‫‪SFG1724‬‬ ‫د اÙ?غانستان اسالمي جمهوریت‬ ‫د اوبو او انرژي وزارت‬ ‫د پروژو د انسجام اداره‬ ‫د اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني او پراختیا د اضاÙ?ÙŠ مالي مرستو پروژه (‪)IRDP-AF‬‬ ‫د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د خوندیتوب چوکاټ‬ ‫اجراییوي لنډیز‬ ‫د لیندÛ? میاست‬ ‫‪۱۳۹۴‬‬ ‫اجراییوي لنډیز‬ ‫‪ .۱‬د پروژي موخه‪:‬‬ ‫د اÙ?غانستان د اسالمي جمهوریت د اوبو او انرژي وزارت د نړیوال بانک (‪ )WB‬په مالي مرسته د اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني‬ ‫او انکشاÙ? پروژه (‪ )IRDP‬پلي کوي نوموړي پروژه د ‪ ۲۰۱۱‬کال د جون په ‪ ۱۵‬مه نیټه پیل شوي او د پاي نیټه یی د ‪ ۲۰۱۷‬کال‬ ‫د دسمبر د میاشتي ‪ ۳۱‬پوري ټاکل شوي وه‪ .‬دغه پروژه د اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني او انکشاÙ? پروژي (‪ )IRDP‬ته د اضاÙ?ي‬ ‫مالي لګښت په برابرولو سره د (‪ )IRDP-AF‬د نامه الندي به د پروژي د پاي نیټه د ‪ ۲۰۱۹‬کال د دسمبر د ‪ ۳۱‬نیټي پوري وغزیږي‪.‬‬ ‫د ‪ IRDP-AF‬د پروژي انکشاÙ?ÙŠ موخي هم په الندي ډول بدلون موندلي دي‪.‬‬ ‫â€? په Ù†ÚšÙ‡ شویو څایونو Ú©ÙŠ د اوبخور خدماتو ته د السرسي پیاوړي کول‪ ،‬د بندونو د ال خوندیتوب د پالن او تنظیم لپاره د پوهاوي د‬ ‫کچي پیاوړي کول ‪ ،‬د اوبو د سرچینو د مدیریت د پالن او د هغي تطبیق د سیندیزو حوزو په سطحه او هغي ته د هیواد په کچه‬ ‫پراختیا ورکولâ€? دي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬د پروژي برخي‪:‬‬ ‫د ‪ IRDP-AF‬د پروژي Ù?عالیتونه به د الندي څلورو برخو په واسطه سر ته ورسیږي‪ A( )a ( :‬برخه) د اوبو لګولو د سیستمونو بیا‬ ‫رغونه او د سیندونو د پوشتو تقویه کول اصلي بودیجه یي (‪ ۷۰‬میلونه امریکایي ډالر) وړاندیز شوي پودیجه یي ‪ ۱۲۸‬میلونه امریکایی‬ ‫ډالر ‪ B ( : )b( .‬برخه ) د بندونو د پرمختګ‪ ،‬کار ‪ ،‬ساتني او څارني مالتړ کول (اصلي بودیجه ‪ Û³Û±.۳‬میلونه امریکایي ډالر‪.‬‬ ‫وړاندیز شوي بودیجه (‪ Û²Û±.۳‬میلونه امریکایی ډالر)‪ )c( .‬د (‪ C‬برخه) د اوبو دسرچینو تنظیم او انکشاÙ? (اصلي بودیجه ‪ Û¸.۲‬میلونه‬ ‫امریکایي ډالر‪ .‬وړاندیز بودیجه (‪ Û³Û°.۲‬میلونه امریکایی ډالر) او د برخه د الندي دوه Ù?رعي برخو لرونکي ده (‪ )۱‬د هایدرومیترولوجي‬ ‫د خدمتونو او د اوبو د سرچینو د مدیریت بهترول (بودیجه یی ‪ Û²Û³.۲‬میلونه امریکایي ډالر)‪.‬او (‪ )۲‬د اوبو د سرچینو د مدیریت لپاره د‬ ‫قانوني او بنیادي چوکاټ جوړول او د سیندیزو حوزو د پالن پیاوړتیا او بهتر کول (بودیجه یی ‪ ۷‬میلونه امریکایي ډالر)‪ )d( .‬د (‪D‬‬ ‫برخه) د پروژي مدیریت او د پوهي د Ú©Ú†ÙŠ لوړول (بودیجه یي ‪ Û³Û¹.۲‬میلونه ډالر) ده‪ .‬بدلون نه لري) ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د پروژي له امله دچاپیلایر او ټولنیزو چارو څخه را منڅته کیدونکي ممکنه تاثیرات او کموونکي تدابیر‪:‬‬ ‫په عمومي ډول به د ‪ IRDP-AF‬د چاپیلایر او ټولنیزو چارو تاثیرات مثبت وي‪ .‬د ټاکل شویو اوبو لګولو سیستمونو د بیا رغوني د‬ ‫کارونو په بشپړیدو سره به د اوبو لګولو د سیستونو موثریت او د دهقانانو لپاره به د اوبو د خدماتو اغیزمنتیا لوړه شي Ú†ÙŠ په پیله کي‬ ‫به یی دهقانانو لپاره د ÚšÙ‡ ژوند او د اوسیدو د ÚšÙˆ شرایطو زمینه برابره شي‪ .‬پداسي حال Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ د سیندونو د پوشتو په کلکولو سره‬ ‫به د مطلوبو Ú?Ù…Ú©Ùˆ میالن سم او پاییداري به یی زیاته شي‪ .‬د انتخاب شویو بندونو د سمون او اصالح د چارو په بشپړیدو سره به د‬ ‫دغه بندونو پاییداري‪ ،‬خوندیتوب او کلکوالي زیات شي‪ ،‬پداسي حال Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ د هاییدرومیترولوژي پانګونه‪ ،‬تخنیکي مرستي او د اضاÙ?ي‬ ‫مطالعاتو په اجرا سره به د هیواد د پوهي Ú©Ú†Ù‡ لوړه شي او دا وړتیا به پیدا Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ په ÚšÙ‡ ډول به د اوبو د سرچینود تنظیم موضوعات‪،‬‬ ‫د قبلولو ÙˆÚ“ د بندونو ډیزاینونه او د نوو بندونو په ډیزاین Ú©ÙŠ به د ممکنه منÙ?ÙŠ تاثیراتو لپاره کموونکي تدابیر په ډاډمن ډول سرته‬ ‫ورسوي‪ .‬داوبو لګولو د لویو سیستمونو د بیا رغوني د سمون او اصالح د کارونو څخه به راپیدا کیدونکي منÙ?ÙŠ تاثیرات معتدل او مالیم‬ ‫‪ ،‬محلي او لنډ مهالي وي او کیدای شي Ú†ÙŠ د چاپیلایر ساتني د کود د تطبیق (‪ )ECOP‬په پلي کولو سره به حد اقل ته راکم شي Ú†ÙŠ دا‬ ‫به د پروژي د داوطلبي په اسنادو Ú©ÙŠ Ú?اي په Ú?اي شي او د نږدي څخه به تري څارنه او مراقبت کیږي‪ .‬د کانالونو په بیا رغونه او‬ ‫سیندونو د تخریبو پوشتو د کلکولو په کارونو Ú©ÙŠ ( د ‪ A‬په برخه ) Ú©ÙŠ کیداي شي Ú†ÙŠ په کمه پیمانه د Ú?Ù…Ú©ÙŠ استمالک ته اړتیا پیدا‬ ‫شي نو په داسي حالت Ú©ÙŠ به دا پروسه د دوباره Ú?اي په Ú?اي کیدني د پالیسي د تګالري یا چوکاټ (‪ )RPF‬سره په سمون کي‬ ‫تطبیقیږي‪ .‬د مختلÙ?Ùˆ اړونده ښکیلو خواو سره د ضعیÙ?Ù‡ ډلو په شمول په Ú?انګړي ډول د ÚšÚ?Ùˆ سره باید په دوامداره ډول مشوري وشي‬ ‫او ړومبیتوب ورکړل شي تر Ú…Ùˆ د پروژي د Ù?عالیتونو څخه رامنÚ?ته کیدونکي ممکنه تاثیرات حد اقل ته راړو‪ .‬د منÙ?ÙŠ تاثیراتود‬ ‫کموونکو تدابیرو د ÚšÙ‡ او ډاډمن تطبیق لپاره د معلوماتو د خپرولو‪ ،‬د ستونزو او شکایاتو د اوریدني میکانیزم ‪ ،‬د څارني او ارزیابÛ?‬ ‫پروسي تاسیس شوي‪ .‬او همدارنګه به د ‪ IRDP-AF‬د ‪ B‬په برخه Ú©ÙŠ به د نوو بندونو د لومړیتوب لپاره د تخنیکي مرستو ‪ ،‬د غوښتل‬ ‫شویو مطالعاتو او راپورونو د برابرولو‪ ،‬د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د ارزوني د معادلو پالنونو په شمول مالي لګښت کوي‪ .‬څرنګه‬ ‫چي دا یوازي پالنونه او مطالعات دي نو د ‪ IRDP-AF‬پروژه به له دي امله د چاپیلایر او ټولنیزو تاثیراتو په برخه Ú©ÙŠ کوم تولید ونه‬ ‫لري‪ ،‬خو په هر ترتیب د هغه نوو بندونو لپاره Ú†ÙŠ په اینده Ú©ÙŠ به ورته د ساختمان او کار لپاره لومړیتوب ورکول شوي او تر اوسه‬ ‫یي بودیجه معلومه نه ده کیداي شي Ú†ÙŠ مهم او د پام ÙˆÚ“ نتیجه ولري‪.‬‬ ‫‪ .۴‬د نړیوال بانک د خوندیتوب (‪ )Safeguard‬عملیاتي کړنالري او د چاپیلایر ملي مقررات‪:‬‬ ‫د اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني او انکشاÙ? د پروژي په څیر د ‪ IRDP-AF‬پروژه هم د ‪ EA‬په کټه ګوریو Ú©ÙŠ â€?‪ “A‬کټه ګوري‬ ‫شویده ‪ .‬په هر ترتیب ددي لپاره د نړیوال بانک د خوندیتوب (‪ )Safeguard‬الندینÛ? شپږ پالیسÛ? په کار اچول شویدي‪:‬‬ ‫(‪ )OP/BP 4.01‬د چاپیلایر ارزونه‪ )OP/BP 4.09( 1 ،‬د اÙ?اتو مدیریت ‪ )OP/BP 4.11( ،‬Ù?رهنګي شتمنÛ? ‪ )OP/BP 4.12( ،‬په‬ ‫اجباري توګه Ú©Ú‰ÙŠ کولو ته اړویستل‪ )OP/BP 4.13( ،‬د بندونو خوندیتوب‪ ،‬او (‪ )Op/BP 7.50‬د د نړیوال اوبو اړوند الرو Ú©Û? پروژی‪.‬‬ ‫دغه پروژه (‪ )IRDP-AF‬دي ته اړتیا لري Ú†ÙŠ د ‪ ۲۰۰۸‬کال د چاپیلایر د تاثیراتو د ارزوني (‪ )EIA‬د غوښتنو سره سمون ولري‬ ‫اوهمدارنګه باید د چاپیلایر ساتني ملي اداري (‪ )NEPA‬ته په کاÙ?ÙŠ انداره معلومات برابر کړي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د تنظیم چوکاټ (‪:)ESMF‬‬ ‫څرنګه Ú†ÙŠ د پروژي د Ú?اي او د چارو د Ú©Ú†ÙŠ اوپانګوني اندازه تر اوس مهاله معلومه نده نو لدي لحاظ د ‪ IRDP-AF‬مشرتابه ته الزمه‬ ‫ده Ú†ÙŠ د نړیوال بانک د خوندیتوب (‪ )Safeguard‬د منل شویو کړنال رو په بنسټ د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د تنظیم چوکاټ (‪)ESMF‬‬ ‫برابر کړي‪ .‬د ‪ IRDP-AF‬د پروژي د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د تنظیم چوکاټ (‪ )ESMF‬د اولي پروژي (‪ )IRDP‬د پروژي په‬ ‫‪ ESMF‬باندي د ‪ IRDP‬د پروژي د تطبیق څخه د په الس راغلیو تجربو او همدارنګه د ‪ IRDP-AF‬په پروژه Ú©ÙŠ د ممکنه سرته‬ ‫رسیدونکو Ù?عایتونو په نظر Ú©ÙŠ نیولو سره کتنه Ú©Ú“ÙŠ او نوي Ú©Ú“ÛŒ یی دي‪ .‬دغه نوي شوي ‪ ESMF‬د اولي پروژي (‪ )IRDP‬په ‪ESMF‬‬ ‫کي Ú?اي په خاي شوی هدایات او طرزالعملونه نوی Ú©Ú“ÙŠ او د اÙ?اتو د مدیریت‪ ،‬د بندونو د خوندیتوب او د چابیلایر د کود د تطبیق په‬ ‫پلي کیدو سره یي Ú?انګړي الرښووني معرÙ?ÙŠ کړي‪ .‬دغه ‪ ESMF‬د اولي پروژي (‪ )IRDP‬د السته راوړنو په وسیله ترمیمیږي او په‬ ‫عمومی ډول یي هدÙ? د پروژي په ټولو پړاوونو پالن‪ ،‬تطبیق‪ ،‬راپورونو او ارزیابÛ? Ú©ÙŠ د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د تدابیرو په نظر‬ ‫کي نیول دي‪ ESMF .‬د ‪ IRDP-AF‬د پروژي الندي په مختلÙ?Ùˆ برخو Ú©ÙŠ د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د پالن (‪ )ESMP‬د برابرولو لپاره‬ ‫الرښووني برابروي‪.‬‬ ‫‪ .۶‬د (‪ )IRDP-AF‬د پروژي الندي به د ګټه اخستني په مختلÙ?Ùˆ برخو او مرحلو Ú©ÙŠ ډول ډول ورکړل شوي Ù?عالیتونو ته مالي‬ ‫مرسته برابره شي‪ .‬دا ‪ ESMF‬په عیني Ø´Ú©Ù„ داسي جوړ شوي Ú†ÙŠ د پروژي د هري برخي اړوند Ù¾Ú©ÙŠ د مطابقت (منلو)‬ ‫لپاره اړتیاو ته رسیده Ú«ÙŠ شویده‪ .‬د ‪ A‬د برخي د ‪ ESMF‬غوښتني یا اړتیاوي دادي Ú†ÙŠ د اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني‬ ‫د کارونو لپاره د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د پالنونو (‪ )ESMPs‬تیارول دي او د سیندونو د پوشتو د کلکوالي لپاره په ساده‬ ‫او اسانه ډول د چاپیلایر د کود د تطبیق (‪ )ECoP‬پلي کول دي‪ .‬د ‪ B‬د برخي لپاره نوو بندونو ته د حق اولیت ورکولو لپاره‬ ‫د تخنیکي مرستو د سرته رسولو په اړوند د ‪ ESMF‬غوښتنه داده Ú†ÙŠ ټول غوښتل شوي پالنونه د چاپیلایر او ټولنیزو تاثیراتو‬ ‫د ارزوني (‪ ØŒ)ESIA‬د دوباره Ú?اي په Ú?اي کیدني عملیاتي پالنونه (‪ )RAPs‬او د بندونو د خوندیتوب د پالنونو په شمول ټول‬ ‫باید د نړیوال بانک د پالیسیو او مقرراتو سره په سمون Ú©ÙŠ تیار شي‪ .‬په داسي حال Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ د موجوده بندونو د بیا رغوني‬ ‫او خوندیتوب د کارونو د سرته رسولو لپاره یوازي د چاپیلایر او ټولنیزو چارو پالن (‪ )ESMP‬او د چاپیلایر د کود د تطبیق‬ ‫(‪ )ECoP‬پلي کولو ته اړتیا لري‪ .‬د ‪ C‬د برخي الندي د ÙˆÚ“Ùˆ کارونو د سر ته رسولو لپاره هم ورته اړتیا لري‪ .‬بالخره‪ ،‬په‬ ‫هر ترتیب د ‪ C‬برخي لپاره د چاپیلایر او ټولنیزو تاثیراتو ستراتیژیکه ارزونه ددي لپاره اړینه ده Ú†ÙŠ د اوبو او انرژي په‬ ‫وزارت Ú©ÙŠ د اوبو د سرچینو د مدیریت لپاره د قانوني او بنیادي چوکاټ د جوړولو کارونه پیاوړي کړي‪.‬‬ ‫‪ ۱‬د اÙ?اتو د مدیریت (‪ )OP/BP 4.09‬پالیسي د اولي پروژي الندي په کار اچول شوي نه وه مګر دلته به اوبو لګولو د سیستمونو د بیا رغوني د‬ ‫کارونو لپاره په کار واچول شي‪.‬‬ ‫‪ Ûµ.۲‬جدول Ú©ÙŠ د چاپیلایر او ټولنیزو چارو او د بندونو د خوندیتوب اړوند د منلو (سمون) تÙ?صیلي معلومات د هري برخي‬ ‫(‪ )Component‬لپاره Ú?اي په Ú?اي شویدي‪.‬‬ ‫‪ .۷‬د اړونده ښکیلو Ú?واو سره مشوري او د معلوماتو خپرول‪ :‬د ‪ ESMF‬د Ø´Ù?اÙ? او اغیزمن تطبیق د ډاډمنتیا لپاره باید دا‬ ‫پروسه د ‪ ESMF‬په ټولو پړاونو Ú©ÙŠ د یوه کلیدي او عمده برخي په ډول د پروژي په اوږدو Ú©ÙŠ دوام ولري‪ .‬د اÙ?هام او تÙ?هیم‬ ‫(‪ )Communication‬ستراتیژي او پالن به د ټولي پروژي د اغیزمنتیا د زیاتولو لپاره رامنÚ?ته شي‪.‬‬ ‫‪ .۸‬د تطبیق اداري مسو لیتونه‪:‬‬ ‫د اوبو او انرژي وزارت د پروژو د انسجام د ادادري مشر به د ‪ ESMF‬د غوښتنو سره په سمون Ú©ÙŠ د اغیزمن تطیبق‬ ‫مسولیت په غاړه ولري‪ .‬د ‪ FAO‬د تخنیکي مرستو ډله به د چاپیلایر او ټولنیزو چارو اړونده ساحوي کارکوونکو سره د‬ ‫‪ ESMP‬په جوړولو‪ ،‬د تطبیق څخه یي څارنه او د ‪ ESMF‬د خوندیتوب ټولو غوښتنو سره په سمون Ú©ÙŠ خپل مالتړ ته دوام‬ ‫ورکړي‪.‬‬ ‫‪ .۹‬څارنه او ارزونه‪:‬‬ ‫د پروژي اړونده د چاپیلایر او ټولنیزو چارو د خوندیتوب کارکوونکي د محلي ټولني سره یو Ú?اي او دولتي کارکوونکي به‬ ‫په ‪ ESMP‬کي د Ú?اي په Ú?اي شویو د خطراتو کموونکو تدابیرو (‪ )mitigation measures‬د ډاډمن او موثر تطبیق لپاره‬ ‫د څارني مسولیت په غاړه ولري‪ .‬د پروژو د انسجام د اداري مسولینو ته به دري میاشتني راپورونه سپاري‪ .‬او یوه دریمي‬ ‫خبلواکه د باندینÛ? اداره (‪ )EMA‬به د دوامداره مشاهداتي ارزوني (‪ )Compliance Assessment‬د سر ته رسولو لپاره‬ ‫وګمارل شي‪.‬‬ ‫‪ .۱۰‬د شکایتونو د اوریدلو کړنالره (‪:)GRM‬‬ ‫دا Ú†ÙŠ د پروژي د Ù?عالیتونو څخه د را پیدا شویو ستونزو او شکایتونو د حل الری او د ‪ ESMF‬د پروسو د Ø´Ù?اÙ?یت او جواب‬ ‫ویلو څخه مطمین واوسو نو موجوده (‪ )GRM‬باید پیاوړي شي‪ .‬د چاپیلایر او ټولنیزو چارو کار کوونکي به ددی مسولیت‬ ‫په غاړه ولري او پدي باید ډاډمن واوسي Ú†ÙŠ متضرره ټولنه د شکایتونو د اوریدني په میکانیزم (‪ )GRM‬په بشپړه ډول پوه‬ ‫شوي او په هغه الرو چارو Ú†ÙŠ دوي ورته السرسي ولري‪ .‬د شکایتونو د اوریدني د کمیټي (‪ )GRC‬غړوته باید روزنه‬ ‫ورکول شي تر Ú…Ùˆ ددوي د پوهي Ú©Ú†Ù‡ لوړه شي او ددي وړتیا پیدا Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ په محلي سطحه د شخړو حل وکړي‪ .‬د نړیوال‬ ‫بانک د شکایتونو د اوریدني د خدماتو (‪ )GRS‬ګروپ ته د رسیدو لپاره معلومات هم چمتو شوي دي‪.‬‬ ‫‪ .۱۱‬بودیجه‪:‬‬ ‫د ‪ ESMF‬د اغیزمن او ډاډمن تطبیق لپاره په تقریبي ډول ‪۱.۵‬میلونه امریکایي ډالر تخمین شویدي‪.‬‬ ‫‪ .۱۲‬د ‪ ESMF‬لپاره سال مشوري او د معلوماتو خپرول‪:‬‬ ‫د پروژي د اضاÙ?ÙŠ مالي مرستو د پراخ مالتړ د تصدیقولو او د چاپیلایر او ټولنیزوچارو او د شکایتونو د اوریدني د میکانیزم‬ ‫په اړه د اړونده ټولنو د ژور پوهاوي لپاره به په نوي ‪ ESMF‬باندي د پروژي په ساحوي د Ù?ترونو او کابل Ú©ÙŠ سال مشوري‬ ‫د ‪ ۲۰۱۵‬په دسمبر او د ‪ ۲۰۱۶‬کال په جنوري Ú©ÙŠ سر ته ورسیږي او ددي سال مشورو عمده او مهمي برخي به د ‪ESMF‬‬ ‫په اخري Ú«Ú¼Ù‡ Ú©ÙŠ Ú?اي په Ú?اي شي‪.‬‬ ‫همدارنګه په ‪ ESMF‬کي یولړ ضمایم Ú†ÙŠ د مختلÙ?Ùˆ پروسو او د ارزونو د اسنادو لرونکي دي‪ ،‬د اÙ?اتو د مدیریت چوکاټ‬ ‫(‪ ØŒ)PMF‬د چاپیلایر د کودونو د تطبیق (‪ )ECoP‬او دبیا Ú?اي په Ú?اي کیدنی پالیسي (‪ )RPF‬او داسي نور Ù¾Ú©ÙŠ شامل دي‪ .‬د‬ ‫هري ضمیمي د Ù…Ù?رداتو بشپړ لیست او د هغوي څخه د استÙ?ادي د طریقي لپاره دي ‪ Ûµ.۱‬جدول ته مراجعه وشي‪.‬‬