‫‪9403‬‬ ‫هةريَمى كوردستان – عي‬ ‫َراق‬ ‫هةل‬ ‫َسةنطاندنى كاريطةرى‬ ‫شةر‬ ‫Ù?Ù‰ سوريا Ùˆ قةيرانى داعش‬ ‫لةسةر بارى ئابوورى Ùˆ كؤمةال‬ ‫َيةتى‬ ‫َبةجي‬ ‫َكراو‬ ‫ثوختةى جي‬ ‫َسةنطاندنة‪ ،‬كة‬ ‫َمى كوردستان‪ ،‬ئةم هةل‬ ‫أ‪ -‬لةسةر داواكارى رÙ?يَزدار سةرؤكى حكومةتى هةري‬ ‫ئةنجامدراوة لةسةر بارى ئابوورى Ùˆ كؤمةالَيةتى‪ ،‬خواستى دياريكردنى قةبارةى كاريطةرى‬ ‫َ دةستنيشانكردنى‬ ‫َمى كوردستان لةكةل‬ ‫دوايين قةيرانةكانى ناوضةكةية لةسةر حكومةتى هةري‬ ‫Ù?ووداوانةى بوونة‬ ‫َى ‪ .5102‬ئةو ر‬ ‫Ù?Ù‰ دارايى ثيَويست بؤ سةقامطيركردنةوةى بارودؤخةكة لة سال‬ ‫بر‬ ‫Ù?Ù‰ ناوةخؤى سوريا‪ ،‬كة لة سالَى ‪ 1122‬دةستى‬ ‫َينةوةية بريتين لة‪ :‬شةر‬ ‫هؤى ئةنجامدانى ئةم لي‬ ‫َكؤل‬ ‫َراق Ùˆ شام)‪ ،‬كة‬ ‫َ ثةيدابوونى ياخيبووانى طروثى داعش (دةولةتى ئيسالمى لة عي‬ ‫َكردووة؛ لةطةل‬ ‫ثي‬ ‫Ù?ووداوة‬‫َ ئةم دوو ر‬ ‫Ù?ندانةيةى لةطةل‬ ‫َكرد‪ .‬ئةو توندوتيذى Ùˆ كارة در‬ ‫لة سالَى ‪ 1122‬دةستى ثي‬ ‫َلن زؤربةيان‪ -‬وةك‬ ‫َبهي‬‫دروستبوون بوونة هؤى ئةوةى دةيان هةزار كةس مالَةكانيان بةجي‬ ‫َمى‬‫Ù?Ù‰ سورى Ùˆ هةروةها ئاوارةى ناوةخؤيى بةهؤى قةيرانى داعش‪ -‬هةري‬ ‫"ثةناهةندة"Ù‰ شةر‬ ‫Ù?ووداوانة لة ميانى‬ ‫َرن كة ناوضةيةكة لة ئاراميدا سةقامطيرة‪ .‬ئةم ر‬ ‫َبذي‬‫َراق هةل‬ ‫كوردستان لة عي‬ ‫قةيرانى دارايى هاتنةئاراوة‪ ،‬كة بووة هؤى دابةزينى ‪ %01‬ى طواستنةوةى دارايى لة حكومةتى‬ ‫َكى‬‫َسةنطاندني‬ ‫Ù?اثؤرتة هةل‬ ‫َكرد‪ .‬ئةم ر‬ ‫ناوةندى لة بةغدا كة ئةويش لة سةرةتاى ‪ 1122‬دةستى ثي‬ ‫َويست بؤ سةقامطيردنى‬ ‫تةكنيكى بؤ حكومةت دابين دةكات دةربارةى ئاكارةكان Ùˆ خةرجى ثي‬ ‫بارودؤخةكة كة لة ئةنجامى هاتنى ثةناهةندةكان Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكان دروستبووة‪ .‬لي‬ ‫َرةدا‬ ‫Ù?ةكانى ئابوورى Ùˆ دارايى لةسةر بوارى ئابوورى Ùˆ بودجةى‬ ‫"كاريطةرى" ئاماذةية بة ئاكارة كتوثر‬ ‫َكدا "نرخى سةقامطيرى" ئاماذةية بؤ خةرجى زياتر كة‬ ‫حكومةتى هةريَمى كوردستان‪ ،‬لة كاتي‬ ‫َراق‪ .‬ئةم‬‫َمى كوردستان لة عي‬ ‫Ù?اندنةوةى خؤشطوزةرانى بؤ دانيشتوانى هةري‬ ‫َت بؤ طةر‬ ‫َويست دةبي‬ ‫ثي‬ ‫Ù?ةثانى بارودؤخةكةدا‬ ‫Ù?Ù‰ لة طؤر‬ ‫َودةولَةتى بة ضر‬ ‫Ù?يَكاري‬ ‫َكة كة تيميَكى بانكى ني‬ ‫Ù?اثؤرتة دةرئةنجامى ر‬ ‫ر‬ ‫َبووة‪ ،‬بؤ كؤكردنةوةى‬ ‫َمةكة سةرقال‬ ‫َودةولَةتيةكان لة هةري‬‫َ دامةزراوة حكومى Ùˆ هاوبةشة ني‬ ‫لةطةل‬ ‫َكخراو Ùˆ نمايشى‬ ‫َكى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?ينيان بؤ شي‬ ‫َوة باسي‬ ‫ئامارةكان لة سةرضاوةى ثضرثضر Ùˆ دواتر طؤر‬ ‫Ù?شتن و‬ ‫َت بؤ يارمةتيدان لة دار‬ ‫َشري‬ ‫َدا وي‬ ‫َنة بكي‬ ‫َت هةموو بةرذوةندارانى تي‬ ‫تةكنيكى يةكخراو كة دةكري‬ ‫َ قةيرانةكة‪.‬‬ ‫َسوكةوتكردن لةطةل‬ ‫َكردنى ستراتيجيةكانى هةل‬ ‫جي‬ ‫َبةجي‬ ‫َمى ئةنجامدراوة لة‬ ‫َسةنطاندنةى ئاكارى ئابوورى Ùˆ دارايى كة لةسةر ئاستى هةري‬ ‫ب‪ -‬ئةم هةل‬ ‫َشانةى كة حكومةتى‬ ‫َداويستية بنةرةتيةكان جياوازة بةهؤى سروشتى ئةو كي‬ ‫َسةنطاندنى ثي‬ ‫هةل‬ ‫َت‬ ‫َ دةكات‪ .‬ئةويش لةبةر ئةو هؤكارانةية‪ .‬يةكةم‪ ،‬تادي‬ ‫َمى كوردستان مامةلةيان لةطةل‬ ‫هةري‬ ‫Ù?ووداوةكانى سوريا‬ ‫َت Ùˆ بةردةوام كاريطةرى ر‬ ‫َمى كوردستان زياتردةبي‬ ‫قةيرانةكة لة حكومةتى هةري‬ ‫َك ياخود لة دواى‬ ‫Ù?ي‬‫َك نية كة لة دواى شةر‬ ‫َم بارودؤخي‬ ‫َراقى لةسةرة‪ ،‬بةال‬ ‫و بارطرذييةكانى عي‬ ‫َرةشدا كاريطةرية‬ ‫َتة ئاراوة‪ .‬دووةم‪ ،‬ماوة Ùˆ قةبارةى قةيرانةكة ناديارة Ùˆ لي‬ ‫كارةساتي‬ ‫َك هاتبي‬ ‫َيةم‪ ،‬هيض‬ ‫َراق‪ .‬سي‬ ‫َت بة بارودؤخى سوريا Ùˆ عي‬ ‫Ù?استةقينةكةى كارةساتةكة بةردةوام ثشتدةبةستي‬ ‫ر‬ ‫َبوون لة‬ ‫َرخان‪ ،‬سةرمايةى مرؤيى Ùˆ دارايى Ùˆ بوارى نيشتةجي‬ ‫َكضوونيَكى ماددى طرنط لة ذي‬ ‫تي‬ ‫َوةرى ضوولةى‬ ‫َمى كوردستان نية‪ .‬بةمةش‪ ،‬ئاكارى كارةساتةكة كاريكردووةتة سةر ثي‬ ‫هةري‬ ‫َذةى طةشةى تةواوى بةرهةمى خؤمالَى (‪ ØŒ)GDP‬داهاتةكان‪،‬‬ ‫َكية ئابوورييةكانى وةك ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ضاال‬ ‫َ دابينكردن Ùˆ Ù?ةراهةمبوونى كةرستة و‬ ‫Ù?استةوخؤى ناوةخؤيى Ùˆ بيانى لةطةل‬ ‫َنانى ر‬‫وةبةرهي‬ ‫َراية كة‬ ‫َسةنطاندنيَكى خي‬ ‫Ù?اثؤرتة هةري‬ ‫َمية هةل‬ ‫خزمةتطوزارية طشتيةكان بؤ دانيشتوان‪ .‬ئةم ر‬ ‫َكةوتوو دابين‬ ‫َردراو Ùˆ زؤر زيانثي‬ ‫َكى هةل‬ ‫َبذي‬ ‫َسةنطاندنى ضةند كةرتي‬ ‫Ù?Ù‰ هةل‬ ‫كورتةيةكى ضر‬ ‫Ù?وثر‬ ‫‪2‬‬ ‫َينةوةكة ئةو خةرجيانة ناطري‬ ‫َتةوة كة هاتوونةتة ئاراوة بةهؤى ثةيوةنداربوونيان بة‬ ‫دةكات‪ .‬ليَكؤل‬ ‫َشةى ثاراستنى ئاسايشةوة‪.‬‬ ‫كي‬ ‫َكةل‬ ‫َةيةكة لة مةترسية‬ ‫َكى Ù?رةاليةن دةبي‬ ‫َتةوة كة تي‬ ‫َمى كوردستان بةرنطارى قةيراني‬‫حكومةتى هةري‬ ‫ئابوورى Ùˆ مرؤييةكان‬ ‫ل تةوذمى هاتنى ثةناهةندة سوريةكان‬ ‫َى ‪ 5105‬لةطة َ‬ ‫ت‪ -‬بارودؤخةكة‪ ،‬كة لة بنةرةتدا لةسةرةتاى سال‬ ‫َستا بووتة طةردةلولى‬ ‫و دواتر بة هاتنى ئاوارة ناوةخؤييةكان لة سالَى ‪ 5102‬دةستيثي‬ ‫َكرد‪ ،‬ئي‬ ‫َكى مرؤيى تةواو‪ .‬لةوةتةى مانطى كانونى يةكةمى ‪ 110111 ØŒ1122‬ثةناهةندةى سوري و‬ ‫قةيراني‬ ‫‪1‬‬ ‫َذةى ‪%12‬‬ ‫َراق هاتوونةتة هةريَمى كوردستان‪ .‬ئةمةش ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫‪ 029199‬ئاوارةى ناوةخؤيى عي‬ ‫َت‪ .‬لة كؤى طشتى ئاوارة ناوةخؤييةكان و‬ ‫َكدةهي‬ ‫َني‬ ‫زيادبوونى دانيشتوانى هةريَمى كوردستان ثي‬ ‫ثةناهةندةكان‪)%91( ،‬يان لة دهؤكن‪ .‬ذمارة زؤرةكةى ئاوارة ناوةخؤييةكان Ùˆ ثةناهةندة سورييةكان‬ ‫َبوونة‪ ،‬بارطرانيةكى زؤريان خستووتة سةر‬ ‫َطةى هةمان ناوضة نيشتةجي‬ ‫لة ضةندين كؤمةل‬ ‫‪2‬‬ ‫ئابوورى ناوةخؤيى Ùˆ بةردةستةبوونى خزمةتطوزاريية طشتيةكان ‪ .‬نرخى كاريطةريةكة و‬ ‫َوة بؤ دةرئةنجامة كؤمةالَيةتى و‬‫سةقامطيربوون زؤر بةرزة بؤ تةواوى ئابوورييةكة Ùˆ بة هةمان شي‬ ‫َ سيناريؤ دةخاتة بةردةست‪.‬‬ ‫Ù?اثؤرتة مةزندةكردنى كارةساتةكان لةسةر بنةماى سى‬ ‫َرخانةكان‪ .‬ئةم ر‬‫ذي‬ ‫َستا ذمارةى ثةناهةندة سورييةكان Ùˆ ئاوارة‬ ‫مةزندةكانى سيناريؤى بنةرةتى بريتية لةوةى كة ئي‬ ‫َتةوة لة سالَى ‪1120‬دا‪ .‬هةلَومةرجى بةرزى Ùˆ نزمى‬ ‫َةوة دةمي‬ ‫َني‬ ‫َراق بةهةمان شي‬‫ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫َوة دابينكراوة بؤ مةبةستى شيكاركردنى هةستيارى‪.‬‬ ‫َشبينيكراوى ثةناهةندةكان بةهةمان شي‬‫ذمارةى ثي‬ ‫بارى سيناريؤ نزمةكة هاتنى ‪ 010111‬ثةناهةندةى ترى سورى Ùˆ ‪ 1010111‬ئاوارةى ناوةخؤيى‬ ‫دةردةخات‪ ،‬ئينجا سيناريؤ بةرزةكة هاتنى ‪ 2110111‬ثةناهةندةى ترى سورى Ùˆ ‪0110111‬‬ ‫ئاوارةى ناوةخؤيى دةردةخات‪.‬‬ ‫َ قةيرانى ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكان‪ ،‬كة بةشيَوةيةكى‬ ‫َبوونى قةيرانى نةناردنى دارايى لةطةل‬ ‫ث‪ -‬لي‬ ‫َكةل‬ ‫َت‪ ،‬كاريكردووةتة سةر هةموو كةرتةكانى‬ ‫َبينى دةكري‬‫Ù?استى ‪ 5102‬تي‬ ‫بةرضاو لة ناوةر‬ ‫َنيةكانيش هةر لة‬ ‫َيةتيةكان Ùˆ ئينجا كاريطةرية Ù?راوان Ùˆ نةري‬ ‫بةرهةمهيَنان Ùˆ كؤمةال‬ ‫َت كة هةردوو قةيرانة‬ ‫بةردةوامبووندان‪ .‬لةسةر ئاستى تةواوى ئابووريدا مةزندة دةكري‬ ‫Ù?كاندووة و‬‫َكية ئابوورييةكانيان دامر‬ ‫َشراوةكةى دارايى Ùˆ ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكان ضاال‬ ‫َكي‬ ‫تي‬ ‫َكهةل‬ ‫َذةى ‪ %0‬لة‬ ‫َذةى ‪ %2‬دابةزاندووة لة‪ 1120‬و بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫طةشةى تةواوى بةرهةمى ناوةخؤييان بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َت كة طةشةى داهاتى‬ ‫َةكانة‪ .‬ئةمةش ئةوة دةطةيةني‬‫سالَى ‪ ØŒ1122‬واتا لة ‪%0‬ى دابةزاندنى خال‬ ‫َنانى ناوةخؤيى Ùˆ بيانى‪ ،‬داهاتى ناوةخؤيى حكومةتى‬ ‫َ‪ ،‬سوودةكان‪ ،‬بةكاربردن‪ ،‬وةبةرهي‬ ‫كرى‬ ‫َمى كوردستان هةر هةموويان دابةزينى زؤريان تؤماركردووة‪ .‬نرخةكان بةرزبوونةتةوة و‬ ‫هةري‬ ‫َو بازارى كاركردن و‬ ‫َذةى بيكاريش بةهةمان شي‬ ‫َوة‪ ،‬ئينجا كة ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكانيش دةضنة ني‬ ‫ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َسةنطاندنى كاريطةرى‬ ‫Ù?اثؤرتى هةل‬‫كريَى كاركردنيش بةهؤيانةوة دابةزيوة‪ .‬سةبارةت بة هةذارى‪ ،‬ر‬ ‫َراق لة‬‫َذةى هةذارى لة هةريَمى كوردستان لة عي‬ ‫َيةتى مةزندة دةكات كة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫بارى ئابوورى Ùˆ كؤمةال‬ ‫َمى‬ ‫َمدانةوةى خيَرا (‪ )IRP‬بؤ ئاوارة ناوةخؤييةكان لة هةري‬ ‫َمى كوردستان Ùˆ نةتةوة يةكطرتووةكان قؤناغى دووةمى ثالنى وةال‬ ‫‪ 1‬بةثيَى حكومةتى هةري‬ ‫َوان ‪ 20‬تشرينى دووةمى ‪ 1122‬بؤ ‪02‬ى ئادارى ‪ ØŒ1120‬كانونى يةكةمى ‪.1122‬‬ ‫كوردستان لة عيَرا قلة ماوة ني‬ ‫‪ 2‬لة كانونى يةكةمى ‪ 100010111 ØŒ1122‬ئاوارة لةسةرتاسةرى عيَراقدا هةبوو‪ :‬لة نيَويان ‪ 1010111‬ثةناهةندةى سورى Ùˆ ‪ 102110111‬ئاوارةى‬ ‫عيَراقى بوو‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫َكى‬ ‫َتةوة‪ 3.‬سةبارةت بة دارايى طشتى‪ ،‬قةيرانةكة بووةتة هؤى دابةزيني‬ ‫‪ %0.0‬بؤ ‪ %202‬بةرزبووبي‬ ‫َنانى‬‫َذةى قةرزكردن لة كةرتى تايبةت Ùˆ كورتهي‬ ‫سةخت لة داهاتة ناوةخؤييةكان‪ ،‬بةرزبوونةوةى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?Ù‰ ئةو داراييةى كة‬ ‫َوة داراييةكان بة نزيكةى ‪ 0‬مليار دؤالرى ئةمريكى (كة دةكاتة ‪%10‬ى بر‬ ‫شي‬ ‫َ Ùˆ موضةى مانطانة دابين‬ ‫َت كري‬ ‫ثي‬ ‫َويستة لة حكومةتى ناوةندية وة بطوازريتةوة) بؤ ئةوةى بتوانري‬ ‫َويان دابينكردنى‬‫َت كة لة ني‬ ‫َ دابينبكري‬‫بكات Ùˆ هةروةها خزةتطوزارى طشتى Ùˆ كةرستةكانى ثي‬ ‫َطومان بة جؤريةتى زؤر خراث و‬ ‫هاوكاريية بؤ ثةناهةندةى سورى Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكان‪ ،‬بي‬ ‫َم لةسةر حيسابى خي‬ ‫َرا‬ ‫كةمتر Ù?ةراهةمكردنيان‪ .‬ئةم قةرزكردنة يارمةتى طةشةسةندنيداوة بةال‬ ‫كةلةكةبوونى قةرزةكان لة ماوةيةكى زؤر كورت كة ئاكارى زؤر دةخاتةسةر بةردةوام هةبوونى‬ ‫دارايى‪.‬‬ ‫َنة‬ ‫ج‪ -‬ئةم ليَكؤلَينةوةية دووثاتى ئةوة دةكاتةوة كة ئةم ئاكارانة لة نيَو ضوارضيَوةى سياسةتي‬ ‫َك دي‬ ‫َذخايةنيان هةية‪ .‬بؤ نمونة‪ ،‬داواكارى لةسةر ووزةى كارةبا بة‬ ‫َ الدانى دري‬ ‫ئاراوة كة هةندى‬ ‫Ù?دراو‪،‬‬‫َك كة حكومةت ثابةندة بة دابينكردنى سووتةمةنى كر‬ ‫َوةيةكى سةخت بةرزبووةتةوة‪ ،‬لة كاتي‬ ‫شي‬ ‫َنةرة تايبةتيةكانى تةزووى كارةبا‪.‬‬ ‫َوطةى كةرتى تايبةت بؤ وةبةرهي‬ ‫َكى ضةسثاو‪ ،‬لة ثاال‬ ‫بة نرخي‬ ‫َكة اليةنى تةنطةذةى دابينكردنى بةخؤيةوة بينيوة ئةويش بةهؤى‬ ‫َمة دةمي‬‫ئابوورى ئةم هةري‬ ‫َدانى قةيرانةكة‪ .‬هةرضةندة دةرئةنجامةكانى‬ ‫َمةكة ثيش سةرهةل‬ ‫َراى هةري‬ ‫َكى خي‬ ‫طةشةسةندني‬ ‫َم لة طةياندنى خزمةتطوزارى‬ ‫َراق‪ ،‬بةال‬‫َيةتى لة هةريَمى كوردستان باشترينن لة عي‬ ‫ئابوورى كؤمةال‬ ‫َرخان سنوورداربووة كة ئةويش بووةتة هؤى سستكردنى‬ ‫تةندروستى‪ ،‬ثةروةردة‪ ،‬هةروةها ذي‬ ‫َتة ئةوةى كة‬‫َينةوةكة بةووردى دةرÙ?واني‬ ‫َنان Ùˆ توانست Ùˆ كارايى لةم كةرتانة‪ .‬بؤية‪ ،‬ليَكؤل‬ ‫وةبةرهي‬ ‫َوةبردنى قةيرانةكة‪.‬‬ ‫َشانة كاردةكةنة سةر تواناكانى حكومةت لة بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ضؤن ئةم كي‬ ‫َمى كوردستان ثي‬ ‫َويستى بة سةرضاوةى‬ ‫Ù?ي‬ ‫َ وةبةردنى كاريطةرى ئةم تةنطةذانة‪ ،‬حكومةتى هةري‬ ‫بؤ بةر‬ ‫َت بؤ دووبارة Ù?ةراهةمكردنى خزمةتطوزارية طشتيةكان‬‫زياتر دةبي‬ ‫Ù?اثؤرتةكة ئةوةية كة نرخى طشتى سةقامطيركردنةوة لة هاتنى‬ ‫ح‪ -‬شةرديَرى دةرئةنجامى ر‬ ‫ثةناهةندةكان Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكان بريتية دةبيَت لة ‪ 0,2‬مليار دؤالر بؤ سيناريؤ سةرةكيةكةى‬ ‫َت ضطة لة‬ ‫َكدي‬ ‫َني‬ ‫سالَى ‪ .5102‬ئةم نرخة نزيكةى ‪%0.9‬ى تةواوى بةرهةمة ناوةخؤييةكان ثي‬ ‫َت لة‬ ‫َبينى دةكري‬ ‫َتة بوارى ئةو نرخانةى كة بؤ كارةساتة طةوةرةكان تي‬ ‫نةوت‪ ،‬بةمةش دةكةوي‬ ‫Ù?يَطاى‬‫َشةكان دةكات لة ر‬ ‫َينةوةكة شيكارى ئاكارةكانى هةردوو كي‬ ‫َكؤل‬‫سةرتاثايى جيهاندا‪ .‬لي‬ ‫َشكةش دةكات بؤ‬ ‫َسةنطاندنى ساقامطيرى ثي‬ ‫َكدانةوةى تةواوى دارايى Ùˆ كةرتةكان‪ .‬خشتةى ‪ 2‬هةل‬ ‫لي‬ ‫َدانى مرؤيى و‬ ‫َداويستيةكانيش ديارى دةكات بؤ ضارةسةركردنى ثةرةثي‬ ‫‪ 0‬بوار Ùˆ هةروةها كؤى ثي‬ ‫َوة سيناريؤى نزم Ùˆ بةرزةكان لةسةر بنةماى‬ ‫َرخان‪ .‬بؤ سالَى ‪ ØŒ1120‬بة هةمان شي‬ ‫َشةكانى ذي‬‫كي‬ ‫َراق شيكاركراون‪ .‬هةروةها ئةم‬ ‫هاتنى ثةناهةندةى زياترى سورى Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫َم سةختة‬ ‫َت‪ ،‬بةال‬ ‫Ù?استةوخؤى خانةوادةكان بة طرنط دةزاني‬ ‫َضوونى نار‬ ‫َينةوةية خةرجى تي‬ ‫ليَكؤل‬ ‫َت‪ ،‬ئةويش بة لةخؤطرتنى لة دةستدانى داهاتة بةهؤى بةرزبوونةوى‬ ‫قةبارةكةى ديارى بكري‬ ‫َ كةمكردنةوةيةكى‬ ‫َضووى بازرطانيكردن Ùˆ لة دةستدانى كاروثيشة‪ ،‬كة تةريبة لةطةل‬ ‫خةرجى تي‬ ‫َكى‬‫َسةنطاندني‬‫طشتى لة دابينكردنى كةرستة طشتيةكان بةهؤى بةرزبوونةوةى داواكارييةكان‪ .‬هةل‬ ‫ووردى كاريطةريةكة لة ثاشكؤى ذمارة ‪ 2‬خراوةتة بةردةست‪.‬‬ ‫‪ 3‬ئةمة طريمانة بؤ ئةوةى كة هةموو ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكان هةذارنين‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫خشتةى ‪ :2‬هةل‬ ‫َسةنطاندنى سةقامطيربوون‬ ‫(مليؤن دؤالرى ئةمريكى)‬ ‫‪1120‬‬ ‫ثي‬ ‫َشبينيكردن‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫سيناريؤى بةرز‬ ‫سيناريؤى نزم‬ ‫بنةماى‬ ‫ئاوارةى‬ ‫ثةناهةندةى‬ ‫ئاوارةى‬ ‫ثةناهةندةى‬ ‫ئاوارةى‬ ‫ثةناهةندةى‬ ‫ناوةخؤيى‬ ‫سورى‬ ‫ناوةخؤيى‬ ‫سورى‬ ‫ناوةخؤيى‬ ‫سورى‬ ‫ثةرةثي‬ ‫َدانى مرؤيى‬ ‫‪210.0‬‬ ‫‪214.1‬‬ ‫‪009.2‬‬ ‫‪22.0‬‬ ‫‪129.4‬‬ ‫‪41.2‬‬ ‫تةندروستى‬ ‫‪041.0‬‬ ‫‪02.4‬‬ ‫‪100.0‬‬ ‫‪90.0‬‬ ‫‪120.2‬‬ ‫‪91.1‬‬ ‫خةرجى دووبارةبووةكان‬ ‫‪292.2‬‬ ‫‪22.4‬‬ ‫‪204.0‬‬ ‫‪04.0‬‬ ‫‪220.9‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫بنكةى تةندروستى طشتى‬ ‫‪121.0‬‬ ‫‪29.0‬‬ ‫‪209.0‬‬ ‫‪02.4‬‬ ‫‪212.2‬‬ ‫‪10.2‬‬ ‫نةخؤشخانة‬ ‫‪00.2‬‬ ‫‪20.0‬‬ ‫‪21.0‬‬ ‫‪22.2‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫‪21.0‬‬ ‫خةرجى طشتيةكان‬ ‫‪24.4‬‬ ‫‪22.1‬‬ ‫‪02.1‬‬ ‫‪21.0‬‬ ‫‪12.1‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫بنكةى تةندروستى طشتى‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫نةخؤشخانة‬ ‫‪104.2‬‬ ‫‪00.2‬‬ ‫‪222.9‬‬ ‫‪00.2‬‬ ‫‪292.0‬‬ ‫‪02.1‬‬ ‫ثةروةردة‬ ‫خةرجى‬ ‫‪00.1‬‬ ‫‪29.9‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫‪21.0‬‬ ‫‪20.0‬‬ ‫‪21.0‬‬ ‫دووبارةبووةكان‬ ‫‪19.9‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪29.2‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫‪22.0‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫موجةى مامؤستايان‬ ‫ثةرتووك Ùˆ كةرستةى‬ ‫‪99.2‬‬ ‫‪22.2‬‬ ‫‪22.2‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪00.9‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫قوتابخانة‬ ‫‪112.2‬‬ ‫‪09.0‬‬ ‫‪201.2‬‬ ‫‪14.2‬‬ ‫‪222.9‬‬ ‫‪10.0‬‬ ‫خةرجية طشتيةكان‬ ‫نؤذةنكردنةوةى قوتابخانة و‬ ‫‪112.2‬‬ ‫‪09.0‬‬ ‫‪201.2‬‬ ‫‪14.2‬‬ ‫‪222.9‬‬ ‫‪10.0‬‬ ‫كابينةى زياتر‬ ‫ئاسايشى خؤراك و‬ ‫‪110.1‬‬ ‫‪02.2‬‬ ‫‪291.1‬‬ ‫‪00.2‬‬ ‫‪2212.2‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫َ‬ ‫كشتوكال‬ ‫خةرجية‬ ‫دووبارةبووةكان‬ ‫كشتوكا َ‬ ‫ل Ùˆ هاوكاريكردنى‬ ‫َوكردنى‬‫شيَوازى بةخي‬ ‫‪110.1‬‬ ‫‪02.2‬‬ ‫‪291.1‬‬ ‫‪00.2‬‬ ‫‪2212.2‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫َت‬ ‫مةر‬ ‫Ù?وماال‬ ‫Ù?Ù‰ ماوةتةوة‪.‬‬ ‫َكى ثةناهةندةى سورى Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكان بة نةطؤر‬ ‫َ‬ ‫‪4‬ئي‬ ‫َستا ذمارةى خةل‬ ‫َكى ‪ 010111‬ثةناهةندةى سورى Ùˆ ‪ 1010111‬ئاوارةى ناوةخؤييةكانة‪.‬‬ ‫‪ 5‬هاتنى زياترى تةوذمي‬ ‫َكى ‪ 2110111‬ثةناهةندةى سورى Ùˆ ‪ 0110111‬ئاوارةى ناوةخؤييةكانة‪.‬‬ ‫‪6‬هاتنى زياترى تةوذمي‬ ‫‪5‬‬ ‫‪92.2‬‬ ‫‪20.1‬‬ ‫‪01.9‬‬ ‫‪24.2‬‬ ‫‪02.2‬‬ ‫‪20.2‬‬ ‫هةذارى‬ ‫‪144.0‬‬ ‫‪00.0‬‬ ‫‪202.9‬‬ ‫‪21.1‬‬ ‫‪222.0‬‬ ‫ثةناطة‬ ‫كؤى ثةرةثيَدانى‬ ‫‪2000.4‬‬ ‫‪2212.0‬‬ ‫‪200.9‬‬ ‫مرؤيي‬ ‫ذي‬ ‫َرخان‬ ‫‪211.9‬‬ ‫‪222.9‬‬ ‫‪120.0‬‬ ‫‪40.4‬‬ ‫‪121.1‬‬ ‫‪92.2‬‬ ‫كارةبا‬ ‫‪149.4‬‬ ‫‪20.1‬‬ ‫‪121.2‬‬ ‫‪92.0‬‬ ‫‪222.2‬‬ ‫‪91.1‬‬ ‫خةرجى دووبارةبووةكان‬ ‫‪210.0‬‬ ‫‪10.2‬‬ ‫‪40.0‬‬ ‫‪21.2‬‬ ‫‪12.0‬‬ ‫‪2.9‬‬ ‫خةرجية طشتيةكان‬ ‫‪19.2‬‬ ‫‪11.9‬‬ ‫‪11.9‬‬ ‫طواستنةوة‬ ‫خةرجية طشتيةكان‬ ‫‪19.2‬‬ ‫‪11.9‬‬ ‫‪11.9‬‬ ‫خةرجيةكانى ضاككردنةوةى‬ ‫Ù?ي‬ ‫َطاوبان‬ ‫ر‬ ‫ضارةسةركردنى ئاوى‬ ‫‪00.4‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪19.0‬‬ ‫‪9.4‬‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫ثيس‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪29.2‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪21.1‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫خةرجى دووبارةبووةكان‬ ‫‪20.0‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫‪21.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫خةرجية طشتيةكان‬ ‫‪142.2‬‬ ‫‪40.0‬‬ ‫‪129.4‬‬ ‫‪02.0‬‬ ‫‪291.0‬‬ ‫‪02.2‬‬ ‫ئاو‬ ‫‪102.1‬‬ ‫‪94.9‬‬ ‫‪229.4‬‬ ‫‪01.2‬‬ ‫‪221.0‬‬ ‫‪29.0‬‬ ‫خةرجى دووبارةبووةكان‬ ‫بةكارخستن و‬ ‫ضاككردنةوةى ثي‬ ‫َويست بؤ‬ ‫‪12.0‬‬ ‫‪2‬ز‪4‬‬ ‫‪29.0‬‬ ‫‪0.9‬‬ ‫‪21.9‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫سةقامطيركردنى دةرةوةى‬ ‫خيوةتطاكان‬ ‫بةردةستةكردنى ئاو و‬ ‫‪120.1‬‬ ‫‪91.0‬‬ ‫‪290.2‬‬ ‫‪22.0‬‬ ‫‪214.4‬‬ ‫‪20.1‬‬ ‫ئاوةر‬ ‫Ù?ؤ بؤ خيوةتطا‬ ‫‪04.9‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪01.1‬‬ ‫‪9.2‬‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫خةرجية طشتيةكان‬ ‫َويست‬ ‫وةبةرهي‬ ‫َنانى طشتى ثي‬ ‫‪04.9‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪01.1‬‬ ‫‪9.2‬‬ ‫‪11.1‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫بؤ سةقامطيركردنى خيوةتطا‬ ‫‪000.2‬‬ ‫‪900.1‬‬ ‫‪000.9‬‬ ‫َرخان‬ ‫كؤى ذي‬ ‫كؤى طشتى‬ ‫‪1290.0‬‬ ‫‪2222.2‬‬ ‫‪2090.1‬‬ ‫(ثةرةثيَدانى مرؤيى و‬ ‫َرخان)‬ ‫ذي‬ ‫دةرئةنجامةكانى هةلَسةنطاندنى سةقامطيرى Ùˆ كةنالَة سةرةكيةكانى كاريطةريةكان لة خوارةوة بة‬ ‫Ù?وو‬‫َروتةسةلى خراونةتةر‬‫تي‬ ‫‪6‬‬ ‫َمى كوردستان‬ ‫خ‪ -‬تةوذمى هاتنى ثةناهةندةى سورى Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكانى عيَراق بؤ هةري‬ ‫Ù?‪ ،‬قةيرانى داعش لة ميانى قةيرانى‬ ‫َطةرى زؤريان كردووةتة سةر ئابوورى‪ .‬لةوةش زياتر‬ ‫كاري‬ ‫َ قةيرانة‬‫Ù?وويدا (لةوةتةى مانطى شوباتى ‪ ØŒ)1122‬ئةم سى‬ ‫َمى كوردستان ر‬‫بودجةى حكومةتى هةري‬ ‫َمى‬‫Ù?استةوخؤية بؤ حكومةتى هةري‬ ‫Ù?ةشةيةكى ر‬ ‫زؤر بة سةختى لة ئابووريانداوة‪ .‬قةيرانى داعش هةر‬ ‫Ù?يش لة دذى‬ ‫َطاكانى بازرطانى‪ .‬شةر‬ ‫َوةيةكى ضةوت كارى كردووتة سةر ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫كوردستان كة بة شي‬ ‫َمى‬‫Ù?ؤلى هةري‬ ‫َ‬ ‫Ù?بوونى بازارة ناوةمةخؤيى Ùˆ نيشتمان هةري‬ ‫َميةكان كة ر‬ ‫Ù?ثضر‬ ‫داعش بووتة هؤى ثضر‬ ‫Ù?ى‬‫َ بازار‬‫Ù?Ù‰ بازرطانى لةطةل‬ ‫َوطؤر‬ ‫كوردستان سستكردوةتةوة وةك بنكةيةكى ئارام Ùˆ ر‬ ‫Ù?يَطايةك بؤ ئال‬ ‫َكان‪،‬‬‫َضةكةى تر دؤزراوةتةوة بؤ طواستنةوةى كاال‬ ‫َراق‪ .‬ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ناوضة Ù?راوانةكانى ترى عي‬ ‫Ù?ؤذةكانى‬ ‫َم نرخةكةيان زؤر طرانة‪ .‬بة وةستانى ثر‬ ‫خزطوزاريةكان Ùˆ هةروةها تاكةكةسةكان‪ ،‬بةال‬ ‫َكةوتووة‪ ،‬بة‬ ‫َوةيةكى تايبةت زيانى زؤرى ثي‬ ‫َنانة طشتيةكان‪ ،‬كةرتى بيناسازى بة شي‬ ‫وةبةرهي‬ ‫َ بةدواداضوونى ئاكارةكان لةسةر بةشةكانى ترى ئابوورى‪ ،‬و هةروةها كةرتى‬ ‫بةراوورد لةطةل‬ ‫Ù?استةوخؤيى قةيرانى داعش طومانى وةبةرهيَنانى لة هةريَمى كوردستان‬ ‫دارايى‪ .‬ر‬ ‫َيةكانيش دةطري‬ ‫َتةوة‪.‬‬ ‫َنان لة بوارة نوي‬ ‫َرةشدا طةشةسةندن Ùˆ وةبةرهي‬ ‫طةورةتركردووة‪ ،‬لي‬ ‫َى‬ ‫َذةى ‪%2‬ى خالَةكانى دابةزندووة لة دةرئةنجامى ئةو تةنطةذانة‪ .‬كةنال‬ ‫َوسانى ئابوورى رÙ?ي‬ ‫َ‬ ‫د‪ -‬هةال‬ ‫َراق‪.‬‬ ‫سةرةتاى بؤ هةالَوسانى نزم بريتيبوو لة نة ناردنى داهات لةاليةن حكومةتى ناوةندى لة عي‬ ‫Ù?الى بريتية لة ‪%24‬ى بودجةى حكومةتى‬ ‫ثشكى حكومةتى هةريَمى كوردستان لة بودجةى Ù?يدر‬ ‫َنة‪،‬‬ ‫Ù?ينى خةرجية سياديةكان‪ ،‬كة دةطاتة نزيكةى ‪ 21‬مليار دؤالرى ئةمريكى ساال‬ ‫ناوةندى دواى دابر‬ ‫َوةيةكى طشتى‬ ‫َنراوة بةشي‬‫َمى كوردستان‪ ،‬كة وةستي‬ ‫ياخود ‪%21‬ى داهاتى طشتى حكومةتى هةري‬ ‫Ù?اميارى لة بةغدا‪ ،‬كة ئةويش لةوةتةى مانطى شوباتى ‪ 1122‬بووتة ئيÙ?ليجكردنى‬ ‫بةهؤى قةيرانى ر‬ ‫َردراوة نزيكةى ‪ 2.2‬مليار دؤالرى‬ ‫Ù?Ø© ثارةى كة تاوةكو ئي‬ ‫َستا ني‬ ‫كةرتة طشتيةكان‪ .‬تةواوى ئةوة بر‬ ‫ئةمريكية‪ .‬بةمةش‪ ،‬داهات Ùˆ خةرجيةكان دابةزينى زؤريان تؤماركردووة Ùˆ حكومةتيش دواخستنى‬ ‫َنراوة Ùˆ زؤر لة‬ ‫َنان وةستي‬‫َكردنى بود جةى وةبةرهي‬ ‫َبةجي‬ ‫َ Ùˆ موضةى زؤرى دواخستووة‪ .‬جي‬ ‫كرى‬ ‫َنةدراوة‪ .‬بةتايبةتى بوارى بيناسازى زةبرى‬ ‫َشينةكانيان ثي‬ ‫َندةرةكان بؤ ماوةى ضةندين مانط ثي‬ ‫بةل‬ ‫َي‬ ‫Ù?اطةياندووة‪ .‬بة‬ ‫َكةوتوو كة بةهؤيةوة ضةندين كؤمثانياى بضووك ئيÙ?السبوونى خؤيان ر‬ ‫زؤرى ثي‬ ‫Ù?ووى لة كةرتى ئابوورى و‬ ‫َدا‪ ،‬ئاراستةى قةيرانةكة ر‬ ‫Ù?استى سال‬ ‫َدانى داعش لة ناوةر‬ ‫سةرهةل‬ ‫َ دابةزينى‬ ‫َيةتى كرد كة Ù?شارى زؤر زياترى خستة سةر طةشةسةندنيان‪ .‬بةيةكةوة لةطةل‬ ‫كؤمةال‬ ‫َى‬ ‫خةرجيةكانى كةرتى طشتى Ùˆ كةرتى تايبةت‪ ،‬كؤبوونةوةى داواكارى زياتر بةردةوام ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?ادةيةك‬ ‫َت كة طةشةسةندنى تةواوى بةرهةمى ناوةخؤيى تار‬ ‫َت بةمةش ضاوةرÙ?وان دةكري‬ ‫َدةطيري‬ ‫لي‬ ‫Ù?ابردوو – مةزندة سةرةتايةكان ئةوة دةريدةخةن كة دابةزين بطاتة‬ ‫َت لةوةى سالَى ر‬ ‫كةمتر بي‬ ‫َشووتر‪.‬‬‫َلى بنةرةتى طةشةسةندنى ثي‬ ‫َةكان بة بةراوورد لةطة َ‬ ‫ل هي‬ ‫نزيكةى ‪%0‬ى خال‬ ‫َمى‬ ‫ذ‪ -‬لة ميانى نةناردنى بودجة‪ ،‬وةزارةتى سامانة سروشتيةكان هاوكارى بؤ حكومةتى هةري‬ ‫َم لةسةر ماÙ?ى‬ ‫Ù?مانى ئابوورى بةال‬ ‫كوردستان دابينكردووة كة بووتة هؤى خؤثاراستن لة دار‬ ‫َ و‬ ‫َكدا‪ .‬وةزارةتةكة ئةركى دابينكردنى كرى‬ ‫كةلةكةكردنى قةرزةكان لة ماوةى كةمتر لة سال‬ ‫َي‬ ‫َم ئةم كارةش زؤر‬ ‫َتة ئةستؤ ئةويش بة ثشتطيريكردنى وةزارةتى دارايى‪ ،‬بةال‬ ‫موضةكان دةطري‬ ‫Ù?Ù‰ ‪ 2.0‬مليار دؤالرى لة كةرتى تايبةت‬ ‫لةسةرخؤية‪ .‬وةزارةتى سامانة سروشتيةكان بر‬ ‫َش وةختة وةرطرتووة بة مةرجى Ù?رؤشتنى‬ ‫قةزركردووة Ùˆ هةروةها ‪ 2.0‬مليار دؤالرى ترى ثي‬ ‫َودةولَةتيةكان لة ئاييندةدا‪ .‬هةروةها وةزارةتى سامانة‬ ‫نةوتى خاوى بة كؤمثانيا Ùˆ دابينكارة ني‬ ‫Ù?Ù‰ ‪ 2.0‬مليار دؤالرى ئةمريكى هةناردةكردووة‪ .‬هةروةها ئةم‬ ‫سروشتيةكان نةوتى خاوى بة بر‬ ‫َراقى دابينكردووة‪ .‬بةمةش بر‬ ‫Ù?ة‬ ‫وةزارةتة خرجى طواستنةوةى خةلَكى ئاوارة ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫‪7‬‬ ‫َراق‬‫َت كة بؤ دابينكردنى هاوكارى سةرةتايى بؤ ئاوارة ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫ثارةى مةزندة دةكري‬ ‫َوةية‪ ،‬وةزارةتى سامانة سروشتيةكان نزيكةى‬ ‫خةرجكراوة بطاتة ‪ 2‬مليار دؤالرى ئةمريكى‪ .‬بةم شي‬ ‫َناوة‪ ،‬كة ئةويش تةنها ‪%22‬ى سةرضاوةكانى ئةو بودجةية‬ ‫Ù?Ù‰ ‪ 0‬مليار دؤالرى ئةمريكى بةكارهي‬ ‫بر‬ ‫َنانى ئةم هاوكاريية‬ ‫َو ئابووريةكة Ùˆ بة بةكارهي‬ ‫كة لةاليةن حكومةتى ناوةنديةوة نةني‬ ‫َردراوة‪ ،‬بؤ ني‬ ‫َكى‬‫داراييةش داروخانيَكى تةواوى ئابوورى دوورخراوةتةوة‪ .‬ئةطةر ئةم هاوكاريية هيض سوودي‬ ‫َشكةوتنيَكى ئةري‬ ‫َنية‪ ،‬ئةو‬ ‫َك كة ئةم هةنطاوة ثي‬‫َنى دةبوو‪ 0‬لة كاتي‬‫نةبوواية‪ ،‬طةشةى ئابوورى بة نةري‬ ‫َوةى دارايين بؤ كةرتى طشتى‬ ‫َوةيةى سةرةكى ضاالَكى لة شي‬ ‫سةرضاوانةى كة قةرزكراون بة شي‬ ‫َت‬‫َمةكة لة ‪ .1122‬دةكري‬ ‫َنانى ناوةخؤيى هةري‬‫كة برÙ?ةكةى دةطاتة نزيكةى ‪%21‬ى تةواوى بةرهةمهي‬ ‫َنانى بودجة‪ ،‬كة ئةويش تا كؤتاى ‪ 1122‬ئامارى تةواو بةردةست‬ ‫َتةسةر كورتهي‬ ‫ئةمةش بخري‬ ‫َنانة بؤ ئةو سالَة لةوانةية بطاتة ‪%20 - %22‬ى تةواوى بةرهةمى‬ ‫نةبووة‪ ،‬واتا ئةم كورتهي‬ ‫Ù?ادةيةك بة‬‫َكدا كة عةمبارى قةرزةكانى حكومةتى هةريَمى كوردستان بووتة تار‬ ‫ناوةخؤيى‪ .‬لة كاتي‬ ‫َدا قةرزةكان بة‬ ‫َنانةكان دةخاتةسةريةك‪ ،‬لة ماوةى كةمتر لة يةك سال‬ ‫َوةيةكى كةم كةم كورتهي‬‫شي‬ ‫َذن كة ئةمةش‬ ‫َنانى ناوةخؤيى هةنطاو دةهاوي‬ ‫َذةى ‪%21‬ى خالَةكانى تةواوى بةرهةمهي‬ ‫ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َت لةسةر بةرداوم Ù?ةراهةمبوونى دارايى‪.‬‬ ‫سةرضاوةى نيطةرانية Ùˆ ئاكارى زؤر ضةوتى دةبي‬ ‫َضكةكانى طواستنةوة‬ ‫َدانى توندوتيذي بووتة هؤى تةنطةذة الوةكيةكان‪ .‬بةربةستكردنى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ر‪ -‬سةرهةل‬ ‫َنةران زؤر‬ ‫َ لة دةستدانى متمانةى وةبةرهي‬ ‫و كةمبوونةوةى بةرهةمة سووتةمةنيةكان‪ ،‬لةطةل‬ ‫َكية ئابوورييةكان‪ .‬مةترسية ثةيوةندارةكانى داعش لةسةر طةياندنى‬ ‫كاريكردووةتة سةر ضاال‬ ‫َكان‪.‬‬‫َوةيةكى كاتى بوووةتة هؤى كةمتر Ù?ةراهةمبوونى كاال‬ ‫سستمى دابةشكردنى طشتى بةشي‬ ‫Ù?اى ئةمةش‪ ،‬حكومةتى هةريَمى كوردستان بةهؤى ئةم قةيرانى ناضاربوو ثةنا بباتة‬ ‫سةرةر‬ ‫َذةى ‪%22‬‬ ‫َوطةكانى باشوور‪ ،‬كة ئةمةش نرخى سووتةمةنيةكانى بةرزتركردةوة – ئةويش بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ثاال‬ ‫َوة بؤ كارةبا Ùˆ نرخةكانى‬ ‫َر Ùˆ ‪ %10‬لة دهؤك – بةهةمان شي‬ ‫َمانى‪ ،‬بؤ ‪ %20‬لة هةولي‬ ‫لة سلي‬ ‫Ù?استةوخؤى بيانى دابةزيوة Ùˆ كاركردنى كؤمثانيا‬ ‫طواستنةوةش‪ .‬ئاستى هاتنى وةبةرهيَنانى ر‬ ‫Ù?استةوخؤى لةسةر هةموو‬ ‫َطةيشتووة‪ .‬قةيرانةكة كاريطةرى ر‬‫بيانيةكانيش زؤر بة سةختى زيانيان ثي‬ ‫َذةى دابةزينةكةى بريتيبووة لة دووضارةك لة سالَى ‪1122‬دا‪ .‬بؤ نمونة‪،‬‬ ‫َنان هةبووة‪ ،‬كة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫وةبةرهي‬ ‫َدا‪ ،‬لة مانطى‬ ‫كارطةى ئةربيل ستيل‪ ،‬كة ‪ 2201111‬تةن شيشى ثؤاليى بةرهةم دةهي‬ ‫َنا لة مانطي‬ ‫َكردووة Ùˆ كارطةكةش داخراوة‪ .‬نمونةيةكى تر بريتية لة كةرتى جةمةنتؤ‬ ‫Ù?ي‬ ‫تةمموز كري‬ ‫َكارةكانى بةر‬ ‫َكة دابينكردنى بةرهةمةكةى بؤ بازارÙ?ةكانى باشوور وةستاندووة‪.‬‬ ‫كة ماوةى ضةند مانطي‬ ‫َكان Ùˆ خزمةتطوزارييةكان‬ ‫ز‪ -‬قةيرانى داعش كاريطةرى زؤرى لةسةر بازرطانيكردن بة كاال‬ ‫َستطةيةكى كاتى طواستنةوة بؤ باشوورى‬ ‫َمى كوردستان لة عي‬ ‫َراق وةك وي‬ ‫Ù?ؤلى هةري‬‫هةبووة‪ .‬ر‬ ‫َكةوتووة‪ .‬لة ماوةى نيَوان مانطى ئازار Ùˆ حوزةيرانى ‪،1122‬‬ ‫Ù?ادةيةكى زؤر زيانى ثي‬ ‫عي‬ ‫َراق تا ر‬ ‫َذةى ‪ %20‬دابةزيووة‪ .‬هةناردةكردنى‬ ‫َذةى ‪ %10‬وة هاوةردةكردن بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َرا Ù‚ بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫هةناردكردنى عي‬ ‫Ù?Ù‰ يةك ضارةط كةمبووتةوة كة طةيشتووةتة تةنها ‪ 2.0‬مليار دؤالرى‬ ‫َراق بة بر‬‫توركيا بؤ عي‬ ‫َذةى هةناردةكردنى‬ ‫َ‪ .‬ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫لة مانطى حوزةيران Ùˆ تةمموز هةمان سال‬ ‫ئةمريكى‬ ‫َطاى‬ ‫خزمةتطوزارييةكانيش دابةزيووة ئةويش بةهؤى كةمبونةوةى بازرطانيكردن لة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َطاى‬ ‫َطرانةى كة لة توركياوة لة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫طومرطةكان Ùˆ كةمبوونةوةى طةشتياران‪ .‬ذمارةى ئةو بارهةل‬ ‫َكدا بؤ ‪911‬‬‫Ù?ؤذي‬‫َطر لة ر‬‫َنة ذوورةوة لة ‪ 00111‬بارهةل‬ ‫طومرطى سنوورى ئيبراهيم خةليلةوة دي‬ ‫َكدا كةمبووةتةوة‪ .‬هةروةها قةيرانى داعش بووةتة كةمبوونةوةيةكى سةخت لة‬ ‫Ù?ؤذي‬‫َطر لة ر‬‫بارهةل‬ ‫َذةى ‪ %00‬لة سالَى ‪1120‬‬ ‫بوارى طةشتيارى – بةتايبةتى هاتنى طةشتيارةكان‪ ،‬كة بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫‪8‬‬ ‫Ù?اثؤرتةكان ر‬ ‫Ù?ايدةطةيةنن كة لة‬ ‫زياديكردبوو كة ئةويش دةطةيشتة نيزكةى ‪ 0‬مليؤن طةشتيار‪ ،‬ئي‬ ‫َستا ر‬ ‫شةش مانطى يةكةمى سالَى ‪1122‬دا ذمارةكة بؤ تةنها ‪ 2110111‬دابةزيووة‪.‬‬ ‫قةيرانى ثةناهةندة Ùˆ ئاوارة ناوةخؤيةكان قورسايةكى زؤريان خستووةتةسةر كةرتة‬ ‫كؤمةالَيةتيةكان‪ ،‬بؤية سةرضاوةى زياتر ثي‬ ‫َويستة بؤ ضارةسةركردنى كيَشة مرؤييةكان‬ ‫س‪ -‬سةقامطيركردنى كاريطةرية دووانيةكةى قةيرانى ثةناهةندة سوورييةكان Ùˆ هاتنى ئاوارة‬ ‫َويان تةندروستى‪،‬‬ ‫َدانى مرؤيى‪ ،‬لة ني‬ ‫ناوةخؤييةكان لة كةرتة ثةيوةندارةكانى بوارى ثةرةثي‬ ‫َويستى بة نزيكةى ‪ 842‬مليؤن دؤالرى‬ ‫َيةتى‪ ،‬ثاراستنى خؤراك ثي‬ ‫ثةروةردة‪ ،‬تؤرى ئارامى كؤمةال‬ ‫َى ‪ .5102‬طةورةبوونى قةبارةى‬ ‫َت (‪4.2‬ى تةواوى بةرهةمهيَنانى ناوةخؤيى) لة سال‬ ‫ئةمريكى دةبي‬ ‫َو هةريَمى كوردستان لة ماوةى‬ ‫َراقيةكان بؤ ني‬‫هاتنى ثةناهةندة سووريةكان Ùˆ ئاوارة ناوةخؤيية عي‬ ‫َنى ‪ 1122 – 1121‬Ù?شاريَكى زؤرى خستووةتةسةر حكومةتى هةريَمى كوردستان Ùˆ بة‬ ‫ساال‬ ‫Ù?ؤطرامةكانى ثاراستنى‬ ‫سةختى طةياندنى خزمةتطوزارييةكانى تةندورستى‪ ،‬ثةروةردة Ùˆ ثر‬ ‫Ù?يَكى زؤرى دانيشتوان‬ ‫َكضووة Ùˆ بر‬ ‫َيةتى بؤ دانيشتوان خاوكردووة‪ .‬شي‬ ‫َوةى ذيانى بنةرةتى تي‬ ‫كؤمةال‬ ‫َو بازنةى‬ ‫َت كة بكةونة ني‬ ‫َدةكري‬‫َو كايةى هةذاريةوة ياخود مةترسى ئةوةيان لي‬ ‫كةوتوونةتة ني‬ ‫هةذاريةوة‪.‬‬ ‫َويستيان بة ثشتطيرية‪.‬‬ ‫َيةتى ثي‬ ‫ش‪ -‬هةذارى لة زؤربوونداية Ùˆ ثرÙ?ؤطرامةكانى ثاراستنى كؤمةال‬ ‫َكى‬‫َراق كاريطةرى زؤريان هةبووة لةسةر خؤشطوزةرانى خةل‬ ‫قةيرانةكان لة سوريا Ùˆ عي‬ ‫َراق‬‫َذةى هةذارى لة هةريَمى كوردستان لة عي‬ ‫كوردستان‪ .‬لة دةرئةنجامى Ù?رة قةيرانةكان‪ ،‬ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َكى ئاسايى دانشتوان لة سالَى ‪ 1122‬بؤ ‪%2.2‬‬ ‫دووجابووة‪ ،‬لة ‪ %0.0‬بارى طةشةكردني‬ ‫َويستن بؤ‬ ‫Ù?Ù‰ سةرضاوةكان كة ثي‬ ‫Ù?اى بر‬‫َكر‬‫َنبةستراوى تي‬ ‫َكى ثشت ثي‬ ‫بةرزبووةتةوة‪ .‬خةمال‬ ‫َندني‬ ‫َوان ‪ 0201‬مليؤن دؤالرى‬ ‫َت لة ني‬‫َ قةيرانى" مةزندة دةكري‬ ‫َذةى هةذارى بؤ ئاستى " بى‬ ‫دابةزاندنى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َيةتى‬‫Ù?ؤطرامةكانى ثاراستنى كؤمةال‬ ‫َت بؤ سالَى ‪ .1120‬ثي‬ ‫َويستة ثر‬ ‫ئةمريكى بؤ ‪ 24.2‬مليؤن دؤالر بي‬ ‫َن بؤ كةمكردنةوةى كاريطةرى هةذارى لةسةر شيَوازى ذيانى دانيشتوان‪ .‬حكومةتى‬ ‫َزتربكري‬‫بةهي‬ ‫َيةتى‪ .‬ياسا نوي‬ ‫َيةكة‬ ‫َكردنى ياسايةكى نويَى ثاراستنى كؤمةال‬ ‫َبةجي‬‫Ù?يدرالى دةستيكردووة بة جي‬ ‫Ù?اى‬‫َطر‬ ‫َدةى دياريكردووة بؤ ئةوةى مانطانةى هةر خانةوادةيةك بطاتة تي‬ ‫دةرمالَةيةكى كؤمةالَيةتى زي‬ ‫َلى هةذارى شياودةبن بؤ‬ ‫َر هي‬ ‫َراقى‪ .‬خانةوادةى كورديةكان كة دةكةونة ذي‬ ‫‪ 2110111‬دينارى عي‬ ‫َت‪ .‬وةزارةتى كار Ùˆ كاروبارى كؤمةالَيةتى ئاذانسى سةرةكية‬ ‫Ù?Ø© ثارةيةى كة دةدري‬ ‫وةرطرتنى ئةو بر‬ ‫َمةتى‬ ‫Ù?Ù‰ سةال‬ ‫لة حكومةتى هةريَمى كوردستان كة بةرثرسة لة دابينكردنى هاوكارييةكانى تؤر‬ ‫Ù?ى‬‫Ù?ؤطرامى طواستنةوةى داراييةكانى تؤر‬ ‫َمى كوردستاندا‪ .‬ئةم وةزارةتة ثر‬ ‫َيةتى لة هةري‬ ‫كؤمةال‬ ‫Ù?ؤطرامة ئةركى طةياندنى دارايى لة ئةستؤداية بؤ ضةند‬ ‫َوةدةبات‪ .‬ئةم ثر‬ ‫َمةتى كؤمةالَيةتى بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫سةال‬ ‫َذيَكى تايبةت كة بة نةدار هةذماركراون‪.‬‬ ‫توي‬ ‫َضكةكانى طواستنةوة‬ ‫Ù?انى رÙ?ي‬‫َمى كوردستان بة ثضر‬ ‫ئاسايشى خؤراك بؤ هةري‬ ‫ص‪-‬‬ ‫َطةوتووة‪ ،‬موصل و‬ ‫َزطايانةى كة بة قةيرانى داعش زؤر زيانيان ثي‬ ‫طرÙ?تداربووة‪ .‬ئةو ثاري‬ ‫َ ضارةكى بةرهةمى طةنم Ùˆ هةروةها نزيكةى ‪%02‬ى بةرهةمى جؤ بؤ‬ ‫سةالحةددين‪ ،‬نزيكةى سى‬ ‫َة‪ ،‬كة هةندي‬ ‫َكيان بؤ دانيشتوانى هةريَمى كوردستان‬ ‫يل‬ ‫عي‬ ‫َراق دابين دةكةن‪ .‬زؤر لة سايلؤكانى دانةو َ‬ ‫كاردةكةن‪ ،‬لةاليةن ياخيبووةكانةوة دةستيان بةسةرداطيراوة‪ .‬ئةمةش داواكارى لةسةر خؤراك‬ ‫زياتركردووة لة حكومةتى هةريَمى كوردستان بةهؤى زؤربوونى دانيشتوانةكةى كة تةنها‬ ‫‪9‬‬ ‫َكة لة‬‫ضارةسةريشى بةتواوى لةسةر هاوردنى خؤراكةوةبووة‪ .‬كشتوكالَى خؤمالَى‪ ،‬كة دةمي‬ ‫َبةستة حكوميةكان‪ .‬نرخى‬ ‫َت بةهؤى كةمكردنةوةى طري‬ ‫Ù?ووخان دةضي‬ ‫دابةزينداية‪ ،‬زياتر بةرةو دار‬ ‫َضووى سستمى دابةشكردنى طشتى‪ ،‬بودجةى هاوكاريكردنى كشتوكالَى بؤ جوتياران‪ ،‬هةروةها‬ ‫تي‬ ‫هاوكارية خؤراكيةكان بؤ ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكان بةردةوام ثشكى طةورةى خةرجيةكانى حكومةت‬ ‫َزراوبوو لة كاتى هاتنى‬ ‫َمى كوردستان ثاري‬ ‫َكدا كة ئاسايشى خؤراك لة هةري‬ ‫َنن‪ .‬لة كاتي‬ ‫ثي‬ ‫َكدةهي‬ ‫َكضوونى بارى‬ ‫ثةناهةندة سورييةكان‪ ،‬ثةيدابوونى ئاوارة ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫َراق لةم دواية بووةتة تي‬ ‫َكى كةم‪ ،‬كة‬ ‫ئاسايشى خؤراك‪ .‬سستمى دابةشكردنى طشتى بؤ بابةتى خؤراكة بنةرةتيةكان بة نرخي‬ ‫َطةكان‪،‬‬ ‫َوةيةكى طرنط هيض كاريطةريةكى نية‪ .‬بةمةش زؤربةى كؤمةل‬ ‫َت‪ ،‬بةشي‬ ‫َستا بةكاردةهي‬ ‫َنري‬ ‫ئي‬ ‫Ù?استةوخؤ كةوتوونةتة بةر كاريطةريةكة‪ .‬بر‬ ‫Ù?ة‬ ‫َذة نةدارةكانى ناوةوة‪ ،‬بةشيَوةيةكى ر‬ ‫بةتايبةتى توي‬ ‫َر سيناريؤى بنةرةتى بؤ سالَى ‪ ØŒ1120‬بة‬ ‫َويست لة ذي‬‫ثارةى مةزندةكراو بؤ دابينكردنى خؤراكى ثي‬ ‫َت‪.‬‬ ‫َي‬ ‫َنري‬ ‫‪ 200.2‬مليؤن دؤالر ئةمريكى دةخةمل‬ ‫َمى كوردستان‪.‬‬ ‫َويستيةكى زؤر هةية بؤ نيَشتةجيَبوون Ùˆ ثةناطة لة حكومةتى هةري‬ ‫ثي‬ ‫ض‪-‬‬ ‫َت بؤ زياتر لة ‪ 1200111‬ئاوارةى‬ ‫َوةيةكى خي‬ ‫َرا دابين بكري‬ ‫َويست لة ثةناطة بةشي‬ ‫Ù?Ù‰ ثي‬ ‫دةبي‬ ‫َت بر‬ ‫َكى‬‫َويست بؤ دانيشتوانيَكى Ù?راوانى لةم جؤرة بوونى طرÙ?تي‬ ‫ناوةخؤيى نةدار‪ .‬دابينكردنى ثةناطةى ثي‬ ‫َةتى‪.‬‬‫َطةى مرؤييى نيَودةول‬ ‫َمى كوردستان Ùˆ كؤمةل‬ ‫طةورةى سةلماندووة بؤ حكومةتى هةري‬ ‫َزطاكةى‬ ‫حكومةتى ‪ 19‬خيوةتطاى بؤ ئاوارةكان دةستنيشانكردووة لةسةرتاسةرى هةرسى‬ ‫َ ثاري‬ ‫Ù?ايى تواناى لةخؤطرتنى ‪ 1100401‬ئاوارةى ناوةخؤيى‪ .‬حكومةتى‬ ‫َمى كوردستان كة بة تي‬ ‫َكر‬ ‫هةري‬ ‫َ لةو ‪ 19‬خيوةتطاية‪ .‬ئينجا‬ ‫Ù?يووة بؤ داراييكردنى سى‬ ‫َمى كوردستان ثابةندى خؤي دةربر‬ ‫هةري‬ ‫َطةى نيَودةولَةتيش دارايى بؤ ‪ 11‬لة خيوةتطاكان دابين بكات‪ .‬ئةو سى‬ ‫َ‬ ‫َت كؤمةل‬‫ضاوةرÙ?وان دةكري‬ ‫‪7‬‬ ‫َننةوة ‪ .‬نرخى سةقامطيركردنةوة بؤ حةواندنةوةى‬ ‫َ داراييكردن دةمي‬ ‫َني‬ ‫َتةوة بى‬ ‫خيوةتطايةى دةمي‬ ‫‪8‬‬ ‫َت ‪.‬‬ ‫َي‬ ‫َندري‬ ‫ئاوارة ناوةخؤييةكان بة ‪ 222.0‬مليؤن دؤالرى ئةمريكى دةخةمل‬ ‫ط‪ -‬قةيرانةكان بوونةتة هؤكارى سةرةكى زؤربوونى داواكاريةكانى سةر كةرتى تةندروستى ئينجا‬ ‫َستاى نةخؤشيةكان Ùˆ دةرئةنجامةكانى ترى تةندروستى‬ ‫بة نةبوونى بودجةى زياتر بارى ئي‬ ‫َوان تشرينى يةكةمى ‪ 1121‬و ئةيلولى ‪،1122‬‬ ‫Ù?ةنطة كاريطةرى ضةوتيان هةبيَت‪ .‬لة ماوةى ني‬ ‫ر‬ ‫َرا قلة خةرجيةكانى‬ ‫َطةكان لة هةريَمى كوردستان لة عي‬ ‫بةهؤى زؤربوونى دانيشتوان‪ ،‬كؤمةل‬ ‫َ بةشبوون‪ ،‬كة كاريطةرى زؤرى لةسةر تةواوى تووانستى سستمى تةندروستى‬ ‫تةندروستى بى‬ ‫َمى‬‫َدان بؤ ثشتطيرى كردنى حكومةتى هةري‬ ‫َكدا كة كؤمةكبةخشانى دةرةكى لة هةول‬ ‫دةبي‬ ‫َت‪ .‬لة كاتي‬ ‫َطةكان‬‫Ù?يَطاى ضاكتركردنى ئاستةكانى بةردةستةكردنى خزمةتطوزارييةكان لة كؤمةل‬ ‫كوردستان ر‬ ‫َويستة بؤ‬‫َكى زؤرى سةرضاوةى دارايى ثي‬ ‫َشتا بر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َم هي‬‫َش قةيرانةكةن بةال‬ ‫بؤ كاتى ثي‬ ‫Ù?استى دةرئةنجامةكانى سةردانكردنى‬ ‫َكردنةوةى كةرتى تةندروستى‪ .‬لةسةر بنةماى ر‬ ‫Ù?استةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫ر‬ ‫َدةكري‬ ‫َت ببنة‬ ‫خيوةتطاى ثةناهةندةكان Ùˆ ئاوارةكان‪ ،‬ئاشكراية كة خةلَكى ئاوارة مةترسى زؤريان لي‬ ‫هؤكارى تةشةنةسةندنى نةخؤشى لة ئةنجامى زياتر بةركةوتنيان بة ذمارةيةك لة هؤكارة‬ ‫ذينطةييةكان (بؤ نمونة‪ ،‬دةزطاى ناتةندروستى ئاو Ùˆ ئاوةر‬ ‫Ù?ؤيةكان)‪ ،‬هةروةها زياتر نالةباربوونى‬ ‫َنانى بنكة تةندروستية‬‫َكى بةرزترى بةكارهي‬ ‫َر رÙ?ؤشنايى ئةمةدا‪ ،‬ضاوةرÙ?وانى ئاستي‬‫خؤراك‪ .‬لةذي‬ ‫َمى كوردستان‪.‬‬‫َرا لةاليةن حكومةتى هةري‬ ‫َ ثالنى وةالَمدانةوى خي‬ ‫Ù?اثؤرتى (‪ )SEINA‬ى ‪1121‬؛ لةطةل‬ ‫‪7‬ر‬ ‫َضووى دابينكردنى‬ ‫َك بكاتة ‪ 200‬دؤالرى ئةمريكى ‪ .‬ئةمةش نرخى تي‬ ‫‪ 8‬ئةمة بةثيَى ئةو طريمانةية كة نرخي‬ ‫َك بؤ دابينكردنى ثةناطة بؤ هةر تاكة كةسي‬ ‫َتةوة‪ .‬ضةندين خةرجى ترى ناضارى هةية كة بةستراوةتةوة بة ئاسايشى خيوةتطاكان‪ ،‬بةال‬ ‫َم ئةمة لة دةرةوةى تواناى ئةم‬ ‫ئاسايشى خيَوةتطاكان ناطري‬ ‫َسةنطاندنةية‪.‬‬ ‫هةل‬ ‫‪10‬‬ ‫َت كةرتى‬‫َت‪ .‬بةمةش‪ ،‬مةزندة دةكري‬ ‫طشتيةكان Ùˆ خزمةتطوزاريةكانى نةخؤشخانةكان دةكةري‬ ‫َت بؤ سةقامطيركردنى بارودؤخةكة‪.‬‬ ‫تةندروستى ثي‬ ‫َويستى بة ‪ 024‬مليؤن دؤالرى ئةمريكى بي‬ ‫َو‬‫َمى كوردستانى لة نيَو سستمى ثةروةردةدا خستووةتة ني‬ ‫ظ‪ -‬قةيرانةكة تواناكانى حكومةتى هةري‬ ‫َو ثةناهةندة سورى Ùˆ ئاوارة‬ ‫َت كة ‪ 0100111‬كة لة ني‬ ‫َشبينى دةكري‬ ‫سنووريَكى تةسكةوة‪ .‬ثي‬ ‫َى بن‪ .‬زؤربةى منداالنى كة تةمنيان بؤ‬ ‫َر تةمةنى ‪ 22‬سال‬ ‫َبن Ùˆ لةذي‬‫َراق مندال‬ ‫ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫َننةوة لة هةريَمى كوردستاندا‪.‬‬ ‫َذةيةكى زؤر لة دةرةوةى سستمى ثةروةردة دةمي‬ ‫Ù?ي‬‫قوتابخانة شياوة بة ر‬ ‫َو ئاوارة ناوةخؤييةكان Ùˆ ‪%22‬يان‬ ‫َنةى كة لة تةمةنى قوتابخانةن‪%41 ،‬يان لة ني‬ ‫َو ئةو منداال‬‫لة ني‬ ‫َشينةى سةرةكيةكان‬ ‫َكدا ثي‬‫َو ثةناهةندة سورييةكانن Ùˆ لة قوتابخانة ناويان تؤمار نةكراوة‪ .‬لة كاتي‬ ‫لة ني‬ ‫َندنطاكان‪ ،‬Ù?راوانكردن‪ /‬و‬ ‫َرخان (بؤ نمونة‪ ،‬نؤذةنكردنةوةى قوتابخانة Ùˆ خوي‬ ‫ثةيوةندارن بة ذي‬ ‫َركار و‬ ‫َتةوةكة Ù?ي‬ ‫َوة زؤر طرنطة كة دلَنياى ئةوة بكري‬ ‫دروستكردنى ثؤلَةكان)ة‪ ،‬بةهةمان شي‬ ‫َت‪ ،‬بةربةستة زمانةوانيةكان‬ ‫Ù?اوطة دابين بكري‬ ‫َت‪ ،‬ثةر‬ ‫َن Ùˆ موضةيان ثي‬ ‫َبدري‬ ‫مامؤستاكان بةكاربهيَنري‬ ‫َت‪ .‬هةروةها طرنطة كة ثةناهةندة‬ ‫َتن ئاسايش Ùˆ ئارامى بؤ مندالَةكان مسؤطةر بكري‬ ‫ضارةسةر بكري‬ ‫َت‪،‬‬ ‫َشكةش دةكري‬ ‫َك تيايدا ثي‬ ‫َنةوة‪ ،‬لة هةر شوي‬ ‫َني‬ ‫و ئاوارةكان لة بوونى دةرÙ?ةتى خويندن ئاطادار بكري‬ ‫َت‬ ‫َشبينى دةكري‬‫َر سيناريؤية بنةرةتيةكةدا‪ ،‬ثي‬ ‫ئينجا Ù?ةراهةمبوونى دةرÙ?ةتةكانيش باشتر بكري‬ ‫َت‪ .‬لةذي‬ ‫َت بؤ ثةناهةندةكان و‬ ‫َويستى بة نزيكةى ‪ 02.1‬مليؤن دؤالر دةبي‬ ‫كة حكومةتى هةريَمى كوردستان ثي‬ ‫َكردنى كةرتى‬ ‫Ù?استةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َ بؤ ئاوارة ناوةخؤييةكان بؤ ر‬ ‫َويستى بة ‪ 292.0‬مليؤن دؤالر دةبيت‬ ‫هةروةها ثي‬ ‫ثةروةردة‪.‬‬ ‫َرخان لةني‬ ‫َويان كةرتةكانى ئاو‪ ،‬ضارةسةركردنى ئاوى‬ ‫قةيرانةكة Ù?شارى زياترى خستووةتة سةر ذي‬ ‫ثيس‪ ،‬كارةبا Ùˆ طواستنةوة‪ :‬نرخى سةقامطيركردنيش بةرزة‬ ‫ع‪ -‬قةيرانةكة كاريكردووةتة سةر زؤربوونى داواكردن Ùˆ بةرزكردنةوةى نرخةكانى ووزةى خؤمالَى‪.‬‬ ‫َك‪ ،‬لة‬‫َراقى بؤ هةر ليتري‬ ‫لة حوزةيرانى ‪1122‬دا‪ ،‬نرخى بةنزين بةرزبووةوة بؤ ‪ 011‬دينارى عي‬ ‫َك‪ .‬ئةم‬ ‫َراقى بؤ هةر ليتري‬ ‫َكدا كة نرخى ديزل (كاس) دووجابووةوة بؤ ‪ 001‬دينارى عي‬ ‫كاتي‬ ‫َكية ناوةخؤييةكان‪ ،‬كةرتى كارةبا بة زؤرى ثشت بة‬ ‫Ù?Ø© كاريكردة سةر ضاال‬ ‫زيادبوونة كتوثر‬ ‫َت‪ .‬لة سالَى ‪ ØŒ1120‬وةزارةتى دارايى مانطانة‬ ‫هاوكارييةكانى حكومةتى هةريَمى كوردستان دةبةستي‬ ‫َويست نية‬ ‫َى ثي‬‫َذةى كؤكردنةوةكان بةثي‬ ‫َتةوة‪ .‬ئاستى نرخ Ùˆ ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?Ù‰ ‪ 21‬مليار دينارى عي‬ ‫َراقى طواستي‬ ‫بر‬ ‫Ù?كردنةوةى نرخى بةكاربردن Ùˆ خةرجية طشتةيكان‪ .‬ئينجا خواست لة زيادبوونداية‪ :‬بؤ نمونة‪،‬‬ ‫بؤ ثر‬ ‫Ù?ادةى لة مانطى ئابى ‪1122‬‬ ‫َر طةيشتووةتة بةرزترين ر‬ ‫Ù?Ù‰ كارةباى هةولي‬ ‫بارى خواست لةسةر تؤر‬ ‫Ù?ى‬‫َمانى‪ ،‬بر‬ ‫َ مانطى ئابى ‪1120‬ز لة سلي‬ ‫َذةى ‪ %11‬زياديكردووة بة بةراوورد لةطةل‬ ‫ئةويش بة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َرخان‬ ‫َكى بةرضاو لة ذي‬ ‫َويستة‪ .‬هةرضةندة لةم ضةند سالَةى دواييدا بر‬ ‫Ù?ي‬ ‫‪210‬ميَطاواتى تر ثي‬ ‫َشتا هةر ماون‪ .‬نرخى سةقامطيركردنةوة بؤ سالَى ‪1120‬‬ ‫َشة سستميةكان هي‬ ‫َدراوة‪ ،‬بةال‬ ‫َم كي‬ ‫ثةرةثي‬ ‫َت لة هةردوو بارى‬ ‫َت لة نيَوان ‪ 140‬مليؤن بؤ ‪ 024‬مليؤن دؤالرى ئةمريكى بي‬ ‫مةزندة دةكري‬ ‫سيناريؤى بنةرةت Ùˆ ئاست بةرزدا‪.‬‬ ‫Ù?ؤيةكان جي‬ ‫َى نيطةرانين‪ ،‬بةتايبةتى لة‬ ‫غ‪ -‬داواكارى لةسةر ئاو لة بةردةوامبوونداية‪ ،‬بارودؤخى ئاوةر‬ ‫Ù?ووبةرووى‬ ‫Ù?وودانى قةيرانةكة ر‬ ‫َش ر‬ ‫خيوةتطاكاندا‪ .‬دابينكردنى ئاو Ùˆ سستمى ئاوةر‬ ‫Ù?ؤييةكان ثي‬ ‫ضةندين طرÙ?تبووةوة‪ .‬لة ماوةى نيَوان تشرينى يةكةمى ‪ 1121‬و ئةيلولى ‪1122‬دا‪ ،‬داواكارى زياتر‬ ‫Ù?ى‬‫َت‪ .‬بةرزبوونةوةى كتوثر‬ ‫َذةى ‪ %22‬دةخةمل‬ ‫َيَنري‬ ‫لةسةر ئاو بؤ ثةناهةندةكان Ùˆ ئاوارةكان بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫‪11‬‬ ‫َرخانى ضارسةركردنى ئاوى ثيس‪ .‬لة‬ ‫َنان نةبووة لة ذي‬‫داواكارى لةسةر ئاو شانبةشانى وةبةرهي‬ ‫َكى‬ ‫Ù?ووى دابينكردنى بر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?ووبةر‬‫َستا ر‬‫َمى كوردستان ئي‬ ‫َت حكومةتى هةري‬ ‫دةرئةنجامى قةيرانةكة‪ ،‬دةبي‬ ‫َك‪ .‬بارودؤخى‬ ‫َت بؤ هةر سال‬ ‫َي‬ ‫َتةوة كة بة ‪ 24.2‬مليؤن م‪ 0‬مةزندة دةكري‬ ‫َويست ببي‬‫زياترى ئاوى ثي‬ ‫Ù?ؤييةكان ثةيوةندارن بة‬‫َو كةرتى ئاوةر‬ ‫َى نيطةرانين‪ ،‬كةموكورتية طةورةكانى ني‬ ‫Ù?ؤيةكانيش جي‬‫ئاوةر‬ ‫Ù?ى‬‫نةبوونى توانا ماددييةكان‪ :‬نةبوونى كارطةيةك بؤ ضارةسةركردنى ئاوى ثيس‪ ،‬نةبوونى تؤر‬ ‫َستا بةهؤى نةبوونى‬ ‫َت‪ .‬ئي‬‫َمانى نةبي‬ ‫َزطاى سلي‬ ‫Ù?ؤييةكان تةنها لة ثاري‬ ‫كؤكردنةوةى ئاوى ئاوةر‬ ‫Ù?ذي‬ ‫َتة‬ ‫Ù?استةوخؤ دةر‬‫َمى كوردستان‪ ،‬ئاوى ثيس ر‬ ‫كارطةيةك بؤ ضارةسةركردنى ئاوى ثيس لة هةري‬ ‫َكردنى ئةم كةرتة بة نزيكةى‬ ‫Ù?استةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َويستيةكان ر‬ ‫َت كة ثي‬ ‫Ù?ووبارةكان‪ .‬بةمةش مةزندة دةكري‬ ‫َو ر‬‫ني‬ ‫َت بؤ سالَى ‪.1120‬‬ ‫‪ 122.0‬مليؤن دؤالرى ئةمريكى دةخةمل‬ ‫َيَنري‬ ‫Ù?‪ -‬قةيرانةكة Ù?شارى زياتر دةخاتة سةر سستمى ضارةسةركردنى خاشاك كة خؤى لة خؤييدا‬ ‫Ù?Ù‰ ‪ 1.0‬بؤ ‪ 0.0‬كيلؤطرام خاشاك‬ ‫َوةتطاى ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكاندا‪ ،‬ر‬ ‫Ù?ؤذانة بر‬ ‫َو خي‬ ‫ثةكةوتووة‪ .‬لة ني‬ ‫َت‪ ،‬وة ‪ 2.1‬كيلؤطرام لةاليةن خانةوادةى ئةو ئاوارة و‬ ‫َدةدةري‬ ‫لةاليةن هةر خانةوادةيةك Ù?ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َدة دانيشتوانة بوونةتة هؤى ئةوةى كة‬ ‫َو خانوويةكى ئاسايى نيشتةجيَن‪ .‬ئةم زي‬ ‫ثةناهةند انةى كة لة ني‬ ‫َذةى ‪ %19‬زياترة لةو بر‬ ‫Ù?ة‬ ‫َت‪ ،‬كة ئةمةش بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?ؤذانة زياتر لة ‪ 2901‬تةن لة خاشاك دروست ببي‬ ‫ر‬ ‫َى‬ ‫َداوة لة ماوةى سال‬ ‫َكدا Ù?ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫Ù?ؤذي‬‫َك لة حكومةتى هةريَمى كوردستان لة ر‬ ‫خاشاكةى كة هةر تاكة كةسي‬ ‫َت بة‬ ‫َت كة شارى دهؤك ئامادةبي‬ ‫‪ .1122‬سةبارةت بة تواناى لةخؤطرتنى خاشاك‪ ،‬وا دةردةكةوي‬ ‫Ù?كردنةوة و‬ ‫َت بةهؤى بةكارهيَنانى ثاشماوة Ùˆ خاشاك بؤ ثر‬ ‫بةردةوامى خاشاكى زياتر وةربطري‬ ‫َستا هةيةتى لة دووبارة‬ ‫َر خاكة كةندارةكاندا‪ ،‬هةروةها بةهؤى ئةو توانايةى كة ئي‬ ‫شاردنةوةيان لةذي‬ ‫َويست بكات كة ئةم جؤرة‬ ‫َت كة لة سالَى ‪ 1120‬و دواتر‪ ،‬ثي‬ ‫َشبينى دةكري‬ ‫َنانةوةى خاشاكدا‪ .‬ثي‬ ‫بةكارهي‬ ‫َت بؤ ضارةسةركردنى خاشاك لة حكومةتى هةريَمى كوردستان‪:‬‬ ‫كردارانةى خوارةوة ثةير‬ ‫Ù?ةو بكري‬ ‫َكان Ùˆ كؤنترÙ?ؤل نةكراوةكانى خاشاكى كؤكراوةى شارةوانى‪،‬‬ ‫‪ )2‬داخستن Ùˆ شياندنةوةى شوي‬ ‫َنة واال‬ ‫َر Ùˆ سليَمانى‪ )1 :‬دامةزراندنى دةزطاى دروستكردنى ثةين Ùˆ جياكردنةوةى‬ ‫بةتايبةتى لة هةولي‬ ‫َكيةكى دووبارة‬ ‫َر كة هيض ضاال‬ ‫Ù?كردنةوةى خاكة كةندارةكان‪ ،‬بةتايبةتى لة هةولي‬ ‫خاشاك Ùˆ ثر‬ ‫َرخاكردنى‬ ‫َ ‪ )0‬دياريكردنى زةوى طونجاو بؤ دروستكردنى ذي‬ ‫َنانةوةى خاشاكى نية؛ لةطةل‬ ‫بةكارهي‬ ‫َمانى Ùˆ دةوروبةرى‪.‬‬ ‫ثاشماوةى تةندروستيةكان بؤ خزمةتكردنى شارى سلي‬ ‫Ù?استةوخؤ ثةناهةندة‬ ‫َةى قةيرانةكان‪ ،‬تةوذمى هاتنى ئاوارة ناوةخؤييةكان Ùˆ بة شيَوةيةكى نار‬ ‫َكةل‬‫ق‪ -‬تي‬ ‫َكضوونى‬ ‫َطاوبانةكان Ùˆ هةروةها تي‬ ‫Ù?Ù‰ رÙ?ي‬‫سورييةكان بوونة هؤى زياتر داخوران Ùˆ ثةكةوتنى تؤر‬ ‫َك لة‬ ‫َطاوبانةكان‪ .‬قةيرانةكان بوونة ئةنجامى داخستنى يةكي‬ ‫ضةندين بةشتى ترى ثرد Ùˆ رÙ?ي‬ ‫َر لة‬‫َضكةكانى بازرطانيكردن لة نيَوان باكوور Ùˆ باشووردا‪ ،‬لة دهؤك بؤ هةولي‬ ‫سةرةكيترين ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َنانى ئؤتؤمؤبيلى خؤيان‬‫َتوون بة بةكارهي‬ ‫َةكانى خؤيان هةال‬‫ريَطاى موصل ‪ .‬ئةو ئاوارانةى كة لة مال‬ ‫َةكانى Ù?رياكوزارى مرؤيى بة‬ ‫َذةى ‪ %11‬لة جةنجالَى هاتووضؤيان زيادكردووة‪ .‬هةول‬ ‫بةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َطرى طةورة بؤ طواستنةوى خؤراك‪ ،‬دةرمان‪ ،‬كةرستةى بيناسازى‬ ‫َنانى بارهةل‬‫بةكارهي‬ ‫Ù?ادةيةكى زؤريش ثةناهةندة سورييةكان خؤيان‪ ،‬كة زؤرينةيان كةمدةرامةتن Ùˆ لة ثةناطةكانى‬ ‫(تار‬ ‫َطاوبانةكان‪.‬‬ ‫Ù?Ù‰ Ù?‬ ‫ري‬ ‫َبوون) بوونةتة بارطرانيةكى زياتر لةسةر تؤر‬ ‫دةرةوةى شارى دهؤك نيشتةجي‬ ‫َى‪ ،‬كاتى زياترى طةشتكردن‪،‬‬ ‫هةموو ئةم هؤكارانة هاوبةشبوونة لة دروستبوونى جةنجال‬ ‫َوةيةكى سةرةكى‬ ‫َطاوبانى ناوةخؤ‪ .‬قةيرانةكان‪ ،‬بة شي‬ ‫Ù?Ù‰ ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َكضوونى تؤر‬ ‫Ù?ووداوةكانى هاتوضؤ Ùˆ تي‬ ‫ر‬ ‫Ù?يَطاوبانةكان هةبووة بةتايبةتى كة‬‫Ù?Ù‰ ر‬ ‫َكى تؤر‬‫Ù?كردن لة داعش‪ ،‬كاريطةرى سةختى لةسةر بةشي‬ ‫شةر‬ ‫َزطا موصل‪ .‬تاوةكو ئي‬ ‫َستا‬ ‫Ù?دا لةسةر سنوورى سوريا Ùˆ هةروةها سنوورى ثاري‬ ‫لة بةرةكانى شةر‬ ‫‪12‬‬ ‫َمانى) بة تةواوى ياخود كةمي‬ ‫َكيان‬ ‫َر Ùˆ دهؤك Ùˆ سلي‬ ‫َزطاكة (هةولي‬ ‫هةشت ثرد لة سى‬ ‫َ ثاري‬ ‫َوةيةكى ضةوت‬ ‫َكدادانى سةربازى‪ .‬بةهةمان شي‬ ‫َوة قةيرانةكة بةشي‬ ‫َكشكي‬ ‫َندراون بةهؤى دوايين ثي‬ ‫تي‬ ‫كاريكردووةتة سةر شةقامة ناوخؤيةكانى شارةكان‪.‬‬ ‫ك‪ -‬تةوذمى هاتنى ئاوارة ناوةخؤييةكانى عيَراق Ùˆ ثةناهةندة سورييةكان ئاكاريان لةسةر ذينةطةدا‬ ‫Ù?استةوخؤ ئاكاريان لةسةر‬ ‫َت لةو اليةنانةى كة ر‬ ‫Ù?استةوخؤ بة ذينطة بريتى دةبي‬ ‫دةبيَت‪ .‬طرنطيدانى ر‬ ‫َطةى ميواندار Ùˆ دةربةدةركراودا‪ ،‬بؤ نمونة‪ :‬نمونةى‬ ‫َت لة هةردوو كؤمةل‬ ‫تةندروستى مرؤظدا دةبي‬ ‫َوةتطاكان؛ زيادبوونى خاوى‪ ،‬ر‬ ‫Ù?ذانى‬ ‫ئاوى خواردنةوةى ناتةندروست لة ناوةوة Ùˆ لة دةرةوةى خي‬ ‫َكى نية بؤ‬ ‫َرخاني‬ ‫َكدا كة حكومةتى هةريَمى كوردستان هيض ذي‬ ‫Ù?ؤى ئاراستةنةكراو‪ ،‬لة كاتي‬ ‫ئاوةر‬ ‫َكخراو لة‬ ‫َوةيةكى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َ ئةوةى بةشي‬ ‫َدانى خاشاك بةبى‬ ‫ضارةسةركردنى ئاوى ثيس؛ هةروةها زياتر Ù?ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َ نزيكبوونةوةى زستان‪،‬‬ ‫َت‪ .‬لةطةل‬ ‫َبدري‬‫Ù?ي‬ ‫َوةيةكى طونجاو Ù?ر‬ ‫َتةوة ياخود بة شي‬ ‫َبطيري‬ ‫ني‬ ‫َو ئاوةكان هةل‬ ‫َتة هؤى زياتر‬ ‫Ù?ةنطة ببي‬‫َنان Ùˆ طةرمكردن ر‬ ‫َشت لي‬ ‫َويستى زياتر بة سووتةمةنى بؤ مةبةستى جي‬ ‫ثي‬ ‫َوةتةكان‬‫َو خي‬ ‫َوةيةكى ناياسايى‪ ،‬بؤ سووتاندنيان كة بة ثيسبوونى هةواى ني‬ ‫Ù?ينةوةى دارةكان‪ ،‬بةشي‬ ‫بر‬ ‫َضووةكان‪ .‬توانستى‬ ‫َن Ùˆ بةساال‬ ‫َتةوة‪ ،‬بةتايبةتى لةسةر منداال‬ ‫َدةكةوي‬‫ئاكارى تةندروستى لة لي‬ ‫َن كة‬‫َذايى كات بةكاردةهيَنري‬ ‫َرخان‪ ،‬بؤ نمونة ووزة Ùˆ طواستنةوة‪ ،‬بةدري‬ ‫سةرةكى سةرضاوةكانى ذي‬ ‫بةهةمان شيَوة دةبيَتة هؤى زياتر ثيسبوونى هةوا‪.‬‬ ‫دةرئةنجامةكان‬ ‫َكدانةوةيةى تةكنيكى‬ ‫َيةتةيكان لي‬‫َسةنطاندنى ئاكارى ئابوورى Ùˆ كؤمةال‬ ‫Ù?اثؤرتةى هةل‬ ‫ل‪ -‬ئةم ر‬ ‫َت‬‫َداويستيةكانى سةقامطيركردنةوة دابين دةكات كة دةتواني‬ ‫كاريطةرةكةى قةيرانةكان Ùˆ ثي‬ ‫َ دابينكردنى‬ ‫َم Ùˆ حكومةتى ناوةندى ديارى بكات لةطةل‬ ‫اليةنةكانى Ø·Ù?توطؤى نيَوان حكومةتى هةري‬ ‫َشةكانى ئابوورى كؤمةالَيةتى‪.‬‬ ‫َةتيةكان بؤ ضارةسةركردنى كي‬ ‫َة نيَودةول‬‫زانيارى بؤ هةول‬ ‫َشةوة‪ .‬لة ماوةيةكى كورتخايةندا‪،‬‬‫َشتى ذمارةيةك كردار دةكةن بؤ جووالن بةرةوثي‬ ‫قةيرانةكان بانطي‬ ‫Ù?وودانى كارةساتى مرؤيى دةكةونة دةرةوةى‬ ‫َطاضارةكان بؤ دووركةوتنةوة لة ر‬ ‫زؤربةى ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َمدانةوة هةية لةسةر ئاستى نيشتمانى و‬ ‫َويستيان بة وةال‬‫َمى كوردستان Ùˆ ثي‬ ‫تواناكانى حكومةتى هةري‬ ‫َننةوة‪،‬‬‫َراق لة هةريَمى كوردستان بمي‬ ‫َةتيدا‪ .‬ئةطةر ثةناهةندةكان Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكانى عي‬ ‫نيَودةول‬ ‫َويست بؤ سةرضاوة‬ ‫َت وةك ثيَوةري‬ ‫َكى ثي‬ ‫َسةنطاندنة بةكاربهي‬ ‫َنري‬ ‫Ù?اثؤرتى هةل‬ ‫َت ئةم ر‬ ‫دةكةري‬ ‫َنة) بؤ‬ ‫َمى كوردستان لة بودجةى ساال‬ ‫داراييةكان (سةربارى ثشكى حكومةتى هةري‬ ‫َطةى ميواندار‪ .‬لةوةش زياتر‪،‬‬ ‫َداويستيةكانى خةلَكى ئاوارةبوو هةروةها كؤمةل‬ ‫ضارةسةركردنى ثي‬ ‫َداويستيةكانى سةقامطيركردنةوةى ضةند كةرتيَكى دياريكراو‬ ‫َت دةرئةنجامى ثي‬ ‫دةكري‬ ‫َمى كوردستان‪.‬‬ ‫Ù?يارةكانى تةرخانكردنى بودجةى حكومةتى هةري‬ ‫َت بؤ دياريكردنى بر‬ ‫بةكاربهريَنري‬ ‫َكدا دابينكردنى Ù?رياطوزارى‬‫َويست دةبيَت‪ .‬لة كاتي‬ ‫م‪ -‬لة ماوةيةكى مامناوةندا‪ ،‬ضاكسازى ثي‬ ‫َكهاتةيى ثي‬ ‫َيةتيانةى كة بةهؤى قةيرانةكةوة‬‫َشة ئابوورى Ùˆ كؤمةال‬ ‫َشينةية بؤ ضارةسةركردنى ئةو كي‬‫َويست ثي‬‫ثي‬ ‫َت بؤ‬ ‫Ù?ي‬ ‫َذي‬ ‫َت ستراتيجى دري‬ ‫َذخايةن دابر‬ ‫َوة طرنطة حكومةت بتواني‬ ‫دروستبوون‪ ،‬بةهةمان شي‬ ‫َكهاتةيى‪ .‬لةبةرئةوةى ثةناهةندة Ùˆ ئاوارة ناوةخؤييةكان‬ ‫َشةكانى ثةرةثي‬ ‫َدانى ثي‬ ‫ضارةسةركردنى كي‬ ‫َذخايةن‪ ،‬ئةوا بةدواى دةرÙ?ةتى‬ ‫ئةطةرى مانةوةيان لة هةريَمى كوردستان هةية بؤ ماوةيةكى دري‬ ‫Ù?ادة زؤرى ثشتبةستن و‬ ‫َن‪ .‬قةيرانةكانى ئةم دوايية تيشكيان خستووةتة سةر ر‬ ‫كاركردن دةطةر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َراق و‬‫َمى كوردستان لةسةر طواستنةوةى دارايى لة حكومةتى ناوةندى عي‬ ‫بيتوانايى حكومةتى هةري‬ ‫‪13‬‬ ‫َو ئابوورى هةريَمى كوردستان‪ .‬حكومةتى‬ ‫Ù?استةوخؤيةكانى كةرتةكانى تر بؤ ني‬ ‫كةمى هاوبةشية ر‬ ‫َطومان‪،‬‬ ‫َويستبوونى هةمةجؤركردنى ئابوورييةكةى‪ .‬ثي‬ ‫َكة دانيناوة بة ثي‬‫َمى كوردستان دةمي‬ ‫هةري‬ ‫َمى كوردستان‪ ،‬هةروةها بةبوونى سةرضاوة سروشتية‬ ‫بةثيَى ديدطاى ‪1111‬ى حكومةتى هةري‬ ‫َش‬ ‫َمى كوردستان لة توانايداية طةشةى ئابوورى بةرةوثي‬ ‫هةميشةييةكان Ùˆ هيَزيكار‪ ،‬حكومةتى هةري‬ ‫َدانى‬‫َك لة ستوونةكانى ديدطاى حكومةتى هةريَمى كوردستان بريتية لة ثةرةثي‬ ‫ببات‪ .‬يةكي‬ ‫َت دةرÙ?ةتى‬ ‫َطاى كةرتى تايبةتةوة‪ .‬كةرتي‬ ‫َكى تيايبةتى كارا دةتواني‬ ‫هةمةجؤركردنى ئابوورى لة ر‬ ‫Ù?ي‬ ‫َمى كوردستان دابين بكات‪ ،‬هةروةها بؤ ثةناهةندة Ùˆ ئاوارةكانيش دابين‬ ‫كار بؤ دانيشتوانى هةري‬ ‫َينةوةى دةستنيشانكردنى طةشةكردن"‬ ‫َةتى لةسةر "ليَكؤل‬ ‫Ù?اثؤرتى داهاتووى بانكى نيَودةول‬‫بكات‪ .‬ر‬ ‫Ù?اميارى تايبةتيش‬ ‫َكردنى ئةم ديدطاية‪ ،‬هةوةرها ر‬ ‫َبةجي‬‫َك بؤ ثوختةكردن Ùˆ جي‬ ‫َتة ئامرازي‬‫دةبي‬ ‫َشنياردةكات‪.‬‬‫ثي‬ ‫‪14‬‬