolla         geri    alınaraq layihəyə
                                                            qayıtmalı oluruq.     əlavə ediləcəkdir
                                                            İstərdik ki yola      (əgər bu günə kimi
                                                            qəsəbədən             nəzərə
                                                            birbaşa      çıxış    alınmayıbsa). Sizi
                                                            olsun.    Qəsəbə      əmin edirik ki,
                                                            çıxışında       bir   layihə bütün
                                                            dairəvi        yol    mövcud
                                                            qoymaq                narahatlıqları
                                                            mümkündürmü?          nəzərə alacaq və
                                                                                  layihə yolu ətrafında
                                                                                  yaşayan bütün
                                                                                  insanların rahatlığı
                                                                                  və həyat şəraitinin
                                                                                  yaxşılaşdırılması
                                                                                  nəticələrini
                                                                                  verəcəkdir.
    Abşero        Aşağı            Şahverdiyev              Xahiş edirik ki,      Bildiyiniz kimi hal   AYS
    n             Güzdək           Mərdan;                  bizə birbaşa çıxış    hazıda layihə
                  qəsəbəsi                                  yolu verəsiz ki,      üzərində iş gedir.
                                   Madadova                 qəsəbəmizə asan       Sizin məsələ
                                   Raya Æ?li;                gÉ™lib gedÉ™ bilÉ™k.     Layihəçi MühÉ™ndis
                                                            Biz çox çətinlik      tərəfindən ətraflı
                                   Ofelya                   çəkirik, bizim        araşdırılacaq və
                                   Æ?kbÉ™rova                 qÉ™sÉ™bÉ™mizi            mÉ™sÉ™lÉ™nin bütün
                                                            nəzərə alın və        sosial, iqtisadi,
                                                            bizi unutmayın!       texniki və

                                                                                                              Page 41
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                     IBRD
                                                                  Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh             Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                              alınmalıd
                                                                                                            ır
                                   Xaqani                                      təhlükəsizlik
                                   Balaoğlanov                                 məsələləri nəzərə
                                                                               alınaraq layihəyə
                                                                               əlavə ediləcəkdir
                                                                               (əgər bu günə kimi
                                                                               nəzərə
                                                                               alınmayıbsa). Sizi
                                                                               əmin edirik ki,
                                                                               layihə bütün
                                                                               mövcud
                                                                               narahatlıqları
                                                                               nəzərə alacaq və
                                                                               layihə yolu ətrafında
                                                                               yaşayan bütün
                                                                               insanların rahatlığı
                                                                               və həyat şəraitinin
                                                                               yaxşılaşdırılması
                                                                               nəticələrini
                                                                               verəcəkdir
    Abşero        Aşağı            Paşayev                  Qəsəbənin          Bildiyiniz kimi hal   AYS
    n             Güzdək           Qubad R                  girişində dairəvi  hazıda layihə
                  qəsəbəsi                                  yol olmadığından üzərində iş gedir. .
                                   Şahverdiyev H            10km-dən çox yol Sizin məsələ
                                                            qət etməli oluruq Layihəçi Mühəndis
                                                            ki, digər qəsəbə, tərəfindən ətraflı
                                                            Müşviqabada        araşdırılacaq və
                                                            gedək ki oradan    məsələnin bütün
                                                            Bakı yoluna        sosial, iqtisadi,
                                                            çıxaq. Bu          texniki və
                                                            vaxtımızı alır və  təhlükəsizlik
                                                            çətinliklərlə      məsələləri nəzərə
                                                            üzləşirik,         alınaraq layihəyə
                                                            xüsusiylə də       əlavə ediləcəkdir
                                                            fövqalada hallar   (əgər bu günə kimi
                                                            olanda. Xahiş      nəzərə
                                                            edirik bizi, 8000  alınmayıbsa). Sizi
                                                            əhalisi olan       əmin edirik ki,
                                                            qəsəbəni yol a     layihə bütün
                                                            birbaşa çıxmaq     mövcud
                                                            üçün dairəvi yolla narahatlıqları
                                                            təmin edəsiz.      nəzərə alacaq və
                                                                               layihə yolu ətrafında
                                                                               yaşayan bütün
                                                                               insanların rahatlığı
                                                                               və həyat şəraitinin
                                                                               yaxşılaşdırılması
                                                                               nəticələrini
                                                                               verəcəkdir
    Şamaxı        Həmyəli          Sayilov                  Hamyalı            Bildiyiniz kimi hal   AYS
                  kəndi            Cavanşir Talip           kəndindən          hazıda layihə
                                                            avtomobil yoluna üzərində iş gedir. .
                                                            çıxış üçün dairəvi Sizin məsələ
                                                            yol tikiləcəkmi?   Layihəçi Mühəndis

                                                                                                            Page 42
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                   IBRD
                                                                  Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh             Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                              alınmalıd
                                                                                                            ır
                                                                               tərəfindən ətraflı
                                                                               araşdırılacaq və
                                                                               məsələnin bütün
                                                                               sosial, iqtisadi,
                                                                               texniki vÉ™
                                                                               təhlükəsizlik
                                                                               məsələləri nəzərə
                                                                               alınaraq layihəyə
                                                                               əlavə ediləcəkdir
                                                                               (əgər bu günə kimi
                                                                               nəzərə
                                                                               alınmayıbsa). Sizi
                                                                               əmin edirik ki,
                                                                               layihə bütün
                                                                               mövcud
                                                                               narahatlıqları
                                                                               nəzərə alacaq və
                                                                               layihə yolu ətrafında
                                                                               yaşayan bütün
                                                                               insanların rahatlığı
                                                                               və həyat şəraitinin
                                                                               yaxşılaşdırılması
                                                                               nəticələrini
                                                                               verəcəkdir
    Şamaxı        Həmyəli          Sayilov Ilyas            Sabir              Tikinti işləri iki      Layihəçi
                  kəndi            Sohrab                   qəsəbəsindən       zolağlı yolu dörd       Mühəndis
                                                            Şamaxıya gedən     zolağa
                                                            yol neçə metr      genişləndirməsi
                                                            qenişlənəcək və    ətrafında
                                                            yol kənarında      aparılacaqdır.
                                                            əkilən ağaclar     Beləliklə, mövcud
                                                            kəsiləcəkmi?       hərəkət zolağına
                                                            Həmyəli kəndi      2x3.75m (=7.5m)
                                                            üçün dairəvi yol   əlavə olunacaqdır.
                                                            çəkiləcəkmi?       Ağaclara imkan
                                                                               daxilindÉ™
                                                                               toxunulmayacaq.
                                                                               Æ?gÉ™r aÄŸacların
                                                                               kəsilməsi qaçılmaz
                                                                               olarsa hər kəsilən
                                                                               ağac digər yerdə iki
                                                                               yeni ağacla əvəz
                                                                               olunacaqdır.
    Şamaxı        Həmyəli          Xəlilov Rəhim            Yoldan Həmyəli     Sizin məsələnin         Layihəçi
                  kəndi            Xəlil                    kəndinə            bütün sosial,           Mühəndis
                                                            geridönmə          iqtisadi , texniki və
                                                            yoxdur. Bu         təhlükəsizlik
                                                            səbəbdən burada    aspektlər nəzərə
                                                            tez-tez qəza baş   alınaraq Layihəçi
                                                            verir.             mühəndislə
                                                                               araşdırılacaqdır.
                                                                               Sizi əmin edirik ki,
                                                                               layihə bütün

                                                                                                            Page 43
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                   IBRD
                                                                   Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh              Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                               alınmalıd
                                                                                                             ır
                                                                                mövcud
                                                                                narahatlıqları
                                                                                nəzərə alacaq və
                                                                                layihə yolu ətrafında
                                                                                yaşayan bütün
                                                                                insanların rahatlığı
                                                                                və həyat şəraitinin
                                                                                yaxşılaşdırılması
                                                                                nəticələrini
                                                                                verəcəkdir
    Şamaxı        Mədrəsə          Davud                    Yoldan Mədrəsə      Layihənin ilkin         Layihəçi
                  kəndi                                     kəndinə dönən       mərhələsində rayon      Mühəndis
                                                            yolda körpü         rəhbərliyi və yerli
                                                            tikintisi nəzərdə   mütəxəssislər/
                                                            tutulubmu?          mühəndislər və
                                                            Torpaq işlərini     sakinlərlə
                                                            bitirdikdən sonra   müzakirələr
                                                            torpağın üst        aparılıbdır.
                                                            münbit qatının      Nəticədə razılaşıldı
                                                            bərpası nəzərdə     ki Layihəçi
                                                            tutulubmu? Yeni     Mühəndis təsirə
                                                            bitki örtüyünün     məruz qalan bütün
                                                            çəkilməsi           kəndlərin
                                                            nəzərdə             sakinlərinin
                                                            tutulmalıdır.       narahatlıqlarını
                                                                                nəzərə alacaqdır.
                                                                                Mədrəsə kəndi
                                                                                yaxınlğında layihə
                                                                                yolundan uzaqda
                                                                                yerləşən yeddi
                                                                                kəndə yol açacaq
                                                                                yol altı keçidin
                                                                                tikilməsi nəzərdə
                                                                                tutulur. Təsirə
                                                                                məruz qalan
                                                                                ərazilərdə bərpa
                                                                                işlərinin
                                                                                aparılmasına
                                                                                gəldikdə torpağın
                                                                                münbit qatı torpaq
                                                                                tökməsinin üzərinə
                                                                                töküləcəkdir. Daha
                                                                                sonra bitki qatı
                                                                                bərpa ediləcəkdir.
    Şamaxı        Mədrəsə          Rəsulov                  Mərzəndiyyə         Mərzəndiyyə             Layihəçi
                  kəndi            Sərvan                   kəndinin mal-       kəndinin sakinləri      Mühəndis
                                                            qarası yolu hecə    üçün bir yeraltı
                                                            keçəcəkdir? Orda    keçidin tikilməsi
                                                            keçid nəzərdə       nəzərdə tutulub.
                                                            tutulub?            Tikiləcək keçidlərin
                                                                                sayı məhdud
                                                                                olduÄŸundan
                                                                                Mərzəndiyyə

                                                                                                             Page 44
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                    IBRD
                                                                   Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh              Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                               alınmalıd
                                                                                                             ır
                                                                               kəndinin sakinləri
                                                                               kənddən 2 km-dən
                                                                               az məsəfədə
                                                                               yerləşən Təklə
                                                                               kəndi üçün
                                                                               çəkiləcək heyvanlar
                                                                               üçün keçiddən
                                                                               istifadə edə bilərlər.
    Şamaxı        Şamaxı           Qızbəs                   Sizə uğurlar       Siz də çox sağ olun! Layihəçi
                                   Æ?mrahova                 arzulayırıq!       LayihÉ™ hÉ™lÉ™              MühÉ™ndis
                                                            Ümidvarıq ki, siz  layihələndirmə
                                                            öz işinizi yerli   mərhələsindədir.
                                                            topoqrafiya, flora Tikinti üçün tender
                                                            və nəm hava        2016-cı ilin qış/ yaz
                                                            şəraitini nəzərə   mövsümündə
                                                            alaraq             keçiriləcəkdir. Yerli
                                                            planlaşdıracaqsın sakinlər podrat
                                                            ız. Təşəkkür       şirkəti tərəfindən
                                                            edirik!            yolun tikinti işlərinə
                                                                               cəlb ediləcəklər.
                                                            Layihə nə zaman Yolun zəmanət
                                                            başlayacaqdır?     müddətinə gəldikdə
                                                            Layihə üzrə işlər  tikitni işləri bitdikdən
                                                            bitdikdən sonra    sonra podrat şirkət
                                                            yolun istismarına iki il ərzində yola
                                                            neçə il zəmanət    nəzarət edəcəkdir.
                                                            verilÉ™cÉ™kdir? Yol Æ?lavÉ™ olaraq tikinti
                                                            tikinti işlərində  işlərinin keyfiyyətinə
                                                            yerli fəhlə        müstəqil, Tikintiyə
                                                            qüvvəsindən        texniki nəzarət
                                                            istifadə           mühəndisi
                                                            olunacaqmı?        tərəfindən nəzarət
                                                                               ediləcəkdir.
    Åžamaxı        Åžamaxı           Æ?mrahov                  Yerli sakinlÉ™rinin HÉ™r hansı fÉ™rdi          AYS
                                   Zöhrab                   əminamanlığına     əmlaka təsir olarsa
                                                            qulluq edən bu     xüsusi Köçürülmə
                                                            yolun              Tədbirlər Planları
                                                            genişləndirmə      hazırlanacaq və
                                                            tikinti işlərini   təsirə məruz qalan
                                                            yüksək             əmlak bu
                                                            qiymətləndiririk.  sənədlərdə
                                                                               müzakirə
                                                            Təsirə məruz       ediləcəkdir.
                                                            qalan bələdiyyə    Bələdiyyə
                                                            torpaqlarının      torpaqlarına hər
                                                            kompensasiyası     hansı təsir olarsa
                                                            necə               bu təsirlərdə həmin
                                                            ödəniləcəkdir?     sənədlərdə
                                                                               açıqlanacaq və
                                                                               Dövlət Ehtiyacları
                                                                               üçün torpaqların
                                                                               alınması Qanununa
                                                                               müvafiq olaraq

                                                                                                             Page 45
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                    IBRD
                                                                   Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh               Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                                alınmalıd
                                                                                                              ır
                                                                                 həmin torpaqlara
                                                                                 normativ qiymətlərlə
                                                                                 kompensasiya
                                                                                 ödəniləcəkdir.
    Şamaxı        Şəhriyar              A. Osman            Kənd təsərrüfat      Hər hansı fərdi          AYS
                  qəsəbəsi                 ov               təyinatlı            əmlaka təsir olarsa
                                                            torpaqların hər kv   xüsusi Köçürülmə
                                                            m üçün nə qədər      Tədbirlər Planları
                                                            kompensasiya         hazırlanacaq və
                                                            ödəniləcəkdir?       təsirə məruz qalan
                                                            Müqavilə             əmlak bu
                                                            əsasında alınan      sənədlərdə
                                                            və icarəyə           müzakirə
                                                            götürülən            ediləcəkdir.
                                                            torpaqların hər kv   Torpaqlar üçün
                                                            m nə qədər pul       kompensasiya bu
                                                            ödəniləcəkdir?       sənədlərdə verilən
                                                                                 prosedurlara
                                                                                 əsasən
                                                                                 hesablanacaq vÉ™
                                                                                 ödəniləcəkdir. Fərdi
                                                                                 torpaqlara vÉ™
                                                                                 tikililərə çox az
                                                                                 təsirin olması
                                                                                 gözlənilir. Fərdi
                                                                                 torpaqlar və tikililər
                                                                                 bazar qiymətlərinə
                                                                                 əsasən
                                                                                 qiymətləndiriləcəkdi
                                                                                 r.
                  Sabir            Elşən Dəmirov            Yeraltı keçidlər     Layihənin ilkin          Layihəçi
                  qəsəbəsi         Sadyar                   tikərkən xahiş       mərhələsində rayon       Mühəndis
                                                            edirik ki yerli      rəhbərliyi və yerli
                                                            camaatla             mütəxəssislər/
                                                            məsləhətləşəsini     mühəndislər və
                                                            z.                   sakinlərlə
                                                                                 müzakirələr
                                                                                 aparılıbdır.
                                                                                 Nəticədə
                                                                                 razılaşdırıldı ki,
                                                                                 Layihəçi Mühəndis
                                                                                 təsirə məruz qalan
                                                                                 bütün kəndlərin
                                                                                 sakinlərinin
                                                                                 narahatlıqlarını
                                                                                 nəzərə alacaqdır.
    Şamaxı                         Ramiz                    Yeraltı keçidlər     Layihənin ilkin          Layihəçi
                                   Məmmədov                 tikərkən xahiş       mərhələsində rayon       Mühəndis
                                   Məhəmməd                 edirik ki yerli      rəhbərliyi və yerli
                                                            camaatla             mütəxəssislər/
                                   Islam Quliyev            məsləhətləşəsini     mühəndislər və
                                   Seyfur                   z.                   sakinlərlə
                                                                                 müzakirələr

                                                                                                             Page 46
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                    IBRD
                                                                   Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

     Rayon           Kənd/         İştrakçının adı             Sual/ Şərh              Cavab              Nəzərə
                    Qəsəbə                                                                               alınmalıd
                                                                                                             ır
                                                                                 aparılıbdır.
                                                                                 Nəticədə
                                                                                 razılaşdırıldı ki,
                                                                                 Layihəçi Mühəndis
                                                                                 təsirə məruz qalan
                                                                                 bütün kəndlərin
                                                                                 sakinlərinin
                                                                                 narahatlıqlarını
                                                                                 nəzərə alacaqdır.
    Şamaxı        Shamazı          Fuad                     Yaxşı yol            2016-cı ilin yay        AYS və
                                   Abdulnəzərov             insanların           aylarında               Podratçı
                                                            rifahına qulluq      başlanması
                                                            edir. Tikinti        gözlənilir
                                                            işlərinə nə zaman
                                                            başlamağı
                                                            düşünürsüz?
    Şamaxı        Meysəri          Ahmədəli                 Meysəri kəndi        Layihənin hazrki        Layihəçi
                  kəndi            Şahverdiyev              yaxınlığında         işləri Bakı-Şamaxı      Mühəndis
                                   Æ?ziz                     avtobus              yolunun km 91-107
                                                            dayanacağı           hissəsini əhatə edir.
                                                            nəzərdə tutulub?     Meysəri kəndi Bakı-
                                                                                 Şamaxı yolunun km
                                                                                 119 yerləşdiyindən
                                                                                 yolun tikintisi
                                                                                 zamanı avtobus
                                                                                 dayanacağı və ya
                                                                                 digər yol
                                                                                 təsərrüfatına mənfi
                                                                                 təsirin olması
                                                                                 gözlənilmir.
    Åžamaxı        Meyseri          Sardar                   Æ?traf mühitÉ™ olan    LayihÉ™nin hazrki        Layihəçi
                  willage          Bayramov                 təsirlərin qarşısı   işləri Bakı-Şamaxı      Mühəndis
                                   Talib                    alınacaqmı?          yolunun km 91-107
                                                            Meysəri kəndi        hissəsini əhatə edir.
                                                            yaxınlığında         Meysəri kəndi Bakı-
                                                            avtobus              Şamaxı yolunun km
                                                            dayanacağı           119 yerləşdiyindən
                                                            nəzərdə tutulub?     yolun tikintisi
                                                                                 zamanı nə ətaf
                                                                                 mühitə nə də
                                                                                 avtobus dayanacağı
                                                                                 və ya digər yol
                                                                                 təsərrüfatına mənfi
                                                                                 təsirin olması
                                                                                 gözlənilmir.
    Şamaxı        Meysəri          Rövşən                   Tikinti yolu         Meşə departamenti       Layihəçi
                  kəndi            Səfərov                  ətrafında hansı      ilə məsləhətləşərək     Mühəndis
                                                            ağaclar              hal hazırda yol
                                                            əkiləcəkdir?         ətrafında əkilən
                                                                                 aÄŸaclardan
                                                                                 əkiləcək.



                                                                                                             Page 47
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                                    IBRD
                                                              Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015

                                            İştrakçıların siyahısı və imzaları




                                                                                                        Page 48
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                               IBRD
                                                            Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015




                                                                                                      Page 49
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                             IBRD
                                                            Köçürülmə Siyasətinin Çərçivə Sənədi Sentyabr 2015




                                                                                                      Page 50
Azer Road Service, Min. of Transport, Gov’t of Azerbaijan                                             IBRD