103115 Монголын Эдийн ЗаÑ?гийн Сарын Тойм 2016 оны 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ар http://www.worldbank.org/mongolia Түүхий Ñ?дийн дÑ?лхийн зах зÑ?Ñ?лийн Ñ?кÑ?порт 2015 оны Ñ?үүлийн улиралд жилийн идÑ?вхжил хурдтай Ñ?уларч буй орчинд 2015 21 хувиар буурчÑ?Ñ?. Ð?ийт импорт 2015 онд оны Ñ?үүлийн 3 Ñ?ард Ñ?кÑ?порт огцом агшлаа. 3,797 Ñ?аÑ? ам.долларт хүрч 2014 оны 5,236 2015 оны Ñ?хний 9 Ñ?ард Ñ?кÑ?порт жилийн 12 Ñ?аÑ? ам.доллартай харьцуулахад 27.5 хувиар хувиар Ñ?аарÑ?ан бол Ñ?үүлийн 3 Ñ?ард 36 агшчÑ?Ñ?. Газрын тоÑ?ны үнийн уналт нь 4 хувиар буурчÑ?Ñ?. Мөн хугацаанд нүүрÑ?ний дүгÑ?Ñ?Ñ€ улиралд нийт шатахууны импорт Ñ?кÑ?портын Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? 43 хувиар Ñ?аарÑ?ан нь үнÑ? жилийн 43.5 хувиар буурахад нөлөөллөө. болон биет Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?ний бууралтааÑ? ГÑ?вч 2012 оны Ñ?үүлÑ?Ñ?Ñ? таÑ?ралтгүй хурдтай шалтгаалжÑ?Ñ?. ЭнÑ? нь голчлон Ð¥Ñ?тадын буурч байÑ?ан машин, тоног, төхөөрөмжийн Ñ?Ñ€Ñ?лтÑ?Ñ?Ñ? шалтгаалав. Оюу толгойн импорт оны Ñ?үүлийн 2 Ñ?ард жилийн 18.7 үйлдвÑ?рлÑ?Ñ?Ñ?н зÑ?Ñ?ийн Ñ?кÑ?портын биет хувь болон 6.8 хувиар туÑ? туÑ? Ó©Ñ?Ñ?өн нь 2016 Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? өндөр байгаа ч зÑ?Ñ?ийн үнÑ? 43 онд үргÑ?лжлÑ?н Ó©Ñ?Ó©Ñ… болзошгүйг илтгÑ?ж хувиар буурÑ?ан орчинд нийт зÑ?Ñ?ийн байна. Ñ?кÑ?порт 37 хувиар буураад байна. Ð?ийт Ñ?кÑ?портын Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? 2015 онд 4,669 Ñ?аÑ? 2015 оны Ñ?үүлийн 3 Ñ?ард төлбөрийн ам.доллар болж 2014 оны 5,774 Ñ?аÑ? Ñ‚Ñ?нцлийн алдагдал 95.6 Ñ?аÑ? ам.доллар ам.доллартай харьцуулахад 19.1 хувиар байв. УрÑ?гал Ñ‚Ñ?нцлийн алдагдал 4 дүгÑ?Ñ?Ñ€ буурчÑ?Ñ?. улиралд 135 Ñ?аÑ? ам.доллар байÑ?ан бөгөөд орлогын болон үйлчилгÑ?Ñ?ний данÑ?ны ГÑ?вч газрын тоÑ?ны үнÑ? буурÑ?ан, дотоод Ñ‚Ñ?нцÑ?л 420 Ñ?аÑ? ам.долларын алдагдалтай Ñ?Ñ€Ñ?лт Ñ?аарÑ?ан зÑ?Ñ€Ñ?гтÑ?й уÑ?лдан худалдааны гарÑ?ан нь худалдааны Ñ‚Ñ?нцлийн ашгааÑ? Ñ‚Ñ?нцÑ?л 4 дүгÑ?Ñ?Ñ€ улиралд 188 Ñ?аÑ? өндөр байв. ГШХО-ын цÑ?вÑ?Ñ€ урÑ?гал дÑ?Ñ?рх ам.долларын ашигтай гарлаа. Ð?ийт хугацаанд 216 Ñ?аÑ? ам.доллар байÑ?ан This Economic Brief was prepared by MFM Mongolia Team, composed of Taehyun Lee (Senior Country Economist), Altantsetseg Shiilegmaa (Economist), Davaadalai Batsuuri (Economist), under the guidance of Mathew A. Verghis (Practice Manager). бөгөөд Ñ?нÑ? нь голчлон 12 дугаар Ñ?ард төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 8 компани хоорондын өглөг нÑ?мÑ?гдÑ?Ñ?нÑ?Ñ?Ñ? дугаар Ñ?арын дундааÑ? хойш 1,900-2,000 шалтгаалав. Ð?зийн хөгжлийн банкны 100 хооронд тогтвортой байлаа. Төвбанк 7-9 Ñ?аÑ? ам.долларын зÑ?Ñ?л болон арилжааны дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?аруудад гадаад валютын банкуудын 257 Ñ?аÑ? ам.долларын гадаад интервенцÑ?Ñ? ихÑ?Ñ?Ñ…Ñ?н нÑ?мÑ?гдүүлÑ?Ñ?н бол зÑ?Ñ?ллÑ?г нь төлбөрийн Ñ‚Ñ?нцлийн алдагдал харин төлбөрийн Ñ‚Ñ?нцлийн нөхцөл байдал буурахад голлох нөлөөг үзүүллÑ?Ñ?. харьцангуй тогтвортой байÑ?ан оны Ñ?үүлийн Төлбөрийн Ñ‚Ñ?нцлийн дарамт 10-12 дугаар 3 Ñ?ард интервенцийн Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?гÑ?Ñ? огцом Ñ?ард бага байÑ?ан тул Төвбанк 12 дугаар бууруулжÑ?Ñ?. Глобал Ñ?анхүүгийн зах зÑ?Ñ?лийн Ñ?ард Ñ?воп шугамын Ñ?ргÑ?лт төлөлт болгон Ñ…Ñ?лбÑ?лзÑ?л нÑ?мÑ?гдÑ?Ñ?н орчинд Ñ?нÑ? оны Ñ?хний 234 Ñ?аÑ? ам.долларыг Ð¥Ñ?тадын ардын Ñ?ард төгрөгийн ханш Ñ?улрах дарамт банкинд төлөв. Оны Ñ?хний 6 Ñ?ард Ñ?воп нÑ?мÑ?гдÑ?Ñ… төлөвтÑ?й байна. Ñ…Ñ?лцлÑ?Ñ?Ñ€ 632 Ñ?аÑ? ам.долларыг авч ашиглаад байÑ?ан юм. Оюу толгойн далд уурхайн Ñ‚Ó©Ñ?лийн Ñ?анхүүжилтийн гÑ?Ñ€Ñ?Ñ?нд 2015 оны 12 Гадаад валютын улÑ?ын нөөц 9-11 дугаар Ñ?арын 16-нд 2 тал гарын Ò¯Ñ?Ñ?г зурав. Ñ?аруудад 1.4 Ñ‚Ñ?рбум ам.долларт Уг Ñ‚Ó©Ñ?лийн Ñ?анхүүжилт нь ирÑ?Ñ… онуудад тогтвортой байÑ?ан ч 12 дугаар Ñ?арын Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ Монголын Ñ?дийн заÑ?агт 4.4 Ñ‚Ñ?рбум 1,323 Ñ?аÑ? ам.доллар болж буурÑ?ан нь 3 ам.долларыг авчрах бөгөөд Ñ?дийн заÑ?гийн Ñ?арын импортын Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?гцÑ?Ñ?г хангах түвшин гадаад Ñ‚Ñ?нцÑ?л болон Ñ?дийн заÑ?гийн юм. Гадаад валютын улÑ?ын нөөц 2014 оны идÑ?вхжлийг дÑ?мжихÑ?Ñ?Ñ€ байна. ТөÑ?лийн Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ 1,649 Ñ?аÑ? ам.доллар байÑ?ан бол ТЭЗҮ, холбогдох шийдвÑ?рүүд болон зарим Ñ?үүлийн 12 Ñ?ард 326 Ñ?аÑ? ам.доллараар төрлийн зөвшөөрөл зÑ?Ñ€Ñ?г зайлшгүй арга буурав. Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?нүүд Ñ?нÑ? оны Ñ?хний хагаÑ?Ñ‚ хийгдÑ?Ñ…Ñ?Ñ?Ñ€ төлөвлөгдөж байгаа тул хөрөнгө Ð?Ñ?г ам.доллар 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард 2,011 оруулалт орж ирÑ?Ñ… бодит хугацаа болон төгрөгтÑ?й Ñ‚Ñ?нцÑ?в. Түүхий Ñ?дийн Ñ?кÑ?портод Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? нь дÑ?Ñ?рх арга Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?нүүдийн тулгуурлаÑ?ан буÑ?ад орнуудын валютын гүйцÑ?тгÑ?лÑ?Ñ?Ñ? хамаарахаар байна. ханш огцом Ñ?улраад байгаа Ñ…Ñ?дий ч Зураг 1. Импорт буурч байгаа Ñ…Ñ?дий ч Ñ?кÑ?порт огцом татарч Зураг 2. Ð?Ñ?г ам.доллар 2016 оны 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард 2000 гаруй байгаа нь урÑ?гал Ñ‚Ñ?нцÑ?лд дарамт учруулж байна. төгрөгтÑ?й Ñ‚Ñ?нцÑ?в. УрÑ?гал болон худалдааны Ñ‚Ñ?нцÑ?л (%, y/y, 3 Ñ?арын Төгрөгийн нÑ?рлÑ?Ñ?Ñ?н ханш, өдрөөр (MNT/USD) нийлбÑ?Ñ€Ñ?Ñ?Ñ€) 2020 Exports (y/y, %): LHS 2000 60 Imports (y/y, %): LHS 300 1980 40 CA balance (million $): RHS 200 1960 20 100 1940 0 0 1920 -20 -100 1900 -40 -200 1880 1860 -60 -300 1840 -80 -400 Mar-12 Sep-12 Mar-13 Sep-13 Mar-14 Sep-14 Mar-15 Sep-15 Jun-12 Jun-13 Jun-14 Jun-15 Dec-12 Dec-13 Dec-14 Dec-15 Эх Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?Ñ€: Төвбанк, ҮСХ Эдийн заÑ?гийн Ó©Ñ?өлт бага түвшинд Ñ…Ñ?вÑ?Ñ?Ñ€ хувиар Ó©Ñ?ч байÑ?ан бол 3 дугаар улиралд байна. Оны Ñ?хний 6 Ñ?ард Ñ?дийн заÑ?аг 3 Ó©Ñ?өлт жилийн 1.8 хувь болж удааширÑ?ан. 2 Хөрөнгө оруулалт 36.1 хувиар агшÑ?ан нь 3 2015 оны Ñ?үүлийн 3 Ñ?ард уул, уурхайн буÑ? дугаар улиралд Ó©Ñ?өлтөд дарамт болжÑ?Ñ?. Ñ?албарын идÑ?вхжил Ñ?ул Ñ…Ñ?вÑ?Ñ?Ñ€ байв. ЭцÑ?ийн Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?глÑ?Ñ? жилийн 5.7 хувиар Ó©Ñ?Ñ?өн Сүүлийн улиралд боловÑ?руулах Ñ?албарын нь хувийн Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?глÑ?Ñ?ний 8.4 хувийн Ó©Ñ?өлтөөÑ? үйлдвÑ?рлÑ?л жилийн 19.8 хувиар Ñ?аарчÑ?Ñ?. голлон шалгаалÑ?ан бол заÑ?гийн газрын Эрчим хүчний Ñ?албарын үйлдвÑ?рлÑ?л мөн Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?глÑ?Ñ? жилийн 7.7 хувиар буурч гарав. удаашралтай, дÑ?Ñ?рх хугацаанд дөнгөж 2 ЭкÑ?порт буурч байгаа ч импорт бүр хурдтай хувийн Ó©Ñ?өлттÑ?й байв. ТÑ?Ñ?вÑ?Ñ€ болон Ñ?аарÑ?ан нь цÑ?вÑ?Ñ€ Ñ?кÑ?портыг нÑ?мÑ?гдÑ?Ñ…Ñ?д харилцаа холбооны Ñ?албарын хөтөч нөлөөлж, улмаар Ó©Ñ?өлтөд дÑ?мжлÑ?г болов. үзүүлÑ?лтүүд, тухайлбал Ñ‚Ñ?Ñ?вÑ?рлÑ?Ñ?Ñ?н ачаа Харин аж, үйлдвÑ?рийн бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүн оны Ñ‚Ñ?Ñ?шийн Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?, зорчигчийн тоо, харилцаа Ñ?үүлийн 3 Ñ?ард дөнгөж 1.8 хувиар Ó©Ñ?Ñ?өн нь холбооны үйлчилгÑ?Ñ?ний борлуулалт зÑ?Ñ€Ñ?г 4 дүгÑ?Ñ?Ñ€ улиралд Ñ?дийн заÑ?гийн Ó©Ñ?өлт нь мөн Ñ?үүлийн улиралд Ñ?аарÑ?ан байна. үргÑ?лжлÑ?н Ñ?аарах боломжтойг илтгÑ?ж ӨнгөрÑ?өн оны хөдөө, аж ахуйн Ñ?албарын байна. гүйцÑ?тгÑ?л өнгөрөгч 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард зарлагдÑ?ан бөгөөд малын тоо толгой 2015 Уул, уурхайн Ñ?албарын аж үйлдвÑ?рийн онд 9.2 хувиар Ó©Ñ?Ñ?өн бол гантай байдлааÑ? бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүний Ó©Ñ?өлт 4 дүгÑ?Ñ?Ñ€ улиралд шалтгаалан ургац хураалт харин буурÑ?ан. жилийн 6.2% болж Ñ?аарÑ?ан нь уул, Тухайлбал, үр тариа, улаан буудай 59 уурхайн Ñ?албарын ДÐ?Б-ий Ó©Ñ?өлт Ñ?аарахыг хувиар, хүнÑ?ний ногоо 31 хувиар, хадлан илтгÑ?ж байна. Ð?үүрÑ?ний үйлдвÑ?рлÑ?л огцом 12.7 хувиар туÑ? туÑ? буурчÑ?Ñ?. Ñ?аарÑ?ан, Оюу толгойн зÑ?Ñ?ийн үйлдвÑ?рлÑ?лийн Ó©Ñ?өлт мөн Ñ?аарч байгаа нь ИнфлÑ?ци үргÑ?лжлÑ?н Ñ?аарч жилийн 2 уул, уурхайн аж үйлдвÑ?рийн хувиаÑ? доош гарав. УлÑ?ын болон УБ хотын бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүний Ó©Ñ?өлт Ñ?аарахад голлон Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?нд тооцÑ?он инфлÑ?ци 12 дугаар нөлөөллөө. Оюу толгой өнгөрÑ?өн 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ харгалзан жилийн 1.9 болон Ñ?ард гаргаÑ?ан тайландаа зÑ?Ñ? болон алтны 1.1 хувьтай гарав. Сүүлийн үеийн үйлдвÑ?рлÑ?л 2015 онд 36 ба 10.9 хувиар туÑ? инфлÑ?цийн буурч буй хандлага нь махны туÑ? Ó©Ñ?Ñ?өн гÑ?ж мÑ?дÑ?Ñ?лÑ?Ñ?н. ГÑ?вч Оюу толгой нийлүүлÑ?лт нÑ?мÑ?гдÑ?Ñ?нÑ?Ñ?Ñ?, үнÑ? нь огцом компаний зÑ?Ñ?, алтны үйлдвÑ?рлÑ?л 2016 онд буурÑ?нааÑ? шалтгаалжÑ?Ñ?. Суурь инфлÑ?ци 4.8 буурахаар байгаа нь урÑ?гал Ñ‚Ñ?нцÑ?л болон хувь болж мөн Ñ?аарчÑ?Ñ?. Ñ?дийн заÑ?гийн Ó©Ñ?өлтөд нөлөөлөхөөр байна. Зураг 3. ЭЗӨÑ?хний 9 Ñ?ард жилийн 2.5 хувиар Ó©Ñ?Ñ?өн бөгөөд Зураг 4. ИнфлÑ?ци оны Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ 2 хувьд хүрÑ?Ñ?гүй нь голчлон аж үйлдвÑ?рийн бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүн 4 дүгÑ?Ñ?Ñ€ улиралд бага хувиар махны үнийн бууралтааÑ? шалтгаалав. Ó©Ñ?лөө. Бодит ЭЗӨ (y/y, %) болон Ð?ж, үйлдвÑ?рийн бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүний ХүнÑ? болон буÑ?ад бүтÑ?Ñ?гдÑ?хүүний үнийн Ó©Ñ?өлт (Улаанбаатар, y/y, Ó©Ñ?өлт (3 Ñ?арын нийлбÑ?Ñ€, y/y %) %) Overall GDP 20% Headline inflation Food inflation Non-Food inflation Non-mining 45.0 Mining 15% 35.0 Industrial production (3m rolling sum, y/y) 10% 25.0 4.9% 5% 15.0 1.1% 0% 5.0 - 5.0 -5% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV -7.2% -10% Aug-14 Aug-15 Sep-14 Oct-14 Feb-15 Sep-15 Oct-15 Nov-14 Jan-15 Mar-15 Nov-15 May-14 Jun-14 May-15 Jun-15 Apr-14 Jul-14 Apr-15 Jul-15 2011 2012 2013 2014 2015 Dec-14 Dec-15 Эх Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?Ñ€: ҮСХ, ДÑ?лхийн банкны мÑ?ргÑ?жилтн үүдийн тооцоо Монгол улÑ?ын хувьд 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын бөгөөд ЗГ-ын бондын өгөөж 11%-иаÑ? Ñ?үүлÑ?Ñ?Ñ? гадаад Ñ?анхүүгийн Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн Ñ…Ñ?Ñ‚Ñ?рлÑ?Ñ?. 5 жилийн хугацаатай ЧингиÑ? нөхцөл мÑ?дÑ?гдÑ?хүйц чангараад байгаа бондын өгөөж өмнөх оны 12 Ñ?ард 8 3 хүрÑ?хгүй хувь байÑ?наа аажмаар Ó©Ñ?өж 1 Ñ?иÑ?темийн Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?нд тооцÑ?он заавал дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын 21-ий өдөр 11 хувиаÑ? Ñ…Ñ?Ñ‚Ñ?Ñ€Ñ?Ñ?н байлгах нөөцийн Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? нийт Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн нь өмнөх 7 хоногийн 9 хувьтай 28 хувьд хүрч өмнөх 11 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын 15.8 харьцуулахад огцом Ó©Ñ?өлт байлаа. Сүүлийн хувиаÑ? огцом Ó©Ñ?чÑ?Ñ? (11 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард ЗБÐ?-ийн Ñ?аруудад хөгжиж буй Ñ?дийн заÑ?гуудын Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? нь ТөвбанкнааÑ? тогтооÑ?он 12 хувьд гадаад зÑ?Ñ?лийн зардал Ó©Ñ?ч буйгааÑ? хувийн ЗБÐ?-ийн харьцаатай ойролцоо гадаад Ñ?анхүүжилтийн нөхцөл чангарлаа. байÑ?ан юм). ГÑ?вч буÑ?ад орнуудтай харьцуулахад Монгол ЗÑ?Ñ?лийн Ó©Ñ?өлт Ñ?аарÑ?ан орчинд Төвбанк улÑ?ын хувьд гадаад Ñ?анхүүжилтийн нөхцөл 2016 оны 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын 14-нд бодлогын 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард огцом чангарÑ?ныг Ñ?үүлийн хүүгÑ?Ñ? 12 хувьд хүргÑ?н, 1 нÑ?гж хувиар үеийн улÑ? төрийн нөхцөл байдалтай холбон буруулав. Банкны зÑ?Ñ?лийн Ó©Ñ?өлт (орон тайлбарлаж болохоор байна. 10 жилийн Ñ?ууцны ипотекийн зÑ?Ñ?лÑ?Ñ?Ñ€ баталгаажÑ?ан хугацаатай ЧингиÑ? бондын өгөөж 12 дугаар үнÑ?Ñ‚ цааÑ?ыг оруулж тооцÑ?он) жилийн 2.7 Ñ?ард 9 хувь байÑ?ан бол 1 Ñ?арын Ñ?үүлд 10 хувьд хүрÑ?Ñ?н, чанаргүй зÑ?Ñ?лийн Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? хувийг давжÑ?Ñ?. Дим Ñ?ам бондын өгөөж мөн нийт зÑ?Ñ?лийн 7.1 хувьтай Ñ‚Ñ?нцÑ?Ñ?н, инфлÑ?ци дÑ?Ñ?рх хугацаанд 12 хувиаÑ? 14 хувьд Ñ… үрч жилийн 2 хувиаÑ? доош буурч ирÑ?Ñ?н орчинд Ó©Ñ?өөд байна. Ó¨ гөөжийн муруйгааÑ? харахад Төвбанк бодлогын хүүг бууруулах шийдвÑ?Ñ€ буÑ?ад орнуудын 10 жилийн хугацаатай гаргав. бондуудын өгөөжтÑ?й харьцуулахад 5 жилийн хугацаатай ЧингиÑ? бондын өгөөж ТөÑ?вийн алдагдал 2015 онд 1,163 Ñ‚Ñ?рбум өндөр байгаа нь хөрөнгө оруулагчид төгрөгт хүрÑ?Ñ?н нь Ñ?үүлийн тодотголоор Монгол улÑ?ыг 2016-17 онуудад богино батлагдÑ?ан түвшин болох 1,176 Ñ‚Ñ?рбум хугацааны өндөр Ñ?Ñ€Ñ?дÑ?лтÑ?й тулгарах төгрөгийн алдагдалд дөхөж очив. Ñ?Ñ€Ñ?дÑ?лтÑ?й гÑ?Ñ?Ñ?н хүлÑ?Ñ?лттÑ?й байгааг илтгÑ?ж ӨнгөрÑ?өн оны Ñ‚Ó©Ñ?вийн орлого 5,976 Ñ‚Ñ?рбум байна. төгрөг болж 2014 оны Ñ‚Ó©Ñ?вийн орлогын гүйцÑ?тгÑ?лтÑ?й харьцуулахад 5.4 хувиар буурч Төвбанк оны Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ мөнгөний бодлогын гарчÑ?Ñ?. Ийнхүү Ñ‚Ó©Ñ?вийн орлого татарÑ?ан нь Ñ?лгаатай зÑ?Ñ?лийн Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?гÑ?лүүд (тухайлбал, голчлон Ð?Ó¨ Ð?Т, гадаад худалдааны татварын овернайт зÑ?Ñ?л)-ийг ашиглан банкны дутуу гүйцÑ?тгÑ?лÑ?Ñ?Ñ? шалтгаалав. Харин Ñ?екторт ихÑ?Ñ?Ñ…Ñ?н Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?ний богино шатахууны өндөр татвар болон Ð?ÐœÐ?Ð?Т хугацааны Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн дÑ?мжлÑ?г үзүүлÑ?в. зÑ?Ñ€Ñ?г нь Ñ‚Ó©Ñ?вийн хүндрÑ?лтÑ?й орчинд Төвбанкны банкуудад олгоÑ?он зÑ?Ñ?лийн Ñ‚Ó©Ñ?вийн орлогод дÑ?мжлÑ?г боллоо. Орлогын үлдÑ?гдÑ?л өнгөрÑ?өн 11 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард 1,299 таÑ?алдалтай орчинд нийт зардал 7,136 Ñ‚Ñ?рбум төгрөг байÑ?ан бол 12 дугаар Ñ?арын төгрөгийн гүйцÑ?тгÑ?лтÑ?й байж өмнөх 2014 Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ 1,686 Ñ‚Ñ?рбум төгрөгт хүрч Ó©Ñ?чÑ?Ñ?. 2011 оны гүйцÑ?тгÑ?лтÑ?й ойролцоо гарав. Орлого онооÑ? хойш Төвбанк банкуудад оны Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ өнгөрÑ?өн оны 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын Ñ‚Ó©Ñ?вийн Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн дÑ?мжлÑ?г үзүүлж, улмаар Ñ?хний тодотголын орлогын Ñ‚Ó©Ñ?өөлөлтÑ?й жилийн Ñ?цÑ?ийн зохиÑ?той харьцааны харьцуулахад 10 хувийн буюу 600 Ñ‚Ñ?рбум үзүүлÑ?лтийг нь Ñ?айжруулах болон банкны төгрөгийн дутуу гүйцÑ?тгÑ?лтÑ?й гарчÑ?Ñ?. ЭнÑ? нь Ñ?иÑ?темийн Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн өндөр Ñ?Ñ€Ñ?лтийг Ñ‚Ó©Ñ?вийн орлогыг бодитой Ñ‚Ó©Ñ?өөлөх зөөллөхөд дÑ?мжлÑ?г үзүүлÑ?Ñ?Ñ?Ñ€ ирÑ?Ñ?н шаардлага байгааг Ñ?ануулж байна. хандлага ажиглагдаж байна. Төвбанкны Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?рийн дÑ?Ñ?рх дÑ?мжлÑ?гийн үр дүнд Зураг 5. Монголын ЗГ-ын бондын өгөөж 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?арын Зураг 6. Төвбанк банкны Ñ?екторт оны Ñ?цÑ?Ñ?Ñ‚ их Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?ний Ñ?үүлд 11%-ийг давÑ?ан нь Ñ?онгогдÑ?он буÑ?ад орнуудтай Ñ?анхүүгийн Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?Ñ?вр нийлүүлÑ?Ñ?н бөгөөд бодлогын хүүгÑ?Ñ? харьцуулахад огцом Ó©Ñ?өлт байлаа. Ñ?нÑ? оны 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард 12% болгон буурууллаа. 4 ЗаÑ?гийн газрын бондын өгөөжүүд (%) Төвбанкны банкны Ñ?екторт олгоÑ?он Ñ?анхүүгийн Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?Ñ€ болон 12 Sri Lanka Vietnam бодлогын Ñ…Ò¯Ò¯ 11 BoM's claims on banks (monthly change, tn MNT):LHS Chinggis 10yr Chinggis 5yr 10 1.5 16 Policy rate (%): RHS 9 1.0 14 8 7 0.5 12 6 0.0 10 5 4 -0.5 8 3 -1.0 6 -1.5 4 Dec-11 Dec-12 Dec-13 Dec-14 Dec-15 Mar-11 Sep-11 Mar-12 Sep-12 Mar-13 Sep-13 Mar-14 Sep-14 Mar-15 Sep-15 Jun-11 Jun-12 Jun-13 Jun-14 Jun-15 Эх Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?Ñ€: Төвбанк, Bloomberg ӨнгөрÑ?өн 1 дүгÑ?Ñ?Ñ€ Ñ?ард бодлого боловÑ?руулагчид орон Ñ?ууцны зÑ?Ñ?лийн хүүг 8%-ааÑ? 5% болгох болон урьдчилгаа төлбөрт дÑ?мжлÑ?г үзүүлÑ?Ñ… замаар орон Ñ?ууцны хөнгөлөлттÑ?й зÑ?Ñ?лийн хөтөлбөрийг үргÑ?лжлүүлÑ?н дÑ?мжих, мөн түүчлÑ?н Төвбанкны Ñ‚Ñ?нцÑ?лд одоогоор байгаа орон Ñ?ууцны зÑ?Ñ?лийн активыг ЗГ-Ñ‚ шилжүүлÑ?Ñ… Ñ?анал боловÑ?руулÑ?ан. ТөвбанкнааÑ? орон Ñ?ууцны зÑ?Ñ?лийн активыг шилжүүлÑ?Ñ… Ñ?анаачлагыг ДÑ?лхийн банк дÑ?мжиж байгаа ч дор дурьдÑ?ан зүйлÑ?ийг цаашид хууль, журам болон авч Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?гжүүлÑ?Ñ… арга Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?нүүддÑ?Ñ? Ñ?айтар анхааран үзÑ?Ñ… нь зүйтÑ?й: ï‚· ДÑ?Ñ?рх хөтөлбөрийг Ñ…Ñ?Ñ€Ñ?гжүүлÑ?Ñ… зардлыг Ñ‚Ó©Ñ?вийн зардлаар бүртгÑ?ж, Ñ?анхүүжилтийг ТөвбанкнааÑ? гаргах буÑ? нÑ?гдÑ?Ñ?н Ñ‚Ó©Ñ?өвт Ñ?уулгах. ï‚· Уг хөтөлбөрийг Ñ?анхүүжүүлÑ?Ñ… зардлыг Ñ‚Ó©Ñ?өвт Ñ?уулгаж, Ñ?лангуÑ?а Ñ‚Ó©Ñ?вийн хүндрÑ?лтÑ?й байгаа өнөөгийн нөхцөлд Ñ‚Ó©Ñ?вийн буÑ?ад зардлуудтай ач холбогдлоор нь харьцуулан Ñ?Ñ€Ñ?мбÑ?лÑ?Ñ…. ï‚· Уг хөтөлбөрийн зорилтот бүлгийг илүү нарийвчлан тодорхойлÑ?ноор Ñ‚Ó©Ñ?өвт ирÑ?Ñ… ачааллыг бууруулахын зÑ?Ñ€Ñ?гцÑ?Ñ? бага, дунд орлоготой иргÑ?дÑ?д орон Ñ?ууц худалдан авахад нь үр дүнтÑ?й дÑ?мжлÑ?г үзүүлÑ?Ñ…. ï‚· ЗаÑ?гийн газар Төвбанкны орон Ñ?ууцны зÑ?Ñ?лийн активыг Ñ…Ñ?рхÑ?н барагдуулах нь тодорхойгүй байна. Зохих шийдÑ?л олж чадаагүй тохиолдолд Төвбанкны Ñ‚Ñ?нцÑ?лд ихÑ?Ñ?Ñ…Ñ?н Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ?ний алдагдал Ò¯Ò¯Ñ?Ñ?Ñ…Ñ?Ñ?Ñ€ байна. Эдийн заÑ?гийн идÑ?вхжил Ñ?аарч буй орчинд ТөвбанкнааÑ? Ñ?Ñ… Ò¯Ò¯Ñ?вÑ?Ñ€ олгох Ñ?Ñ?вÑ?л Ñ‚Ó©Ñ?вийн дÑ?мжлÑ?гийг үргÑ?лжлүүлÑ?н ашиглах замаар орон Ñ?ууцны зах зÑ?Ñ?лийн Ñ?Ñ€Ñ?лтийг нÑ?мÑ?гдүүлж, улмаар барилгын Ñ?албарыг дÑ?мжих нь Ñ…Ñ?Ñ€ үр дүнтÑ?й бөгөөд зохиÑ?той арга Ñ…Ñ?мжÑ?Ñ? болохыг нарийн Ñ?удалж үзÑ?Ñ… нь зүйтÑ?й. 5