TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ / 380 kV GEBZE GIS TM (GAZ İZOLELİ SİSTEM TRAFO MERKEZİ) ÇEVRE ve SOSYAL YÖNETİM PLANI KOCAELİ İLİ, GEBZE İLÇESİ ANKARA – ARALIK 2019 Proje Sahibinin Adı: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad No: 2 Çankaya, Proje Sahibinin Adresi : Ankara Telefon Numarası : +90 (312) 203 86 11 Faks Numarası : +90 (312) 203 87 17 380 kV GEBZE GIS TM *Projenin Adı (GAZ İZOLELİ SİSTEM TRAFO MERKEZİ) ÇEVRE ve SOSYAL YÖNETİM PLANI Proje İçin Seçilen Yerin Adresi Kocaeli İli, Gebze İlçesi, Muallimköy Mahallesi i 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP İÇİNDEKİLER Sayfa No İçindekiler i Tablolar Listesi ii Şekiller Listesi ii Ekler Listesi iii 1.PROJENİN TANIMI ....................................................................................................... 1 1.1 Projenin Genel Tanımı ........................................................................................ 1 1.2 Projenin Amacı .................................................................................................... 1 1.3 Proje Alanı ............................................................................................................. 2 1.4 Projeye Ait Teknik Bilgiler .................................................................................... 6 1.5 Peyzaj Değeri Yüksek Yerler, Rekreasyon ve Koruma Alanları ......................... 11 1.6 Proje Alanına İlişkin Çevresel ve Sosyal Arka Plan ............................................ 12 2. POTANSİYEL ETKİLER VE ÖNLEMLER ............................................................. 19 3. İZLEME PLANI ............................................................................................................ 31 4. KURUMSAL DÜZENLEME ....................................................................................... 42 4.1 Alınacak önlemler ve izleme ile ilgili kurumsal sorumluluk ve prosedürler, bunların çevre yönetimi ile bağlantıları ............................................................................... 42 4.2 Çevresel Bilgi Akışı (Raporlandırma, Raporların kimden kime ve ne sıklıkta sunulacağı vb.) ..................................................................................................................... 47 4.3 Projeye Ait Bilgi Akışı ......................................................................................... 49 5. PROJEDEN ETKİLENECEK GRUPLAR VE PAYDAŞLAR İLE YAPILAN GÖRÜŞME VE İSTİŞARELER ...................................................................................... 51 EKLER RAPORU HAZIRLAYANLAR ii 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 ICNIRP Teknik DokümanıTablo-3 .......................................................................... 8 Tablo 2 ICNIRP Teknik DokümanıTablo-4 .......................................................................... 8 Tablo 3 Kocaeli İli Meteoroloji İstatistikleri ....................................................................... 14 Tablo 4 Muhtemel Çevresel Etkiler ve Önlemler Planı ...................................................... 22 Tablo 5 İzleme Planı ............................................................................................................ 32 Tablo 6 Organizasyon Tablosu ............................................................................................ 50 Tablo 7 Şikayet Mekanizması ............................................................................................. 53 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1 Proje Alanını Gösterir Uydu Görüntüsü .................................................................... 3 Şekil 2 Gebze GIS TM’ye Bağlanacak Yer Altı Kablolarını Gösterir Uydu Görüntüsü-1 ... 4 Şekil 3 Gebze GIS TM’ye Bağlanacak Yer Altı Kablolarını Gösterir Uydu Görüntüsü-2 ... 5 Şekil 4 Türkiye Deprem Tehlike Haritası............................................................................ 16 Şekil 5Kocaeli İli Deprem Tehlike Haritası ........................................................................ 17 Şekil 6 AFAD, 2018 Türkiye Deprem Tehlike Haritası En Büyük Yer İvmesi PGA 475 Değeri .................................................................................................................................. 17 Şekil 7: Çevresel Bilgi Akışı ............................................................................................... 47 Şekil 8 Proje Bilgi Akışı ...................................................................................................... 49 EKLER LİSTESİ Ek-A Uydu Görüntüsü ve Fotoğraflar Ek-B T.C. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İSU Genel Müdürlüğü Görüşü Ek-C Prensip Yerleşim Resmi Ek-D Mevcut GIS TM’lere Ait Resimler Ek-E Halkı Bilgilendirme Broşürü ve Tutanak Ek-F Geri Bildirim Tutanağı Ek-G Web ve Sosyal Medya Duyuru Görselleri Ek-H Proje Alanına Ait Flora Fauna Çalışması Ek-I Rastlantısal Buluntu Prosedürü Ek-J Orman İzni Ek-K Acil Müdahale Planları Ek-L Türk Telekominikasyon A.Ş. Görüşü iii 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP YÖNETİCİ ÖZETİ 380 kV Gebze GIS Trafo Merkezi’nin ( TM ) Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Muallimköy Mahallesi, 477 ada, 1 numaralı parsel üzerine Dünya Bankası (DB) kredisi kapsamında tesis edilmesi planlanmaktadır. Proje bileşenleri, 380/33 kV, 2x125 MVA + 3. Trafo Fideri + 420 kV, 160-250 MVAr ayarlanabilir reaktör olarak planlanmıştır. Türkiye’de çevre yönetimi konusunda, 25 Kasım 2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” hükümleri esas olarak alınmaktadır. 380 kV Gebze GIS TM Projesi bu yönetmeliğin kapsamı dışında değerlendirilmektedir. Ülkemiz nüfusunun en yoğun bölgesi olan Marmara Bölgesi’nin aynı zamanda sanayi ve ticaret hacmi de çok büyüktür. Marmara’daki bu potansiyel her geçen yıl katlanarak artmaktadır. Bu gelişime paralel olarak enerjinin kesintisiz olarak sunulması gerekmektedir. Marmara Bölgesinde artan/artacak enerji ihtiyacının mevcut trafo merkezlerinin kapasitelerinin dolması nedeniyle karşılanabilir hale getirilmesi bölgedeki kurulu gücün artırılmasına bağlıdır. Söz konusu bölgenin mevcut ve gelecekteki ilave yüklerinin güvenle karşılanabilmesi için Gebze GIS projesi Teşekkülümüz Yatırım Programına dahil edilmiştir. Gebze GIS’in tesisi ile birlikte Kocaeli İli Gebze ve Çayırova İlçeleri ile İstanbul İli Tuzla ilçesinde yer alan kent ve sanayi yükleri için alternatif bir beslenme kaynağı oluşturulmuş olacaktır. Gebze GIS’in tesis edilmemesi durumunda mevcut durumdaki trafo yüklenmeleri de göz önünde bulundurulduğunda söz konusu bölgede inkıtalar yaşanması kaçınılmaz olacaktır. Gebze GIS Trafo Merkezi yeri için Gebze ilçesi sınırları dahilinde devlet ormanı niteliğinde 68.064,41 m² lik alan için ilgili kurumdan izin alınmıştır. Gebze Orman İşletme Şefliğinden şifahen alınan bilgilere göre söz konusu alan Bozuk (Boşluklu kapalı) vasfında, olan orman alanıdır. Alan üzerinde dağınık durumda ağaççık ve çalı formunda yalancı akasyalar (robinia pseudoacacia) ve ardıçlar (juniperus) mevcuttur. Bu alan tamamen OSB alanı içerisinde kalmakta olup bölgede yaşayan halk tarafından kullanılan veya arıcılık vb. faaliyetler için faydalanılan bir alan değildir. TM’nin iv 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP tesisi sırasında bu alanda bulunan çalı ve ağaççık formunda ki yalancı akasyalar (robinia pseudoacacia) ve ardıçlardan (juniperus) 50 adedi sahada uygun yerlere taşınacaktır. Alandaki diğer ağaçlar korunacaktır. Projenin inşaatı hem bölgesel ekonomiyi hem de Türkiye ekonomisini olumlu yönde etkileyecektir. Bölgede yüksek gerilim enerji kaynakları gerektiren sektörün gelişmesi sağlanacaktır. Trafo merkezlerinin ve iletim hatlarının tesisi, ulusal İSG Kanununa göre yüksek riskli olarak sınıflandırılmaktadır. Bu itibarla, TEİAŞ İSG konularını yöneten bir birime ve ayrıca Bölge Müdürlüklerinde de kapasiteye sahiptir. Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında çalışacak personel, uygun olması durumunda en yakın yerleşim yerlerinde, mevcut yapılarda ihtiyaçlarını karşılayacaklardır. İnşaat aşamasındaki çevresel ve sosyal hususlar; kültürel ve tarihi varlıklar, toz partikülleri, gürültü, kamp yerlerinden kaynaklanan atık sular, kazı, inşaat sahasından kaynaklanan katı ve tehlikeli atıklar, araç parkından kaynaklanan atıklar, sağlık ve güvenliktir. Trafik ve yaya güvenliği, çevre düzenlemesi, gürültü, EMA, sağlık ve güvenlik, yangın riski, SF6 gazı, trafo yağları, işletme aşamasında ortaya çıkacak katı ve tehlikeli atıklar (pil, atık yağ) işletme aşamasında çevresel ve sosyal konulardır. Tüm gerekli ve yasal koruyucu ve önleyici tedbirler alınacaktır. Trafo merkezinin tesis aşamasında istihdam edilecek işçilerden özellikle vasıfsız işçilerin büyük bir kısmı yerel halktan karşılanmaktadır. Ayrıca tesiste kullanılacak malzemelerin çok büyük olanları hariç yerel halkın işlettiği işletmelerden (hırdavat, beton, kum, çakıl, küçük el aletleri, mıcır, v.b.), yine işçilerin ve çalışanların yemek ihtiyacı da yerel halkın işlettiği işletmelerden karşılanmaktadır. Yüklenici tarafından 3 aylık periyodlarla hazırlanan/hazırlatılan Çevre ve Sosyal Yönetim Planı Uygulama raporu ilgili Bölge Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Bölge Müdürlüğü’nde sorumlu kişi yüklenici tarafından sunulan raporun uygunluğunu sahada kontrol ettikten sonra, Bölge Müdürlüğü görüşü ile birlikte Genel Müdürlük’e gönderilecektir. Genel Müdürlük tarafından incelenen rapor uygun bulunması halinde v 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Dünya Bankası’na gönderilecektir. Raporların incelenmesi sürecinde yükleniciden revizyonlar talep edilebilmektedir. Söz konusu proje için, kamuya danışma ve arazi edinimi konusunda bilgilendirme hususlarında Türk Mevzuatında yeterli hükümler olmamasına rağmen, TEİAŞ etkilenen topluluğu bilgilendirmek adına muhtarlara çevresel ve sosyal gerekli bilgilendirmeyi yapmış, Halkı Bilgilendirme Broşürü ve taslak ÇSYP hazırlanarak Muallimköy Mahallesi Muhtarı M. Haydar Yılmaz’a 12.04.2019 tarihinde inceleme, itiraz ve önerilerin alınması için bırakılmış ve bu süreç 12.04.2019 tarihinde TEİAŞ Resmi web adresinde (http://www.teias.gov.tr) duyurulmuştur. Ayrıca, TEİAŞ Resmi instagram, twitter ve facebook sayfalarında da halkın bilgilendirilmesi sağlanmıştır. Projenin şikâyet mekanizması kapsamında etkilenen insanlara irtibata geçebilecekleri kişilerin adları ve iletişim bilgilerinin verilmesi sağlanmıştır. TEİAŞ Kurumsal İletişim Müdürlüğünce hazırlanan “TEİAŞ Paydaş İlişkileri Şikayet ve Talep Yönetimi Prosedürü” kalite yönetimi kapsamında yayınlanmıştır. TEİAŞ tarafından oluşturulan şikâyet giderim mekanizması ile desteklenen çevresel ve sosyal faaliyetler, rojeden önce etkilenen kişilere bildirilir. Gerek kurum gerekse de yetkililerin irtibat telefonu ve Kurumumuz adresi Muhtarlıklara verilmiştir. Herhangi bir konuda bilgi talep edilmesi halinde Kamulaştırma Başmühendisi ve kamulaştırma servisi elemanlarına 0 (216)-521 58 00 nolu telefondan ulaşılabileceği bildirilmiştir. Şikâyetler öncelikle TEİAŞ’ın açılmış yerel ofislerinde ele alınacaktır. Aşağıdaki tabloda örneklendiği gibi şikâyet giderme mekanizması kurulmuştur. 1 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 1.PROJENİN TANIMI 1.1 Projenin Genel Tanımı 380 kV Gebze GIS Trafo Merkezi’nin ( TM ) Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Muallimköy Mahallesi, 477 ada, 1 numaralı parsel üzerine Dünya Bankası (DB) kredisi kapsamında tesis edilmesi planlanmaktadır. Proje bileşenleri, 380/33 kV, 2x125 MVA + 3. Trafo Fideri + 420 kV, 160-250 MVAr ayarlanabilir reaktör olarak planlanmıştır. Türkiye’de çevre yönetimi konusunda, 25 Kasım 2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” hükümleri esas olarak alınmaktadır. 380 kV Gebze GIS TM Projesi bu yönetmeliğin kapsamı dışında değerlendirilmektedir. 380 kV Gebze GIS TM projesine 380 kV Gebze GIS-Kroman Çelik GIS Yer Altı Kablosu (YAK) ve 380 kV Gebze GIS-Dilovası Ek Çukuru YAK projelerinin bağlantısı sağlanacaktır. 1.2 Projenin Amacı Ülkemiz nüfusunun en yoğun bölgesi olan Marmara Bölgesi’nin aynı zamanda sanayi ve ticaret hacmi de çok büyüktür. Marmara’daki bu potansiyel her geçen yıl katlanarak artmaktadır. Bu gelişime paralel olarak enerjinin kesintisiz olarak sunulması gerekmektedir. Marmara Bölgesinde artan/artacak enerji ihtiyacının mevcut trafo merkezlerinin kapasitelerinin dolması nedeniyle karşılanabilir hale getirilmesi bölgedeki kurulu gücün artırılmasına bağlıdır. Söz konusu bölgeyi mevcut durumda besleyen 2 adet TM vardır. Bu TM’ler Tepeören ve Gebze OSB TM’lerdir. 380/154/33 kV Tepeören TM, deri sanayi, otomotiv, kimya başta olmak üzere çeşitli sanayi kollarında üretim yapan 6 farklı OSB’nin (Anadolu Yakası, Birlik, Deri, Otomotiv, Tuzla Kimya Sanayicileri, Tuzla) ve 2 dağıtım şirketinin (AYEDAŞ ve SEDAŞ) anlaşma gücüne sahip olduğu 650 MVA kurulu gücünde bir merkez olup, merkezdeki anlaşma gücü 448 MW’a ulaşmıştır. Bu haliyle bile %70 doluluk limitine ulaşmıştır. 2 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Bölgeyi besleyen diğer bir merkez olan Gebze OSB TM’nin de mevcut durumda toplamda 359 MW sistem kullanım anlaşması vardır. Gebze GIS, Tepeören TM’nin yanı sıra 4 OSB ve 1 dağıtım şirketinin bağlı olduğu Gebze OSB TM’deki SEDAŞ’a ait yüklerinin bir kısmını da karşılayacağından Gebze OSB TM’de yüklerin azalması sağlanacaktır. Gebze OSB TM, 4x100 MVA kurulu gücüne karşı 359 MW anlaşma gücü ile %70 doluluk kriterini zaten geçmiş durumdadır. Söz konusu bölgenin mevcut ve gelecekteki ilave yüklerinin güvenle karşılanabilmesi için Gebze GIS projesi Teşekkülümüz Yatırım Programına dahil edilmiştir. Gebze GIS’in tesisi ile birlikte Kocaeli İli Gebze ve Çayırova İlçeleri ile İstanbul İli Tuzla ilçesinde yer alan kent ve sanayi yükleri için alternatif bir beslenme kaynağı oluşturulmuş olacaktır. Gebze GIS’in tesis edilmemesi durumunda mevcut durumdaki trafo yüklenmeleri de göz önünde bulundurulduğunda söz konusu bölgede inkıtalar yaşanması kaçınılmaz olacaktır. 1.3 Proje Alanı Gebze GIS Trafo Merkezi yeri için Gebze ilçesi sınırları dahilinde devlet ormanı niteliğinde 68.064,41 m² lik alan için ilgili kurumdan izin alınmıştır (Ek-J) Enerji iletim tesisleri inşaatı, ülke genelinde iletim hatları ve trafo merkezleri inşa ederek enerji iletimi görevine ilişkin faaliyetleri yerine getirmek için önemlidir. Bu tesislerin enterkonekte sisteme bağlanması, gecikmelere ve zorunlu elektrik kesintilerine neden olmadan planlanan sürede yapılması amaçlanmaktadır. Arazi edinim şartlarını dikkate alarak, tesislerin kurulacağı arazileri seçerken, tesisin ulusal enterkonekte sistem ve güvenlik sistemi bağlantısıyla ilgili herhangi bir soruna yol açmamak için en ekonomik ve zararsız alanlar göz önünde bulundurulmaktadır. Proje alternatifleri her zaman dikkate alınmmaktadır. Tesis aşamasında bu arazi içeresinde yaklaşık 1 dekarlık alan şantiye alanı olarak kullanılmaktadır. Söz konusu proje kapsamında mevcut yollar kullanılacak olup, proje için servis yolu açılmayacaktır. Ayrıca, TEİAŞ projelerinde malzeme ocağı açılmamakt a, piyasadan temin edilen hazır beton kullanılmakta ve ek yer temini gerektiren bir durum 3 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP olmamaktadır. Bu projede de piyasadan temin edilecek hazır beton kullanılacak olup, malzeme ocağı açılması söz konusu olmadığından ek yer temini yapılmayacaktır. Ayrıca, yasa dışı ocaklardan malzeme temin edilmeyecek, malzeme temini söz konusu olursa, tüm yasal izinlerin almış olması şartı aranacak ve bu TEİAŞ’ın kontrolünde olacaktır. Projenin planlandığı alan sanayi bölgesi civarında olduğundan, proje alanının sınırında Betesan Elektrik Mühendislik A.Ş.’ye ait bina yer almaktdır. Ayrıca proje alanına en yakın konut yaklaşık 220 m mesafededir. Şekil 1 Proje Alanını Gösterir Uydu Görüntüsü Teşekkülümüz yatırım Programında 17.D.00.0860 proje numarası ile yer alan Gebze GİS TM alanı için Sakarya Orman Bölge Müdürlüğüne ait ormanlık vasfını kaybetmiş bulunan Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Muallim Köy sınırları içerisinde bulunan 68.064,40 m² yüzölçümlü saha 19.07.2017 tarihinde Saha Teslim Tutanağı tutularak teslim alınmıştır. Gebze Orman İşletme Şefliğinden şifahen alınan bilgilere göre söz konusu alan Bozuk (Boşluklu kapalı) vasfında, olan orman alanıdır. Alan üzerinde dağınık durumda ağaççık ve çalı formunda yalancı akasyalar (robinia pseudoacacia) ve ardıçlar (juniperus) mevcuttur. Bu alan tamamen OSB alanı içerisinde kalmakta olup bölgede yaşayan halk tarafından kullanılan veya arıcılık vb. faaliyetler için faydalanılan bir alan değildir. TM’nin 4 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP tesisi sırasında bu alanda bulunan çalı ve ağaççık formunda ki yalancı akasyalar (robinia pseudoacacia) ve ardıçlardan (juniperus) 50 adedi sahada uygun yerlere taşınacaktır. Alandaki diğer ağaçlar korunacaktır. 380 kV Gebze GIS TM projesine 380 kV Gebze GIS-Kroman Çelik GIS Yer Altı Kablosu (YAK) ve 380 kV Gebze GIS-Dilovası Ek Çukuru YAK projelerinin bağlantısı sağlanacaktır. Aşağıdaki uydu görüntüsünde kabloların ve TM’nin konumu gösterilmektedir. Şekil 2 Gebze GIS TM’ye Bağlanacak Yer Altı Kablolarını Gösterir Uydu Görüntüsü -1 5 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Şekil 3 Gebze GIS TM’ye Bağlanacak Yer Altı Kablolarını Gösterir Uydu Görüntüsü-2 6 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 1.4 Projeye Ait Teknik Bilgiler Gaz İzoleli Şalt Sahaları: Yüksek gerilim şalt sahaları elektrik enerjisini üreten kaynaklar ile tüketici arasındaki güç iletim zincirinin önemli bir halkasını oluşturur. Trafo merkezleri iki farklı şekilde tasarlanabilinir. Bunlardan sürekli olarak kullanılan hava yalıtımlı açık şalt sahalı trafo merkezleri (AIS) diğeri ise açık ve kapalı alanlarda kurulan SF6 gazı ile yalıtılmış kapalı ve mahfazalı trafo merkezleridir (GIS). AIS (Air Insulated Substation) hava yalıtımlı trafo merkezleri yer sınırlamasının olmadığı her yerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kullanılacak alanın az olması sebebiyle, GIS trafo merkezleri geleneksel trafo merkezlerinin yerini alırlar. GIS' ler kolay dizayn edilirler ve çevre ile iyi bir uyum sağlarlar. GIS uygun bir şekilde bir araya getirilmiş kompakt boyutları ve tasarımı nedeniyle, şehir ve endüstri bölgelerindeki yük merkezlerinin tam ortalarına kurulabilme imkanı sunmaktadır. GIS' lerde SF6 gazının yalıtım gazı olarak kullanılması, tesis ebadının küçük ve çevre ile önemli derecede uyumlu olmasını sağlamaktadır. Burada kullanılan elemanlarının büyük bir kısmı fabrikada montaj edilmektedir. GIS kesici devresi, ayırıcılar, akım trafosu, kontrol ve koruma ekipmanları, dahili kilitleme ile izleme vb. elemanlardan oluşmaktadır. GIS' ın topraklanmış metal mahfazası, GIS' ın iç ünitelerini sadece çevre etkilerine karşı değil, ayrıca çalışanları da elektrik çarpmalarına karşı koruma görevi yapar. GIS' ler açık alanda, bina içlerine ve bina altlarına da tesis edilebilmektedir. SF6 gaz yalıtımlı tesis için gereken küçük kurulum alanı, pahalı zemin hazırlama ve temel çalışmalarından tasarruf sağlar. Diğer avantajları ise kısa sürede kurulabilmeleri ve kapalı mekanlar da kurulan kesicilerin de iklim ve hava şartları ne olursa olsun servislerini yapabilmesidir. Dünyada 1960 yılından beri kullanılan SF6 gaz izoleli trafo merkezleri; Türkiye' de elektrik enerjisi tüketimi ve şehir nüfusunun önceleri yüksek olmaması sebebiyle bu teknolojiye ihtiyaç duyulmamıştır. Son 20 yılda şehirlere olan göç, elektrik enerjisi 7 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP tüketiminde ki artış, yüksek gerilim iletim hatlarının şehir merkezleri ve endüstri alanları içinde kalması ile güvenlik ve kullanım alanı bakımından bu teknolojinin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Türkiye' de ilk gaz izoleli trafo merkezi 154 kV İstanbul Topkapı GIS 23.11.1990' da işletmeye alınmıştır. Günümüzde ülkemizin bir çok şehrinde (özellikle büyük şehirler) GIS trafoları kurulmuş ve işletilmektedir. TEİAŞ tarafından işletilen GIS TM Projelerine ait resimler Ek-D’de yer almaktadır. Elektromanyetik Alan (EMA) TEİAŞ tüm projelerinde dünya standartlarında çalışmakta olup, kullandığı techizatların tamamı uluslar arası kalite testlerinden geçmektedir. Projenin EMA şiddetinin belirlenen sınır değerlerin üzerinde olmasının mümkün olmayacağı bilinmekle birlikte, bu konuda halkın endişelerini gidermek ve uluslar arası standartlarda işler yapıldığını ispatlamak için, Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Fakültesi’ne İstanbul’da şehiriçinde işletmede olan 380 kV Küçükbakkalköy GIS TM’de elektrik ve manyetik alan ölçümleri yaptırılmıştır. Fakülte tarafından hazırlanan raporda, bina içi ve dışı toplam 34 noktada yapılan ölçüm sonuçlarına göre, elektrik alan ve manyetik alan değerlerinin, “International Commission On Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP) Guidelines for Limiting Exposure to Time-Varying Electric and Magnetic Fields (1 HZ -100 kHZ), Health Physics 99 (6):818-836; 2010.” teknik dokümanında insan sağlığın için verilen sınır değerlerin dikkate alınarak değerlendirildiği belirtilmiştir. ICNIRP teknik dokümanında Tablo-3 ve Tablo-4’te belirtildiği üzere (bkz.Tablo-1 ve Tablo-2) , sürekli maruz kalan halk için 50 Hz işletme frekansında elektrik alan şiddeti sınır değeri 5 kV/m (5000 V/m) ve manyetik alan şiddeti sınır değeri ise 160 A/m olarak verilmiştir. Bu sınır değerler, mesleki maruz kalma durumunda ise elektrik alan şiddeti 10 kV/m (10000 V/m), manyetik alan şiddeti için 800 A/m olarak belirtilmiştir. 8 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Tablo 1 ICNIRP Teknik DokümanıTablo-3 Tablo 2 ICNIRP Teknik DokümanıTablo-4 Gerçekleştirilen ölçümler sonucunda tespit edilen değerlerin, sürekli maruz kalan halk için ICNIRP (International Commission On Non-Ionizing Radiation Protection) tarafından 50 Hz frekans için verilmiş olan 5 kV/m’lik elektrik alan şiddeti ve 160 A/m ‘lik manyetik alan şiddeti sınır değerlerinin altında olduğunun tespit edildiği belirtilmiştir (Kaynak: Yıldız Teknik Üniversitesi, 2014, Teknik Rapor, İstanbul). 9 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Planlanan 380 kV Gebze GIS TM’nin işletme aşamasında EMA değerlerinin aynı teknolojiye sahip İstanbul’da şehiriçinde işletmede olan 380 kV Küçükbakkalköy GIS TM’de ölçülen değerler gibi eşik değerin altında olacağı öngörülmektedir. SF6: Yüksek dielektrik dayanım ve termal kararlılığa sahip, toksik olmayan, atıl, yalıtkan, soğutucu , renksiz, kokosuz ve yanıcı olmayan bir gazdır. Moleküler ağırlığı havadan 5 kat ağır olan SF6 gazı bilinen ağır gazlardan birisidir. 50 Hz ve 1 barda dielektrik dayanımı hava ve azota göre 2,5 / 3 kat daha yüksektir. Basıncın artmasıyla bu değer de artar ve 3 barda trafo izolasyon yağının dielektrik dayanımını aşmaktadır. SF6 gazı elektronegativitesi sayesinde mükemmel ark söndürme yeteneğine sahiptir. Kesme işlemi sırasında oluşan ark sonucu ortam ısındığı için SF6 gazı ayrışır ve ortaya kükürt ve flor atomları çıkar. Yüksek elektronegatif özellikteki flor atomları ortamdaki serbest elektronları yakalar ve ark akımı sıfıra yaklaşır. SF6 gazı, kesme işlemi sonrasında ısınıp (2000 °C) soğuduktan sonra dahi flor ve kükürt iyonları SF6 gazına dönüşmek üzere tekrar birleşir. Böylece dielektrik ortam tekrar eski haline gelir. Kimyasal olarak son derece kararlı olan SF6 gazı kesici ayırıcı gibi teçhizatlarda kullanıldığı gibi GIS Trafo Merkezlerinde tesis edilen GIS teçhizatında da kullanılmaktadır. Saf halde zehirli olmayan ve güvenilir bir çalışma ortamı sebebiyle SF6 gazı tercih edilmektedir. SF6 gazı havadan 5 kat ağır olduğundan atmosfere salındığında çukur yerlere dolma eğilimindedir. %20 oksijen ve %80 SF6 karışımının olumsuz bir etki yaratmadan solunabilmesi mümkündür. SF6 gazı kaçağı olduğu durumda zeminde biriken SF6 gazından korunulmalıdır. Kapalı alanlarda yüksek miktarda SF6 gazı kaçakları oksijen yetersizliği sebebiyle personel için boğulma tehlikesi yaratabilir. Bu durumda kirlenmiş alanın havalandırılması ve kirlenmiş bölgenin terk edilerek tekrar girilmeden önce kişisel koruyucu donanımın kullanılması gerekmektedir. Oluşan ark sonucu ortama yayılan bozulmuş ve çürümüş SF6 gazı zehirleyici etki gösterebilir. Bu durumda SF6 gazlı çalışmalarda iş güvenliği kurallarına uyulmalıdır. 10 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ayrıca, atmosfere salınan 1kg SF6 normal orta sınıf benzinli bir araba ile 120.000 km (km başına yaklaşık 185 g CO2 emisyonu) gibi doğal olmayan sera etkisini etkiler. SF6 emisyonlarından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Belirli işlevleri yerine getirmek için gereken SF6 miktarları en aza indirilmelidir. GIS gaz kontrol tasarım yönetmeliği, kesinlikle gaz kaçağı gerektiren uluslararası standarda (IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) uygundur. GIS gaz kontrol tasarım yönetmeliği, kesinlikle gaz kaçağı için uluslararası standarda (IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) uygundur. Bu nedenle normal işletimde gaz kaçağı neredeyse sıfırdır. Öte yandan, GIS birçok ayrılmış ve yalıtılmış gaz odasından oluşmaktadır. Her oda bir on-line / off-line gaz basıncı izleme cihazı ile donatılmıştır ve her oda gaz vanalarına sahiptir. Bu nedenle, gaz basıncı eğilimini otomatik veya manuel olarak izleyerek gaz kaçağı izlenebilir (yani, eğer gaz basıncı zamanla yavaşça azalırsa, gaz odası gaz sızdırır). Bakım sırasında, mühendis, odanın ve bağlantı flanşlarının etrafındaki küçük sızıntı miktarını kontrol etmek için SF6 gaz detektörünü kullanır ve sızıntı noktasını tespit edebilir. Bu nedenle normal çalışma ve bakım koşullarında SF6 gaz kaçağı tespit edilebilir ve onarım çalışmaları başlatılır. Bazı olasılıklarda, hızlı gaz kaçağı olursa, trafo merkezindeki operatör alarm ile fark eder, sızıntı olan gaz odasını hızlı bir şekilde tespit edebilir ve odada gaz sızıntısını en aza indirmek veya durdurmak için bu gaz odasının vanalarını kapatabilir ve tespit edilen odada kalan gazı bir toplama vanasında toplayabilir, daha sonra onarım çalışmaları başlatılır. Bu nedenle, SF6 gazının sızması, GIS TM’nin tasarım, bakım ve onarım prosedürleri nedeniyle çok az olacaktır SF6 gazı ile çalışanlar, riskler ve iş sağlığı ve güvenliği önlemleri, ilgili kişisel koruma ekipmanlarının alınması ve bunlarla donatılması, konusunda eğitilecektir. 11 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 1.5 Peyzaj Değeri Yüksek Yerler, Rekreasyon ve Koruma Alanları Biyosfer rezervleri, biyogenetik rezerv alanları, yaban hayatı koruma alanları, tabiatı koruma alanları, tabiat anıtları, tabiat parkları, özel çevre koruma bölgeleri ve özel koruma alanları, milli parklar, tarım alanları bulunmamaktadır. 380 kV Gebze GIS Trafo Merkezi’nin ( TM ) Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Muallimköy Mahallesi, 477 ada, 1 numaralı parsel ü parsel üzerine DB kredisi kapsamında tesis edilmesi planlanmaktadır. Projenin planlandığı alanın tamamı orman arazisidir. Projenin inşaat çalışmaları sırasında; tarihi ve kültürel herhangi bir kalıntıya rastlanması durumunda faaliyetlere ara verilerek Kocaeli Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’ ne başvurulacaktır. T.C. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İSU Genel Müdürlüğü, Emlak ve İstimlak Daire Başkanlığı’nın 06.12.2017 tarih ve 23262 sayılı yazısında, planlanan TM’nin sınırlarının köşe noktasında ve sadece 3 m uç kısmına denk gelen İdarelerine ait vana odası ve su hatıının çalışmalara mani oluşturmayacağı düşünüldüğünde, kamusal zararlar oluşturmaması açısından deplase edilmemesi gerektiği bildirilmiştir (Ek-B). Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin 21.12.2017 tarih ve 236400 sayılı yazısında, Gebze GIS TM2nin yapım işi ile ilgili bahse konu alanda bulunan şirketlerine ait hatlarının deplase edilmesi gerektiği, sahada yapılan tetkikler sonucu deplase projesinin hazırlandığı, 1. Keşif deplase bedelinin şirketlerinin hesabına yatırılması durumunda deplase çalışmalarına başlanacağı bildirilmiştir (Ek-L). Proje alanına özgü, biyolog Tolga ÇETİNKAYA tarafından 25-27 Haziran 2019 tarihinde sahaya çıkıldıktan sonra flora/fauna çalışması yapılmış olup, ilgili çalışma Ek- H’de verilmiştir. 12 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 1.6 Proje Alanına İlişkin Çevresel ve Sosyal Arka Plan Tesis edilecek trafo merkezinin sözleşmesinin imzalanmasına müteakip yükleniciye yer teslimi yapıldıktan sonra, hafriyat aşamasında yaklaşık 50 kişi, inşaat işlerinin yapımı aşamasında yaklaşık 75 kişi, elektrik işlerinin yapımı aşamasında da yaklaşık 75 kişi olmak üzere toplamda yaklaşık 200 kişi istihdam edilecektir. Trafo merkezinin tesis aşamasında istihdam edilecek işçilerden özellikle vasıfsız işçilerin büyük bir kısmı yerel halktan karşılanmaktadır. Ayrıca tesiste kullanılacak malzemelerin çok büyük olanları hariç yerel halkın işlettiği işletmelerden (hırdavat, beton, kum, çakıl, küçük el aletleri, mıcır, v.b.), yine işçilerin ve çalışanların yemek ihtiyacı da yerel halkın işlettiği işletmelerden karşılanmaktadır. Projenin tesis edilmesi, hem bölge ekonomisini hem de Türkiye ekonomisini olumlu yönde etkileyecektir. Enerji kaynağı olarak yüksek gerilime ihtiyaç duyan sanayi alanının bu bölgede gelişmesi sağlanmış olacaktır. Yerşekilleri ve Jeoloji Kuzey Anadolu Fayı, İntra-pontid sütur zonunu boyunca Marmara denizinden Saros körfezine ulaşmaktadır. Kocaeli ilinden geçtiği kesimde Kuzey ve Güney Bölüm olmak üzere iki farklı jeolojik yapıdadır. Su Kaynakları ve Hidrojeoloji Kocaeli topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Karadeniz’e bir bölümü de Marmara Denizine ulaşır Kocaeli sınırları içinde kalan ve hidrojeolojik etüdü yapılmış olan ovalar yeraltı suyu açısından zengindir. İl yeraltı suyu potansiyeli (toplam emniyetli çekilebilir yer altı suyu rezervi) 74,0 * 106 m3 /yıl ’dır. Bu rezerv mevcut kuyular ile tüketilmektedir. Kocaeli ili genelinde su temini Yuvacık Barajı, Namazgah Barajı, Sapanca Gölü ve Yerel Kaynaklardan (Denizli Gölet’i ve diğer kaynaklar) sağlanmaktadır. Proje kapsamında yapılan faaliyetlerle su kaynaklarına herhangi bir zarar verilmeyecektir. 13 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında çalışacak personel, uygun olması durumunda en yakın yerleşim yerlerinde, mevcut yapılarda ihtiyaçlarını karşılayacaklardır. Dolayısıyla çalışanların ihtiyaç duyacağı içme suyu, depozitolu damacana ve pet şişelerle şantiye alanına getirilecek, diğer kullanımları için ise su, mevcut tesislerden (Belediye şebekesinden) sağlanacaktır. Damacanalar depozitolu olduğu için yeni su siparişinde boş damacana, suyu getiren firmaya geri verilecektir. Pet şişeler ile su temin edildiğinde, boş pet şişelerin; 27.12.2017 tarih ve 30283 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ve 12.07.2019 tarih ve 30829 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sıfır Atık Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak ayrı toplanacak ve belediye tarafından yetkilendirilen lisanslı firmalara verilerek geri dönüşümü sağlanacaktır. Proje kapsamında inşaat çalışmalarında yapılacak beton imalatları için; hazır beton (beton santralinde hazırlanarak mikser araçları ile sahaya getirilen beton) kullanılacaktır. Hazır beton için gerekli su beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı yerde temin edilmektedir. Hazır beton imalatlarında kullanılacak sular malzeme bünyesinde kalacağından herhangi bir atık su oluşturmayacaktır. Ayrıca çalışma yapılan yerde beton imalatların bitmesinden sonra geri dönen mikser araçlarının yıkanması, proje sahası ve yakın çevresinde yaptırılmayacak olup, beton tedarikçi firmanın kendi sahasında (beton santrali) yapması sağlanacaktır. Proje kapsamında su kullanımı için yer altı ve yer üstü suyu kullanılmayacaktır. İklim Özellikleri Karadeniz iklimi ile Akdeniz iklimi arasında bir geçiş iklimi özelliği gösterir. Kışlar kısmen ılık ve yağışlı, yazlar sıcak ve az yağışlı geçer. Kar yağışı toprağın karla örtülü gün sayısı 10 günü geçmez. Senelik yağış miktarı bölgelere göre 768-1153 mm arasında değişir. 14 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Tablo 3 Kocaeli İli Meteoroloji İstatistikleri Nüfus Kocaeli nüfusu 1.906.391’dir. Gebze ilçesinde nüfus 188.436 erkek ve 182.564 kadından oluşmakta olup 371.000’dir. Projenin gerçekleştrilmesi planlanan Muallimköy Mahalesi’nin nüfusu ise 1.936’dır. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Trafo merkezlerinin ve iletim hatlarının tesisi, ulusal İSG Kanununa göre yüksek riskli olarak sınıflandırılmaktadır. Bu itibarla, TEİAŞ İSG konularını yöneten bir birime ve ayrıca Bölge Müdürlüklerinde de kapasiteye sahiptir. TEİAŞ’ın ayrıca, İSG konusunda risk değerlendirme prosedürleri, eğitim prosedürleri, saha çalışma prosedürleri, kimyasallarla çalışma prosedürleri, yüksekte çalışma, İSG denetim prosedürleri, İSG kazaları vs. de dahil olmak üzere ayrıntılı prosedürleri vardır. TEİAŞ prosedürlerine göre, müteahhitin risk değerlendirme çalışması, personelin eğitim bilgileri ve çalışma izinleri, A sınıfı İSG uzmanının ve tam zamanlı C sınıfı İSG uzmanının görevlendirilmesi, kişisel koruyucu ekipman temini, şantiyede kullanılacak ekipmanın bakım planı ve şantiyelerin mobilizasyonundan önce acil durum hazırlığı ve müdahale planlarını sunması zorunludur. TEİAŞ, inşaat sahalarını ayda bir kez İSG konusunda denetler ve sürekli uygunsuzluk durumunda, yükleniciler uyarılır ve düzenleme yapılmazsa, gerekirse sözleşme yaptırımı uygular. TEİAŞ ayrıca, mevcut trafo merkezleri için İSG ve çevresel hususları izleyen bir 15 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP üçüncü taraf takibi ile işletme aşaması denetimleri gerçekleştirmiştir. Bu denetimlerin gelecekteki trafo merkezlerine de uygulanması planlanmaktadır. Spesifik olarak, herhangi önemli bir çevresel veya sosyal olay için (örneğin ölüm, iş günü kaybına yol açan olaylar, çevreye zararlı madde dökülmesi, vs.) yükleniciler TEİAŞ’ı 3 iş günü içerisinde bu konuda bilgilendirecek ve TEİAŞ da bu bilgiyi alır almaz Banka’yı bilgilendirecektir. Kök sebep analizi, alınan tedbirler ve tazminat önlemlerinin de yer aldığı detaylı kaza raporu 30 iş günü içerisinde TEİAŞ’a sunulacak ve TEİAŞ bu olay raporunu Banka’ya iletecektir. Deprem Durumu Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası, AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından yenilenmiş, 18 Mart 2018 tarih ve 30364 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’ de yayımlanmış ve yeni harita 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye Deprem Tehlikesi Haritasına göre en güncel deprem kaynak parametreleri, deprem katalogları ve yeni nesil matematiksel modeller dikkate alınarak çok daha fazla ve ayrıntılı veriyle hazırlanmış olan Türkiye Deprem Tehlikesi Haritasında deprem bölgeleri yerine en büyük yer ivmesi değerleri gösterilmiştir. Yeni Türkiye Deprem Tehlikesi Haritasında göre de “deprem bölgesi” kavramı ortadan kaldırılmıştır. Türkiye Deprem Tehlikesi Haritasına göre sahaya ait en büyük yer ivmesi PGA 475 değeri 0,559 olup, söz konusu alan yüksek tehlike kapsamındadır. 16 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Şekil 4 Türkiye Deprem Tehlike Haritası (Kaynak:deprem.afad.gov.tr) 17 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Şekil 5Kocaeli İli Deprem Tehlike Haritası Şekil 6 AFAD, 2018 Türkiye Deprem Tehlike Haritası En Büyük Yer İvmesi PGA 475 Değeri Marmarada beklenen olası bir depreme karşı alınması gereken önlemlerle ilgili detaylı incelemeler ve fizibilite çalışmaları TEİAŞ tarafından Japon uzmanlara yaptırıldı. Söz konusu çalışma grubu ülkemize iki kez İstanbul’un depremselliği ve beklenen depremin Türkeyi’deki etkilerini araştırmak için geldi. Ekip konu ile ilgili kamu kurumları ile de görüştü. İstanbul’daki iletim sistemi, elektirik şebekeleri ve trafo binaları ile ekipmanlarını analiz ettiler. Çalışmanın sonucunda, enerji nakil hatları ve yeraltı kabloları için ek önlemlerin gerekli olmadığı belirtildi. Ancak belirlenen öncelik durumuna göre Trafo Merkezlerimizde hangi teçhizatların değiştirilmesi gerektiği ve hangi teçhizatlara nasıl takviyeler yapılması gerektiği, özellikle 400 kV’luk teçhizatın boyu, ağırlığı ve ağırlık merkezinin yüksekliği bakımından kırılma 18 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP riski taşıdığı belirtildi. TM Proje kriterlerimiz deprem çalışmalarımız doğrultusunda değiştirildi ve mevcut projelere de gerekli takviyeler yapıldı. Ayrıca TM alanında Teşekkülümüzce imar planı ve inşaata esas jeolojik etütler yaptırılmakta ve tesisler bu etüt raporu sonucuna göre projelendirilmektedir. Söz konusu 380 kV Gebze GIS TM projesi kapsamında 18 Mart 2018 tarih ve 30364 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Deprem, iş kazası ve yangın durumları için acil müdahale planı Ek-K’de verilmiştir. 19 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 2. POTANSİYEL ETKİLER VE ÖNLEMLER Tesis edilecek trafo merkezinin sözleşmesinin imzalanmasına müteakip yükleniciye yer teslimi yapıldıktan sonra, hafriyat aşamasında yaklaşık 50 kişi, inşaat işlerinin yapımı aşamasında yaklaşık 75 kişi, elektrik işlerinin yapımı aşamasında da yaklaşık 75 kişi olmak üzere toplamda yaklaşık 200 kişi istihdam edilecektir. Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında çalışacak personel, uygun olması durumunda en yakın yerleşim yerlerinde, mevcut yapılarda ihtiyaçlarını karşılayacaklardır. Dolayısıyla çalışanların ihtiyaç duyacağı içme suyu, damacana ve pet şişelerle şantiye alanına getirilecek, diğer kullanımları için ise su, mevcut tesislerden (Belediye şebekesinden) sağlanacaktır. Ayrıca proje kapsamında inşaat çalışmalarında yapılacak beton imalatları için; hazır beton (beton santralinde hazırlanarak mikser araçları ile sahaya getirilen beton) kullanılacaktır. Hazır beton için gerekli su beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı yerde temin edilmektedir. Hazır beton imalatlarında kullanılacak sular malzeme bünyesinde kalacağından herhangi bir atık su oluşturmayacaktır. Ayrıca çalışma yapılan yerde beton imalatların bitmesinden sonra geri dönen mikser araçlarının yıkanması, proje sahası ve yakın çevresinde yaptırılmayacak olup, beton tedarikçi firmanın kendi sahasında (beton santrali) yapması sağlanacaktır. Proje kapsamında su kullanımı için yer altı ve yer üstü suyu kullanılmayacaktır. Şantiye tesisi için konut kiralanması durumunda, çalışacak personelden kaynaklı atık sular mevcut alt yapı sistemine, şantiye kurulması durumunda ise sızdırmasız tip mobil tanklarda (seyyar WC) toplanıp, dolmasına müteakip (belirli periyotlarda) vidanjör yardımı çektirilerek en yakın Arıtma Tesisi olan (İlgili Belediye ile protokol yapılarak) kanalizasyon sistemine verilecektir. Proje kapsamında, 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (RG) yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği esaslarına uyulacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat çalışmalarında sadece iş makineleri kullanılacak olup herhangi bir parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli, toksik ve kimyasal madde kullanılmayacaktır.Bu nedenle tehlikeli ve toksit olan madde taşınımı ve depolaması yapılmayacaktır. Trafo 20 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP merkezinin tesviye çalışmaları için yapılacak kazı işlemlerinden dolayı toz emisyonu oluşması söz konusu olacaktır. 380 kV Gebze GIS TM projesi için 100 günde toplam 45000m3 kazı yapılacak olup, bunun 30000m3‘ü dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Alanda 20 cm nebati toprak sıyrılacak ve ayrı depolanacaktır. Depolanan nebati toprak inşaat çalışmaları sonrası alanın çevre düzenlemesinde kullanılacaktır. Oluşması Muhtemel Toz Miktarı TM’nin inşaat çalışmalarındaki kazı işlemi sırasında çıkarılan hafriyat miktarı 45.000 m3 olarak alındığında: Günlük Hafriyat = Hafriyat Miktarı / Tesviye süresi (gün) = 45000 / 100 = 450 m3/gün Toprak Yoğunluğu x toplam hacim = 1,6 ton/m3 x 450 m3/gün = 720 ton/gün’dür. Hafriyat miktarı (kazı çalışmaları 8 saat/gün süreceğinden); 720 (ton/gün) / 8 (saat/gün) = 90 ton/saat olarak bulunur. Toplam saatlik kütlesel toz debisi ise; (kazı esnasında toz emisyon faktörü 0.01 kg/ton ( 1 ) alınarak); 90 ton/saat x 0.01 kg/ton = 0,9 kg/saat olarak bulunur. Toz ve partikül madde emisyonunda “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’’nin (SKHKKY) Tablo 2.1 belirtilen baca dışındaki yerlerden yayılan emisyonlar için 1,0 kg/saat sınır değeri aşılmayacaktır. Kuru dönemde sulama yapılacaktır. Proje alanına özgü, biyolog Tolga ÇETİNKAYA tarafından 25-27 Haziran 2019 tarihinde sahaya çıkıldıktan sonra flora/fauna çalışması yapılmış olup, ilgili çalışma Ek- H’de verilmiştir. Flora/fauna ile ilgili önlemler Ek-H’de belirtilmiş olmakla birlikte, aşağıda sıralanmıştır:  Proje alanı çevresindeki yabani hayvanlar faaliyetler sırasında gürültü ve titreşimi kendilerine tehdit olarak algılar ve habitatlarını terk ederek tepki gösterirler. Bundan dolayı çalışmalar esnasında gürültüyü minimize edici önlemler faaliyet sahibince alınacaktır. 21 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP  Enerji İletim Hattı inşaatının tamamlanmasının ardından topoğrafya uygun hale getirilecek, zemine en son bitkisel toprak serildikten sonra bölgede yeralan bitki türleri ile gerekli peyzaj çalışması yapılacaktır.  Proje alanı içinde özellikle korunan türlerden Kara Kaplumbağası rastlanıldığı zaman söz konusu alandan alınarak güvenli bir araziye nakledilmesi sağlanacaktır.  Projede, omurgalılar ve yuvaları, kuş yuva giriş delikleri, zemin üzerinde, kemirgenler tarafından oluşturulmuş tümsekler faaliyetlere başlamadan önce eğitimli personel tarafından önceden taranacak ve yakalanabilir türler taşıma yoluyla, yakalanamayacak türlerin ise alandan uzaklaşması sağlanacaktır.  Projede çalışacak personel için bir eğitim programı oluşturulacaktır. Eğitim çalışmasında yöreye özgü endemik bitkiler, alandaki kuşlar ve bölgedeki dağılımları, fauna türlerine rastlanılması durumunda yapılacak işlemler, inşaat çalışması öncesinde alan tarama çalışmaları vb. hakkında bilinçlendirme çalışmaları yapılacaktır.  Kuşların enerji iletim hatlarından uzaklaştırmak amacıyla direklere “kuş konmazlar” takılacaktır. Enerji iletim hatlarında hattı taşıyan direklerde bulunan traverslerdeki izolatörlerin bağlantı yerinin üst kısmına kuş konması veya yuva yapması istenmez. Bu nedenle U veya V şeklin de bir kuşkonmaz malzemeleri montaj edilecektir.  Kuşların iletim hatlarına çarpmalarını önlemek için ikaz işaretleri kullanılacaktır. Ayrıca enerji iletim hatlarına kuş kaçırıcılar yerleştirilecektir. 380 kV Gebze GIS TM’ye ilişkin olarak, projenin önemli olumsuz etkilerini önlemek, kabul edilebilir seviyelere indirmek ya da telafi etmek için alınacak yapılabilir (fizibil) ve maliyet-etkin önlemler sunulmaktadır. Kullanım kolaylığı sağlamak amacıyla, projenin her aşamasında alınacak etki azaltıcı önlemler tablo formatında sunulmaktadır. Söz konusu projenin muhtemel çevresel etkilerini, alınacak önlemleri, sorumlu kurum ve sürecini gösterir detaylı tablo aşağıda verilmiştir. 22 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Tablo 4 Muhtemel Çevresel Etkiler ve Önlemler Planı Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Proje alanı çevresinde bulunabilecek flora ve fauna İnşaat unsurları ile ilgili eğitimler personele verilecektir. İnşaat İNŞAAT çalışmaları Flora/Fauna  Proje sahasında rahatsız edilecek fauna unsurlarının Ek maliyet yok TEİAS çalışmalarının ÖNCESİ başlamadan belirlenmesi ve uygun ortama taşınması için saha ziyareti başlaması önce  Rastlantısal buluntu prosedürü oluşturulacaktır.  Herhangi bir kültür varlığına rastlanması halinde inşaat durdurulacak ve ilgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını İnşaat İnşaat Kültürel ve tarihi Koruma Kurulları’na haber verilecektir. Tesis alanına ait İNŞAAT Ek maliyet yok Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının değerler koruma kurulundan cevap beklenecektir. Bu sırada başlaması tamamlanması herhangi bir inşaat çalışmasında bulunulmayacaktır.  Alınacak olumlu cevabın ardından inşaat çalışmalarına başlanacaktır. 23 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Toz ve partikül madde emisyonunda “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’’nin (SKHKKY) Tablo 2.1 belirtilen baca dışındaki yerlerden yayılan emisyonlar için 1,0 kg/saat sınır değeri aşılmayacaktır. Kuru dönemde sulama yapılacaktır.  Savurma yapılmadan doldurma ve boşaltma yapılacaktır. Savurma olmasını engellemek için doldurma ve boşaltma işlemleri bu iş için ayrılmış belli bir alanda yapılacaktır. İşlem sırasında tozumayı engellemek amaçlı su serpme işlemi uygulanacaktır. Ayrıca, çalışanlar, doldurma ve boşaltma sırasında dikkatli davranmaları konusunda Hafriyat Toz - partikül madde Yüksek değil Yüklenici Hafriyat sonu uyarılacaktır. Tozuma yapan malzemelerin limit bir başlangıcı yükseklikten doldurulup boşaltılması sağlanacaktır. Yükleme ve boşaltma yaparken rüzgar yönü ve şiddeti dikkate alınacaktır.  Taşıma sırasında kamyonların üstü örtülecek ve hız sınırı getirilecektir. Proje sahasında hız sınırı 30 km/h iken şehir içinde 50 km/h olacaktır.  Kullanılacak tüm araçların egzoz emisyon izinleri olacaktır.  Şantiye alanında çalışan kamyonların lastikleri, alan dışına (cadde) çıkmadan önce yıkanacaktır. 24 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Çalışmalar gündüz 07:00 ve akşam 19:00 saatleri arasında gerçekleştirilecektir. Eğer bu saatler dışında çalışma olacaksa yerel otorite ve vatandaşlar daha önceden bilgilendirilecektir.  Yakın yerleşimlerde oturanlar inşaat süresi boyunca bilgilendirilecektir.  Sürekli şantiye gürültüsü (gündüz) 70 dBA (Çevresel İnşaat İnşaat Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği) Gürültü Ek maliyet yok Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının sınır değerine uyulacaktır. Bunun sağlanması için Trafo başlaması tamamlanması Merkezi etrafı beton koruyucu duvar ve fens ile çevrilecektir.  Ayrıca, gürültü seviyesinin artması durumunda iş makinelerinin aynı anda çalıştırılmaması, araçların eskimesi ile neden oldukları gürültü seviyesi de artacağından inşaat çalışmalarında mümkün olduğunca İNŞAAT yeni araç kullanılması gibi önlemler alınacaktır.  Hafriyat atıkları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden izin alınmış en yakın hafriyat döküm sahasına dökülecektir.  Katı atıklar (metal, ahşap gibi inşaat malzemesi Belediye kullanımından kaynaklanacak) ve ambalaj atıkları (cam, ve/veya lisanslı Şantiyeden kağıt, plastik vb.) ayrı ayrı toplanacak Belediye veya bir geri kazanım İnşaat İnşaat kaynaklanacak lisanslı bir geri kazanım firması tarafından alınmaları tesisine bağlı Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının hafriyat, katı ve sağlanacaktır. olarak başlaması tamamlanması tehlikeli atıklar  Evsel nitelikte olan organik atıkların ilgili Belediye değişmekle tarafından alınması sağlanacak ve Düzenli Katı Atık birlikte yüksek Depolama Sahasına gönderilecektir. değil  Yağ, boya vb. gibi atıklar sızdırmasız, metal ve etiketli konteynırlarda ayrı olarak toplanıp lisanslı bir geri kazanım firması tarafından alınmaları sağlanacaktır. 25 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Mümkün olduğunca, araçların bakımları inşaat sahasında yapılmayacaktır.  İnşaat makine ve araçlarından kaynaklanacak atık yağlar, gresler vb. paslanmaz varillerde biriktirilerek yüklenici tarafından lisanslı firmalara verilmesi sağlanarak bertaraf Araç Parkından edilecektir. İnşaat İnşaat İNŞAAT Kaynaklanacak  Varillerin geçirimsiz bir zeminde yağmur ve güneşten Yüksek Değil Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının Atıklar korunması için üstü kapalı bir alanda depolanması ve başlaması tamamlanması burada yangına karşı gerekli tedbirlerin alınması sağlanacaktır.  Makine ve araçların işletmesinden kaynaklanacak akü, lastik ve benzeri malzemeler lisanslı firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. 26 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Çalışanlara tüm gerekli koruyucu ekipman (baret, emniyet kemeri, iş güvenliği elbisesi, gözlük, eldiven, önü zırhlı ayakkabı vb.) sağlanacaktır.  Çalışanlara, “İş Sağlığı ve Güvenliği” eğitimi verilecektir. Tüm çalışanlar, inşaat çalışmaları süresince şantiye alanında uyulması gerekli güvenlik kurallı, riskler ve ilgili yönetmelikler hakkında bilgilendirilecektir.  Risk değerlendirmesi yapılarak şantiye sahasında alınacak önlemler risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenecektir.  Proje alanında herhangi bir çevresel ya da iş sağlığı Proje bütçesi İnşaat İnşaat Sağlık ve Güvenlik güvenliği, toplum sağlığı güvenliği ile ilgili bir kaza (örn. Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının kapsamında Ölümlü ya da ciddi yaralanmalı iş kazaları, çevresel başlaması tamamlanması dökülmeler vb.) olması durumunda, yüklenici TEİAŞ’ı kaza ile ilgili derhal bilgilendirecek, TEİAŞ da Dünya Bankası’nı 3 gün içinde bilgilendirecektir. Kaza ile ilgili detaylı raporun (kök-neden analizi, kaza sonrası alınan önlemler ve tazmin ile ilgili bilgilerin yer aldığı) ise 30 gün içinde TEİAŞ ve Dünya Bankası’na ulaştırılacaktır.  Proje kapsamında TM ve EİH İSG Şartnemesi uygulanacak olup proje boyunca İSG organizasyonunun eksiksiz sürdürülebilmesi için tam zamanlı bir C sınıfı İş Güvenliği Uzmanı görev yapacaktır. 27 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Trafik akışını güvenli şekilde sağlamak için gerekli önlemler ilgili kurumlar aracılığı ile sağlanacaktır.  Çevre halkının güvenliğini sağlamak amacıyla “Dikkat”, “Girmek Yasaktır” vb. uygun levhalar konulacaktır.  Hız limiti kurallarına uyulması sağlanacaktır. İnşaat İnşaat Trafik ve Yaya  İnşaat sırasında çalışacak olan araç sürücüleri ve is Yüksek Değil Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının Güvenliği makinalarını kullanacak personele güvenli sürüş için başlaması tamamlanması bilgilendirme yapılacaktır.  Nakliye faaliyetleri sırasında, mevcut yolların zarar verilmeyecektir.  Ağır araçların trafiği esnasına mevcut yollara herhangi bir zarar verilmesi durumunda, hasar tanzim edilecek ve maliyeti yüklenici tarafından karşılanacaktır 28 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  İnşaat çalışmalarının tamamlanmasının ardından kullanılmayan alanlar topoğrafyaya uygun hale getirilmelidir.  Proje alanı çevresindeki yabani hayvanlar faaliyetler sırasında gürültü ve titreşimi kendilerine tehdit olarak algılar ve habitatlarını terk ederek tepki gösterirler. Bundan dolayı çalışmalar esnasında gürültüyü minimize edici önlemler faaliyet sahibince alınacaktır.  Proje alanı içinde özellikle korunan türlerden Kara Kaplumbağası rastlanıldığı zaman söz konusu alandan alınarak güvenli bir araziye nakledilmesi sağlanacaktır. İnşaat İnşaat Flora /Funa  Projede, omurgalılar ve yuvaları, kuş yuva giriş delikleri, Yüksek Değil Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının zemin üzerinde, kemirgenler tarafından oluşturulmuş tümsekler başlaması tamamlanması faaliyetlere başlamadan önce eğitimli personel tarafından önceden taranacak ve yakalanabilir türler taşıma yoluyla, yakalanamayacak türlerin ise alandan uzaklaşması sağlanacaktır.  Projede çalışacak personel için bir eğitim programı oluşturulacaktır. Eğitim çalışmasında yöreye özgü endemik bitkiler, alandaki kuşlar ve bölgedeki dağılımları, fauna türlerine rastlanılması durumunda yapılacak işlemler, inşaat çalışması öncesinde alan tarama çalışmaları vb. hakkında bilinçlendirme çalışmaları yapılacaktır. 29 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  Şantiye alanı eski haline getirilecektir. İnşaat TM’nin  TM alanı içinde tehlikeli, katı, sıvı, inşaat vb. atık Proje bütçesi Peyzaj Yüklenici çalışmalarının işletmeye bırakılmayacaktır. kapsamında tamamlanması alınması  Proje sahasındaki araçların taşınması.  Zorunlu olmadıkça trafo yağları şantiye alanında geçici olarak depolanmayacaktır.  Depolanması gerekmesi durumunda paslanmaz variller Trafo Yağının Yağın trafoya Trafo Yağları içerisinde bulunan trafo yağları geçirimsiz zemin üzerine Yüksek Değil Yüklenici depolanmaya nakline kadar yerleştirilecektir. Yağmur ve güneşten korunması için başlanması üstleri kapatılacak ve alanın etrafı çevrilerek uyarı levhaları asılacaktır. TM’nin  TM inşaatı dünya standartlarında gerçekleştirilecektir. Elektromanyetik Yüklenici / İnşaatın ekonomik  Topraklamada sorun olduğunda topraklama ölçümü Yüksek Değil Alan (EMA) TEİAŞ Başlaması ömrünü yapılacaktır. İŞLETME tamamlaması TM’nin TM’nin  Trafo Merkezi sınırında, yakın yerleşimlerde oturanlardan ekonomik Gürültü Yüksek Değil TEİAŞ işletmeye şikayet gelmesi durumunda ölçümler yapılacaktır. ömrünü alınması tamamlaması  Çalışanlara teknik eğitim, koruyucu ekipman ve giysiler TM’nin verilecektir. TM’nin İşletme bütçesi ekonomik Sağlık ve Güvenlik  Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tüm kapsamında TEİAŞ işletmeye ömrünü yönetmeliklere uyumu sağlanacak, gerekli kontroller alınması tamamlaması yapılacaktır. 30 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Sorumlu Başlangıç Aşama Konu Alınacak Önlemler** Maliyeti Bitiş Tarihi Kurum* Tarihi  TM ‘de, arıza olması durumunda hemen normal şartlarda ise altı ayda bir, SF6 gaz basıncı, kablo başlıkları, TM’nin TM’nin izolatörler, kablo bağlantı noktaları ile primer ve sekonder ekonomik Yangın riski Yüksek TEİAŞ işletmeye kontrolleri yapılacaktır. ömrünü alınması  Transformatörler otomatik yangın söndürme sistemiyle tamamlaması donatılacaktır.  İşletme süresince sürekli, tüm bölümlerde gaz basıncı TM’nin ölçülecektir. TM’nin İşletme bütçesi ekonomik SF 6 Gazı  Çalışanlar iş tehlikeleri ve SF6 gazı ile ilgili iş sağlığı ve TEİAŞ işletmeye kapsamında ömrünü güvenliği önlemleri konusunda eğitilecek ve uygun alınması tamamlaması kişisel koruyucu ekipman sağlanacaktır. ** Söz konusu işlerin herhangi bir “Yüklenici”ye (Taşerona) devredilmesi durumunda geçerlidir. Aksi halde “Yüklenici” olarak tanımlanan sor umluluklar “TEİAŞ”a ait olacaktır. *** Söz konusu önlemler alınırken ilgili tüm Yönetmeliklere (Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik, Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği, Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, Atık Yönetimi Yönetmeliği, vb.) uyulacaktır. 31 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 3. İZLEME PLANI Çevresel izleme, projenin uygulanması aşamasında, anahtar çevresel hususlar hakkında, özellikle alınmış önlemlerin etkinliği ve projenin çevresel etkileri konusunda bilgi sağlar. Bu bilgiler ise, proje sahibi ve denetim mekanizması için, proje denetiminin bir parçasını oluşturan önlemlerin başarısını değerlendirmeye ve gerekli olduğu zamanlarda doğru eylemlere izin verebilmeye imkan tanır. Böylece ÇSYP, izlemenin amaçlarını ve izlemenin tiplerini, proje önlem ölçütleri ile bağıntı kurarak tanımlar. 32 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Tablo 5 İzleme Planı Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Kültür varlığına Kültür rastlanılması varlıklarının Herhangi bir durumunda korunması ve kültür Proje alanında Kültür ve Kültür ve Tabiat varlığına Kültür ve İnşaat İnşaat Kültürel ve rastlanabilecek Tabiat İnşaat alanında Görsel izlemeler Varlıklarını zarar Turizm İl çalışmalarının çalışmalarının tarihi değerler yeni kültür Varlıklarını Koruma verilmemesi Müdürlüğü başlaması tamamlanması varlıkları Koruma Kurulu Kanunu’na durumunda Yetkilileri uyumun yüksek değil tarafından sağlanması izlenecektir. İNŞAAT Hafriyat ve inşaat Hafriyat makinelerinin Görsel izlemeler sırasında Sanayi Kaynaklı TEİAŞ hareketinden ve Ek maliyet /inşaatın yoğun Hava İnşaat İnşaat Toz - partikül egzozundan Yakın yok İnşaat alanında olduğu Kirliliğinin Çevre ve çalışmalarının çalışmalarının madde kaynaklanacak yerleşimlerde (Proje bütçesi zamanlarda, Kontrolü Şehircilik İl başlaması tamamlanması toz (mg/Nm3) yapılacak kapsamında) haftalık/şikayet Yönetmeliği Müdürlüğü görüşmeler üzerine Halkın şikayetleri 33 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Gürültü ölçer (ses düzeyi ölçer) ile Gürültü Haftalık görsel Çevresel TEİAŞ gürültü seviyesi seviyesi izlemeler Gürültünün İnşaat İnşaat ölçümü Gürültü Inşaat alanında Değerlendirilme Yüksek değil Çevre ve çalışmalarının çalışmalarının Halkın Halkın şikayeti si ve Yönetimi Şehircilik İl başlaması tamamlanması Yakın şikayetleri üzerine Yönetmeliği Müdürlüğü yerleşimlerde yapılacak görüşmeler Görsel (Atıksuların izin İNŞAAT Su Kirliliği verilmeyen Kanalizasyon Kontrolü ve alanlara deşarj sistemine Toprak edilip bağlantı Kirliliğinin edilmediğinin, Kanalizasyon Kontrolü Ve Ek maliyet Şantiyelerden atıksuyun TEİAŞ İnşaat İnşaat TM alanında su sistemi Haftalık (ani Noktasal yok (Proje kaynaklanaca kanalizasyon çalışmalarının çalışmalarının ve toprakta bağlantısı kontroller) Kaynaklı bütçesi k atıksu sistemine Belediye başlaması tamamlanması oluşacak ve TM alanında Kirlenmiş kapsamında) bağlanarak kirlilik, Sahalara Dair deşarj edilip bulanıklık, Yönetmelik’e edilmediğinin koku uyumun belgelerle, sağlanması görsel olarak izlenmesi) 34 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Habitatların Belediye ve korunması ve veya lisanslı Toprak bir geri Kirliliğinin kazanım Kontrolü Ve tesisine bağlı TEİAŞ İnşaat Noktasal olarak alanlarından İnşaat ve Atık yönetimi Kaynaklı değişmekle Yüklenici ve şantiyeden Koku , şantiye ile ilgili belge Kirlenmiş birlikte İnşaat İnşaat kaynaklana- Haftalık (ani İNŞAAT alanlarında ve kontrolü Sahalara Dair yüksek değil Belediye çalışmalarının çalışmalarının cak hafriyat, kontroller) Görsel kirlilik döküm Yönetmelik, başlaması tamamlanması katı ve sahasında Görsel Atık Yönetimi Lisanslı bir Çevre ve tehlikeli Yönetmeliği ve geri kazanım Şehircilik İl atıklar Atık Yağların tesisine bağlı Müdürlüğü Kontrolü olarak Yönetmeliği’ne değişmekle uyumun birlikte sağlanması yüksek değil 35 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Atık Yönetimi Yönetmeliği, Atık Yağların Kontrolü, Atık Atık yönetimi Pil ve Atık yağlar, Lisanslı bir ile ilgili belge Akümülatörleri aküler, ömrünü geri kazanım Araç kontrolü m Kontrolü, tamamlamış Arıza veya tesisine bağlı İnşaat İnşaat Parkından Ömrünü lastikler ve Araç parkında periyodik olarak Yüklenici çalışmalarının çalışmalarının kaynaklana- Araç Muayene Tamamlamış hurda bakım sırasında değişmekle başlaması tamamlanması cak atıklar belgelerinin Lastiklerin elektronik araç birlikte incelenmesi ve Kontrolü malzemesi yüksek değil kontrolü Yönetmeliklerin e uygun olarak İNŞAAT atıkların bertarafının sağlanması Trafo yağlarının saklandığı Yağların varillerden Atık yönetimi depolandığı oluşan Depolama ile ilgili belge Depolama alanda herhangi Depolama Trafo Yağları sızıntılar, yapılacaksa kontrolü Yüksek değil TEİAŞ Depolama Sonu süresi boyunca bir kaçak ve Başlangıcı kullanılan depo alanında sızmanın önüne variller (nerede Görsel geçmek için depolandığı, firmalara nasıl gönderildiği) 36 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Sağlık ve güvenlik eğitimine ait belgeler Eğitim katılım belgeleri Her iş aşaması İşçi Sağlığı ve İSG ile ilgili başında Ek maliyet İnşaat alanında İş Güvenliği TEİAŞ İnşaat İnşaat Sağlık ve İnşaat belge kontrolü yok kullanılan Yönetmeliği’ne çalışmalarının çalışmalarının Güvenlik alanlarında Günlük (Proje bütçesi güvenlik uyumun Yüklenici başlaması tamamlanması Görsel kapsamında) ekipmanları sağlanması Aylık (baret, eldiven, ayakkabı, güvenlik kemeri, vb.) Kaza istatistikleri 37 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Atıklar (hafriyat, katı, sıvı, tehlikeli vb.) Kazılan yollar/alanlar TM alanında Atık Yönetimi Çevre kanunu Ek maliyet İnşaat ile ilgili belge Şantiyenin ve TEİAŞ İnşaat yok çalışmaları İNŞAAT Peyzaj Şantiye Ağaçların kontrolü kapatılması yönetmeliklere çalışmalarının (Proje bütçesi başlamadan sahasının eski taşınacağı sırasında uyumu Yüklenici başlaması kapsamında) önce durumuna alanda Görsel sağlamak getirilmesi ve proje sahasından çıkarılacak ağaçların taşınması Çevre kanunu Ek maliyet ve TEİAŞ İnşaat TM’nin Kazılan İnşaat Süresi yok İnşaat Flora/Fauna TM alanında Görsel yönetmeliklere çalışmalarının işletmeye yollar/alanlar boyunca (Proje bütçesi uyumu Yüklenici tamamlanması alınması kapsamında) sağlamak 38 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Yönetmelikte Trafo merkezi Yakın Gürültü tanımlanan TM’nin sınırında yerleşimlerde Şikayet olması TM’nin seviyesi değerlerin ekonomik Gürültü oturanlarla durumunda Yüksek değil TEİAŞ işletmeye sağlanıp ömrünü Yakın yerleşim yapılan (gerektiğinde) alınması Halkın şikayeti sağlanmadığının tamamlaması yerlerinde görüşmeler kontrolü Görsel izlemeler TM’nin duvar/fens Ulusal ve Yakın TM işletmeye uzaklıkları uluslar arası yerleşimlerde alınmadan önce TM’nin referans TM’nin TM içi ve oturanlarla ekonomik EMA TM teçhizat değerleri Yüksek değil TEİAŞ işletmeye alanında yapılan Topraklamada ömrünü alım belgeleri sağlanıp alınması görüşmeler sorun tamamlaması sağlanamadığı- İŞLETME olduğunda Topraklama nın kontrolü Topraklama direnci (ohm) ölçümü Teknik Eğitim (İşletme ve Bakım) İş Sağlığı ve Ek maliyet İSG ile ilgili İşletme Güvenliği ile TM’nin Koruyucu yok TM’nin Sağlık ve belge kontrolü süresince ilgili tüm ekonomik ekipman ve TM alanında (İşletme TEİAŞ işletmeye güvenlik (uygun yönetmeliklere ömrünü giysiler bütçesi alınması Görsel periyotlarda) uyumun tamamlaması (Çalışanlar kapsamında) sağlanması tarafından kullanılıp kullanılmadığı) 39 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Yangın riski nedeniyle SF6 gaz basıncı, Elektrik kablo Kuvvetli Akım başlıkları, Kontrol ekipleri Altı ayda Tesisleri Ek maliyet tarafından bir/arıza-hata TM’nin Yön.’nde yok TM’nin izolatörler, yapılan teknik olması, elektrik TEİAŞ ekonomik Yangın riski TM alanında belirlenen (İşletme işletmeye testler ve sisteminin ömrünü yangın bütçesi alınması kablo bağlantı standart bakım gerekliliği tamamlaması güvenliği kapsamında) noktaları çalışmaları ile durumlarında esaslarına uyulması, Primer ve bozulan, sekonder yıpranan kontroller bölümlerin onarımı, kaza riskini azaltmak ve kesintileri önleyebilmek için Ek maliyet TEİAŞ TM’nin İşletme TM’nin Tüm yok (İşletme ekonomik SF6 Gazı SF6 gaz basıncı Basınçölçer ile süresince … işletmeye Bölümlerde bütçesi 4. Bölge ömrünü (sürekli) alınması kapsamında) Müdürlüğü tamamlaması 40 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? Yağın karakteristik özellikleri (yoğunluk, 2 yılda Ek maliyet TM’nin asitlik, bir/oluşan bir TM’nin Transformatör- Yağ kalitesinin yok (İşletme ekonomik Trafo Yağları akışkanlık, Test Yöntemi arıza nedeniyle TEİAŞ işletmeye lerde kontrolü bütçesi ömrünü parlama günlük, haftalık alınması kapsamında) tamamlaması noktası, aylık aşındırıcı sülfür, PCB, renk) 41 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Parametreler Parametreler Nasıl Ne Zaman İzlenecek Parametreler Parametreler izlenecek/ izlenecek- Kontrol eden Başlangıç Aşama Konu parametreler Nerelerde Neden Maliyet Bitiş Tarihi izleme ölçümlerin Kurum Tarihi Nedir? İzlenecek? izlenecek? ekipmanlarının sıklığı / sürekli çeşitleri? ölçüm? TM alanı İşletme Belediye ve içerisinde süresince veya lisanslı oluşan kirlilik bir geri (atıklar, koku Teçhizat Habitatların kazanım vb.) arızalandığında, korunması ve tesisine bağlı bozulduğunda, Atık Yönetimi olarak Arızalı teçhizat ekonomik Yönetmeliği ve değişmekle atıkları ömrünü Toprak birlikte tamamladığınd Kirliliğinin yüksek değil Atık trafo a Kontrolü Ve yağlarında Noktasal Ölçüm İşletme kirleticiler Atık Yönetimi Trafo yağları Kaynaklı yapacak TEİAŞ aşamasında (Arsenik, ile ilgili belge ekonomik Kirlenmiş firmaya bağlı Kadmiyum, ömrünü olmakla TM’nin kaynaklana- kontrolü Sahalara Dair Belediyeler TM’nin Kurşun, tamamladığınd birlikte ekonomik İŞLETME cak katı ve TM Alanında Yönetmelik, işletmeye ömrünü tehlikeli Toplam Görsel a Atık Yağların yüksek değil Çevre ve alınması Halojenler, tamamlaması atıklar (akü, Kontrolü Şehircilik İl atık yağ) PCB, parlama Test yöntemi Yönetmeliği’ne Müdürlüğü noktası) uyumun sağlanması Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne uyumu sağlamak 42 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 4. KURUMSAL DÜZENLEME Bu bölümde, alınacak önlemler ve izleme ile ilgili kurumsal sorumluluk ve prosedürler, bunların çevre yönetimi ile olan bağlantıları, çevresel bilgi akışı, çevre yönetimi ile ilgili karar verme hiyerarşisi hakkında bilgi verilecek ve güvenilir bir çevresel performans sağlanması için izleme verilerinin nasıl ve ne şekilde kullanılacağından bahsedilecektir. 4.1 Alınacak önlemler ve izleme ile ilgili kurumsal sorumluluk ve prosedürler, bunların çevre yönetimi ile bağlantıları 380 kV Gebze GIS TM projesinin planlama/projelendirme, inşaat ve işletme aşamalarında yürütülecek faaliyetlerden kaynaklanması muhtemel olumsuz etkilerin en aza indirgenebilmesi için alınacak önlemleri kapsayan “Önlemler Planı” Bölüm 2’ de, Önlemler Planı’nda belirtilen esas ve prosedürlerin uygulama koşullarının kontrol edilebilmesi amacıyla oluşturulan “İzleme Planı” ise Bölüm 3’te sunulmuştur. Söz konusu planlar aynı zamanda bahsi geçen maddelerden sorumlu kurum ve kuruluşları da kapsamaktadır. Önlemler ve İzleme Planı, Çevresel Etki Değerlendirme raporlarının “Politik, Hukuksal ve İdari Çerçeve” bölümü kapsamında hazırlanan “Çevre ve Sosyal Yönetim Planı” nı oluşturan temel unsurlardır. Yasal Çerçeve 18132 sayılı ve 11 Ağustos 1983 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazetesi’nde yayınlanan ve 29 Mayıs 2013 tarihli (Kanun No. 6486) Resmî Gazete’de yeniden düzenlenen 2872 sayılı Çevre Kanunu, Türkiye’de çevre mevzuatına ilişkin temel yasal çerçeveyi oluşturmaktadır. Çevre Kanunu’nun 10. Maddesi, 25 Kasım 2014 tarihli ve 29186 numaralı Resmî Gazete’de yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği’nin (ÇED Yönetmeliği) ana çerçevesini oluşturmaktadır. Ancak, trafo merkezleri Türk ÇED Yönetmeliği’nin kapsamında yer almamaktadır. Bu nedenle, trafo merkezleri ÇED sürecinden muaf tutulmaktadır. Bunun yanında, Avrupa Birliği üyelik sürecinin bir parçası olarak, Türkiye tarafından çeşitli kurumsal ve yasama reformları gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında uyulacak yönetmelikler aşağıda sıralanmıştır. 43 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP  Atık Yönetimi Yönetmeliği, 29314 sayılı 2 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 25755 sayılı 14 Mart 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve son olarak 28812 sayılı ve 5 Kasım 2013 tarihli Resmi Gazete’ de yeniden düzenlenmiş;  Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 26952 sayılı 30 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve 28812 sayılı 5 Kasım 2013 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 29378 sayılı 6 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 28035 sayılı 24 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, 25569 sayılı 31 Ağustos 2004 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanmış ve son olarak 28812 sayılı 5 Kasım 2013 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 25883 sayılı 22 Temmuz 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve son olarak 28948 sayılı 21 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 25406 sayılı 18 Mart 2004 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve 27533 sayılı 26 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği, 26357 sayılı 25 Kasım 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve son olarak 29292 sayılı 11 Mart 2015 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik, 27533 sayılı 26 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve son olarak 29292 sayılı 11 Mart 2015 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği, 27967 sayılı 17 Haziran 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve 29292 sayılı 11 Mart 2015 tarihli Resmi Gazete’de yeniden düzenlenmiş;  Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü, 28300 sayılı 22 Mayıs 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış; 44 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP  Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, 27605 sayılı 8 Haziran 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve 28704 sayılı 7 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazete’ de yeniden düzenlenmiş;  Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 25687 sayılı 31 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Yüzeysel Sular ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik, 28910 sayılı 11 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Yer Altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunmasına Dair Yönetmelik, 28257 sayılı 07 Nisan 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 26005 sayılı 26 Kasım 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  İnsanı Tüketim Amaçlı Sulara Dair Yönetmelik, 25730 sayılı 17 Şubat 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Kentsel Atık Su Arıtımı Yönetmeliği, 26047 sayılı 01 Ocak 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, 26898 sayılı 06 Haziran 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 27601 sayılı 04 Haziran 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Yeraltı Suları Hakkında Kanun (Kanun No: 167), 10688 sayılı 23 Aralık 1960 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (Kanun No: 2863), 18113 sayılı 23 Temmuz 1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Karayolları Trafik Kanunu (Kanun No: 2918), 18195 sayılı 18 Ekim 1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Karayolları Trafik Yönetmeliği, 23053 sayılı 18 Temmuz 1997 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 18 Mart 2018 tarih ve 30364 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış;  Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik, 13783 sayılı 19 Mart 1971 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış.  28339 sayılı 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanmış İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 6331 sayılı Kanun ve mevzuatı. 45 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Kamulaştırma çalışmaları kapsamında da Türkiye’deki yasal düzenlemelerden bazıları aşağıdaki gibi listelenmiştir:  18215 sayılı 8 Kasım 1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu, ve mevzuatı  24393 sayılı 5 Mayıs 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Türk Çevre Mevzuatı ve Usulleri ve Dünya Bankası Operasyonel Politikaları (proje planlaması sırasında çevresel politikaları başlatan 4 ilke olan, Dünya Bankası İlke OP/BP/GP 4.01 (Çevresel Değerlendirme), OP/BP 4.04 (Doğal Habitatlar), OP/BP 4.11 (Fiziksel Kültürel Kaynaklar), OP 4.12 (Gönülsüz Yeniden Yerleşim) faaliyetleri gereklilikleri yerine getirilecek, Türkiye’deki gereklilikler ile Dünya Bankası’nın gereklilikleri arasındaki temel farklılıkları belirlenecek ve bu boşlukları dolduracak adımlar atılacaktır. Çevresel Değerlendirme Politikası OP. 4.01 Dünya Bankası’nın Çevresel Değerlendirme sistemi (OP. 4.01) içerisindeki projeler, tahmini potansiyel riske bağlı olarak Kategori A, Kategori B veya Kategori C olara k sınıflandırılır. Kategori A projeleri, insanlar, ormanlar ve diğer doğal yaşam alanları gibi çevresel ve sosyal açıdan önemli bölgeler üzerinde önemli olumsuz etkiler oluşturabilen projelerdir. Bu etkiler genellikle büyük ölçeklidir, geri döndürülemezdir, hassastır, çeşitlilik gösterir, kümülatiftir, emsal teşkil eder ve proje kapsamında finanse edilen yer ve tesislerden daha geniş bir alana etki ediyor olabilir. Kategori B, geniş bir yelpazede farklı potansiyel çevresel ve sosyal sorunları olan projeleri içerebilir. Kategori C projeleri de çevreyi olumsuz etkileyecek hiçbir faaliyeti içermez. Bu kategorideki projelerde iyi uygulamalar ile potansiyel etkiler neredeyse sıfıra indirgenir. 46 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV Gebze GIS TM Projesi Kategori B ya da daha düşük risk sınıfında değelendirilmektedir. Dünya Bankası’nın Fiziksel Kültürel Kaynaklar ile ilgili Operasyonel Politikası OP 4.11 Kültürel kaynaklar, ekonomik ve sosyal gelişme için önemli varlıklar olduğundan tüm proje uygulamalarında göz önüne alınmalıdırlar. Potansiyel etkiler, çevresel değerlendirme sürecinin tamamlayıcı parçası olarak gösterilir. TEİAŞ finanse edilen projelerin fiziksel veya kültürel kaynaklar üzerindeki etkilerini önlemekle veya azaltmaktan sorumludur. Dolayısıyla, TEİAŞ, Türkiye’deki mevzuatın tüm gereklilikleri yerine getirecektir. Ayrıca, herhangi bir kültürel varlığa rastlanılması durumunda alınacak tedbirler, yapılacak takip ÇSYP’de yer almaktadır. Dünya Bankası’nın Doğal Yaşam Alanları ile ilgili Operasyonel Politikası OP 4.04 Proje kapsamındaki inşaat çalışmalarının kritik veya kritik olmayan doğal yaşam alanlarını (Dünya Bankası’nın OP 4.04’te yer alan tanımına göre) etkileme olasılığı bulunmaktadır. Kabul edilen bir kritik doğal yaşam alanı veya eko sistem üzerinde önemli bir etkisi bulunmamaktadır. Gönülsüz Yeniden Yerleşim ile ilgili Operasyonel Politikası OP 4.12 TEİAŞ Enerji iletim tesislerinin isabet ettiği taşınmazları ulusal mevzuat uyarınca kamulaştırma yoluyla edinmektedir. Arazi edinimi taşınmaz sahiplerini etkilediği için Dünya Bankası'nın gönüllü olmayan yeniden yerleştirme politikası (OP 4.12) içerisinde değerlendirilmektedir. Her ne kadar OP 4.12 politika uygulamaları gönülsüz yeniden yerleşimi kapsıyor olsa da; TEİAŞ kamulaştırma uygulamalarında kişiler yerinden edilmemektedir. Buna rağmen Dünya Bankası kredili projelerde OP 4.12 hassasiyetlerine dikkat edilmektedir. 47 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 4.2 Çevresel Bilgi Akışı (Raporlandırma, Raporların kimden kime ve ne sıklıkta sunulacağı vb.) İyi işleyen bir çevresel yönetim planının oluşturulması ve uygulanması için, izleme verilerine uygulanacak esaslar çok iyi belirlenmelidir. Bu kapsamda genel olarak, yayımlanmış ulusal yönetmelik ve tebliğlerde belirlenmiş hususlara bağlı kalınmaktadır. Türkiye’de çevre yönetimi konusunda, 25 Kasım 2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” hükümleri esas olarak alınmaktadır. 380 kV Gebze GIS TM Projesi bu yönetmeliğin kapsamı dışında değerlendirilmektedir. Çevre ve Sosyal Yönetim Planı’nda yer alan önlemlerin izlemesi, yüklenici veya yüklenici tarafından görevlendirilen bir çevre danışman firması tarafından yapılacaktır. İzleme verileri toplanarak oluşturulacak Çevre ve Sosyal Yönetim Planı Uygulama Raporları (ÇSYPUR), proje sahibine (TEİAŞ) 3 ayda bir sunulacaktır. Tesisi planlanan projeler için oluşturulmuş çevresel bilgi akışı aşağıda sunulmaktadır. Şekil 7: Çevresel Bilgi Akışı 48 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 49 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 4.3 Projeye Ait Bilgi Akışı Tesisi planlanan 380 kV Gebze GIS TM Projesi için oluşturulmuş bilgi akışı aşağıdaki şekilde sunulmaktadır . Şekil 8 Proje Bilgi Akışı Önerilen projenin, inşaat aşamasına geçmesinin ardından Proje Sahibi (TEİAŞ) Bölge Müdürlükleri ile birlikte, ÇSYP’de belirtilen hükümlere uymak konusundaki yüklenicinin performansını denetleyecektir. Bu kapsamda yüklenici, Önlemler ve İzleme Planlarında belirtilen hususlara uymakla yükümlü olup, inşaat faaliyetlerini periyodik raporlar (3 aylık) halinde TEİAŞ’a sunacaktır. Yüklenici tarafından 3 aylık periyodlarla hazırlanan/hazırlatılan Çevre ve Sosyal Yönetim Planı Uygulama raporu ilgili Bölge Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Bölge Müdürlüğü’nde sorumlu kişi yüklenici tarafından sunulan raporun uygunluğunu sahada 50 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP kontrol ettikten sonra, Bölge Müdürlüğü görüşü ile birlikte Genel Müdürlük’e gönderilecektir. Genel Müdürlük tarafından incelenen rapor uygun bulunması halinde Dünya Bankası’na gönderilecektir. Raporların incelenmesi sürecinde yükleniciden revizyonlar talep edilebilmektedir. Dünya Bankası hazırlanan alana özgü çevresel ve sosyal belgeleri incelemekte ve dokümanları onaylamaktadır. TEİAŞ tarafından taahhüt edilen etki azaltma ve izleme önlemlerine uyum, gerektiğinde destek görevleriyle takip edilmektedir. Ayrıca, TEİAŞ, Dünya Bankası'na üç ayda bir sahaya özgü uygulama raporlarını sunmaktadır. Tablo 6 Organizasyon Tablosu Faaliyet Kurumsal Sorumluluk Çevre ve Sosyal Yönetim Planı’nda yer alan önlemlerin izlemesi, yüklenici İzleme Verilerinin Toplanması veya yüklenici tarafından görevlendirilen bir çevre danışman firması tarafından yapılacaktır. İzleme verileri toplanarak oluşturulacak izleme İnşaat raporları, proje sahibine (TEİAŞ) 3 ayda bir sunulacaktır. TEİAŞ İlgili Bölge Müdürlüğü (4. Bölge Müdürlüğü), sunulan raporlardaki verilerin doğruluğunu kontrol eder (verilerin geçerliliğini yerinde Veri Analizi inceleyerek). Daha sonra, kontrol edilen raporları TEİAŞ Genel Müdürlüğü’ne (Ankara) kontrol ve onay için sunar. Rapor TEİAŞ Genel Müdürlüğü (Çevre İnşaat ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı) tarafından onay görürse, Dünya Bankası’na sunulur. Yönetim Eğer yasal olmayan ya da yönetmeliklere aykırı bir durum gözlemlenirse, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın faaliyeti durdurma veya işletmede İnşaat değişiklik yapma yetkisi vardır. 51 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 5. PROJEDEN ETKİLENECEK GRUPLAR ve PAYDAŞLAR İLE YAPILAN GÖRÜŞME ve İSTİŞARELER Önerilen proje olan, 380 kV Gebze GIS TM’nin inceleme alanı için, Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Muallimköy Mahallesi çevresel olarak etkilenmesi muhtemel yöre halkı olarak tespit edilmiştir. Söz konusu proje için, kamuya danışma ve arazi edinimi konusunda bilgilendirme hususlarında Türk Mevzuatında yeterli hükümler olmamasına rağmen, TEİAŞ etkilenen topluluğu bilgilendirmek adına muhtarlara çevresel ve sosyal gerekli bilgilendirmeyi yapmış, Halkı Bilgilendirme Broşürü (Ek-E) ve taslak ÇSYP hazırlanarak Muallimköy Mahallesi Muhtarı M. Haydar Yılmaz’a 12.04.2019 tarihinde inceleme, itiraz ve önerilerin alınması için bırakılmış (Ek-C) ve bu süreç 12.04.2019 tarihinde TEİAŞ Resmi web adresinde (http://www.teias.gov.tr) duyurulmuştur (Ek-E). Ayrıca, TEİAŞ Resmi instagram, twitter ve facebook sayfalarında da halkın bilgilendirilmesi sağlanmıştır (Ek-E). Projenin şikâyet mekanizması kapsamında etkilenen insanlara irtibata geçebilecekleri kişilerin adları ve iletişim bilgilerinin verilmesi sağlanmıştır. 16.05.2017 tarihinde proje ile ilgili herhangi bir geri dönüş olmadığı muhtar tarafından bildirilmiştir (Ek-D). 16.05.2017 tarihinde muhtaraa geri dönüşler için muhtarlık binasına gelineceği, görüşmek isteyenlerin sorularının yanıtlanacağı bilgisi verilmiştir. Muhtarlık binasında sadece Muhtar olduğu için katılımcı listesi oluşturulamamış, halk projeye ilgi göstermemiştir. Ayrıca, TEİAŞ kamulaştırma ekibi taşınmaz sahipleri ve etkilenen diğer kişilerle bire bir görüşmelere (daha çok telefon görüşmeleri üzerinden) devam etmektedir. Gerekmesi halinde sosyo-ekonomik bilgileri toplamaya devam edecektir. İstişare ve bilgilendirmeler, TEİAŞ Bölge Müdürlüğü ekibi tarafından yapılan ziyaretler sırasında arazi edinim süreci boyunca devam edecektir. Yapılan toplantılar, katılımcılar ve sorunlar Dünya Bankası'na 3 aylık periyotlarla hazırlatılacak izleme raporlarında belgelenmiş olacaktır. 52 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP TEİAŞ Kurumsal İletişim Müdürlüğünce hazırlanan “TEİAŞ Paydaş İlişkileri Şikayet ve Talep Yönetimi Prosedürü” kalite yönetimi kapsamında yayınlanmıştır. Şikayetlerin Giderilmesi Mekanizması TEİAŞ tarafından kurulan bir şikâyet mekanizması tarafından desteklenen çevresel ve sosyal faaliyetler proje öncesinde etkilenen kişilere bildirilir. Sistem etkilenen kişilerin şikâyet, endişe ve taleplerinin düzgün bir şekilde kayıt altına alınmasına ve zamanında değerlendirilmesine olanak sağlar. Proje bileşenlerinin isabet ettiği sahaların çevresel etkilerinden tazminat konusuna kadar çeşitli konular şikâyetlere neden olabilir. Etkilenen kişilerin mağduriyetlerini zamanında ve bir mağduriyete sebep olmadan tatmin edici bir şekilde çözebilmek için TEİAŞ uygun prosedürleri sağlayacaktır. TEİAŞ proje süresi boyunca etkilenen kişiler ve etkilenen yerleşimler ile ilgili her türlü bilgilendirme ve istişare sırasında projenin şikâyet mekanizmasının düzeltilmesi için gerekli çabayı gösterecektir. TEİAŞ inşaat sırasında arazi ve mülkiyet edinimi veya arazi ile ilgili olanlar da dâhil olmak üzere projeyle ilgili her türlü sorunların (kaygılar, şikâyetler, vb talep) iletebileceği erişilebilir bir irtibat kişisi (isim / pozisyonu) tahsis edebilir. Bu kişi dosyalanmış şikâyetlerin kayıtlarını tutmakla sorumludur. TEİAŞ ve Bölge Müdürlüğü, tüm şikâyetlerin Dünya Bankası politikası ihtiyaçları doğrultusunda zamanında ele alınmasını ve çözülmesini sağlayacaktır. Gerek kurum gerekse de yetkililerin irtibat telefonu ve Kurumumuz adresi Muhtarlıklara verilmiştir. Herhangi bir konuda bilgi talep edilmesi halinde Kamulaştırma Başmühendisi ve kamulaştırma servisi elemanlarına 0 (216)-521 58 00 nolu telefondan ulaşılabileceği bildirilmiştir. Şikâyetler öncelikle TEİAŞ’ın açılmış yerel ofislerinde ele alınacaktır. Aşağıdaki tabloda örneklendiği gibi şikâyet giderme mekanizması kurulmuştur. 53 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Tablo 7 Şikayet Mekanizması Düzey Mercii Başvuru Yapılanlar Süreç Şekli TEİAŞ 4.Bölge Müdürlüğü N.Kemal Mah.Sütçü Yüz yüze, Soru ya da şikâyet değerlendirilir. Cad.Şeker Maslak telefon, Kişiye geri bildirimde bulunulur. 1 Sok.No:9 PK:18 34762 1 hafta yazışma Çözülememesi halinde hukuki yollara Ümraniye/İSTANBUL ile yönlendirilir. Telefon: 0 (216)-521 58 00 (3 HAT) Faks: 0 (216)-328 11 93 TEİAŞ Genel Müdürlüğü Çevre ve Kamulaştırma Soru ya da şikâyet değerlendirilir. Dairesi Başkanlığı Telefon, Kişiye geri bildirimde bulunulur. 2 Nasuh Akar Mah. yazışma, 2 hafta Çözülememesi halinde hukuki yollara Türkocağı Cad. No:2/14 eposta ile yönlendirilir. Çankaya/ANKARA Tel : 0 312 203 86 11 Fax : 0 312 203 87 17 Gerekli Asliye Hukuk Yazışma Hukuki Süreç 3 Hukuki mevzuat çerçevesinde yürür Mahkemesi ile Çerçevesinde Projenin inşaat ve işletme süresince, herhangi bir şikayet olması durumunda ya da bilgi edinilmek istenmesi halinde halka TEİAŞ Genel Müdürlüğü ve 4. Bölge Müdürlüğü’ne başvurabileceği bilgisi verilmiştir. Gerekli iletişim (telefon no., faks no., adres, vb.) bilgisi muhtarlığa bırakılmıştır. Bu güne kadar kaydedilmiş herhangi bir şikayet/soru ve öneri varsa lütfen belirtiniz. Bu şikayetler CİMER aracılığı ile iletilmiş olan şikayetler de olabilir. 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP EKLER 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP EKLER LİSTESİ Ek-A Uydu Görüntüsü ve Fotoğraflar Ek-B T.C. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İSU Genel Müdürlüğü Görüşü Ek-C Prensip Yerleşim Resmi Ek-D Mevcut GIS TM’lere Ait Resimler Ek-E Halkı Bilgilendirme Broşürü ve Tutanak Ek-F Geri Bildirim Tutanağı Ek-G Web ve Sosyal Medya Duyuru Görselleri Ek-H Proje Alanına Ait Flora Fauna Çalışması Ek-I Rastlantısal Buluntu Prosedürü Ek-J Orman İzni Ek-K Acil Müdahale Planları Ek-L Türk Telekominikasyon A.Ş. Görüşü 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-A Uydu Görüntüsü ve Fotoğraflar 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-B T.C. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İSU Genel Müdürlüğü Görüşü 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-C Prensip Yerleşim Resmi PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT 155 I S INIR 154 TM 152 153 144 Betesan 142 15 1 143 139 RI NI SI TM 14 9 14 8 14 1 14 7 137 14 13 13 6 8 6 134 133 14 4 M T 131 I IR S PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT SIN INI 14 PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT 3 RI TM FUTURE 142 FENCE TM SINIRI 35 16,36 36,35 10 TOPRAK YOL 137 R2 13,99 141 5 5 19 R2 139 ,33 93 ,5 19, R5 5,5 5,5 136 18 10 R5 10,6 5, 132 4,43 VT 3,13 FENCE 138 8 R5,5 3,58 R5 ,5 10 8 5,5 8 FENCE 127 127 137 13 4 5 R2 R2 5 10 18 12 9 FENCE 136 12 12 3 8 R25 FUTURE 133 12 4 131 I IR N SI TM ASFALT YOL 126 132 127 TM SINIRI 12 8 12 9 KAPISI PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-D Mevcut GIS TM’lere Ait Resimler 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-E Halkı Bilgilendirme Broşürü ve Tutanak Atıkların Bertarafı : Personelden kaynaklanacak atıksular, kanalizasyon T sistemine verilecek, sistemin olmaması durumunda ise sızdırmaz foseptik çukurlarda toplanacaktır. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Çevre ve Kamulaştırma İnşaat alanındaki katı atıklar ayrı ayrı konteynırlarda Dairesi Başkanlığı toplanacak ve en yakın belediye tarafından alınması sağlanacaktır. Kazı işlemlerinden kaynaklanacak hafriyat, inşaat alanında dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Hafriyat atığı oluşması durumunda ise belediyenin göstereceği alana boşaltılacaktır. Hava Kirliliği İnşaat aşamasında mümkün olduğunca yeni iş makineleri kullanılacaktır. Toz oluşumunu önlemek için gerekli hallerde inşaat alanı düzenli olarak sulanacak ve taşıma sırasında kamyonların üzeri kapalı tutulacaktır. Araçların egzoz emisyon ölçümleri düzenli olarak yaptırılacaktır. Projenin Aşamaları Ön Etüt ve Yer Belirleme Çalışmaları TEİAŞ Genel Müdürlüğü 380 kV GEBZE GIS TM Çevre ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Çevre Yönetim Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No:2/14 Çankaya/ANKARA (GAZ İZOLELİ SİSTEM TRAFO MERKEZİ) Planının Hazırlanması Tel : 0 312 203 86 11 Fax : 0 312 203 87 17 HALKIN BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ İlgili Kurumlardan Gerekli İzinlerin Alınması TEİAŞ 4.Bölge Müdürlüğü N.Kemal Mah.Sütçü Cad.Şeker Maslak Sok.No:9 PK:18 34762 İnşaat (Tesis) Ümraniye/İSTANBUL Telefon: 0 (216)-521 58 00 (3 HAT) Faks: 0 (216)-328 11 93 KOCAELİ İLİ, GEBZE İLÇESİ, İşletme MUALLİMKÖY MAHALLESİ Gebze OSB TM’de yüklerin azalması sağlanacaktır. Gebze Projenin Tanımı ve Amacı OSB TM, 4x100 MVA kurulu gücüne karşı 359 MW anlaşma Trafo Merkezinin etrafına duvar ve fens yapılarak bu alana Projenin Tanımı: gücü ile %70 doluluk kriterini zaten geçmiş durumdadır. giriş, yaklaşım, yerleşim gibi olası durumlar ve olumsuz 380 kV Gebze GIS Trafo Merkezi’nin ( TM ) Kocaeli ili, Söz konusu bölgenin mevcut ve gelecekteki ilave etkiler için önlem alınacaktır. Ayrıca TM etrafına uyarı Gebze ilçesi, Muallimköy Mahallesi, 477 ada, 1 numaralı yüklerinin güvenle karşılanabilmesi için Gebze GIS projesi levhaları ve tırmanma engelleri yerleştirilecektir. parsel üzerine DB kredisi kapsamında tesis edilmesi Teşekkülümüz Yatırım Programına dahil edilmiştir. Gebze Gürültü : planlanmaktadır. Projenin planlandığı alanın tamamı GIS’in tesisi ile birlikte Kocaeli İli Gebze ve Çayırova İnşaat çalışmaları gündüz saatlerde (07:00-19:00) orman arazisidir. İlçeleri ile İstanbul İli Tuzla ilçesinde yer alan kent ve yürütülecektir. Projenin Amacı : sanayi yükleri için alternatif bir beslenme kaynağı Kullanılacak iş makinelerinin düzenli bakımları yapılarak Ülkemiz nüfusunun en yoğun bölgesi olan Marmara oluşturulmuş olacaktır. Gebze GIS’in tesis edilmemesi ilgili yönetmelikte belirtilen sınır değerlerin aşılmaması Bölgesi’nin aynı zamanda sanayi ve ticaret hacmi de çok durumunda mevcut durumdaki trafo yüklenmeleri de göz sağlanacaktır. büyüktür. Marmara’daki bu potansiyel her geçen yıl önünde bulundurulduğunda söz konusu bölgede inkıtalar Aynı anda mümkün olduğunca az sayıda aracın katlanarak artmaktadır. Bu gelişime paralel olarak yaşanması kaçınılmaz olacaktır. kullanılmasına özen gösterilecektir. enerjinin kesintisiz olarak sunulması gerekmektedir. Elektro Manyetik Alan (EMA) : Marmara Bölgesinde artan/artacak enerji ihtiyacının Projenin Çevresel Etkileri ve Alınacak TEİAŞ tüm projelerinde dünya standartlarında çalışmakta Önlemler mevcut trafo merkezlerinin kapasitelerinin dolması olup, kullandığı teçhizatların tamamı uluslar arası kalite nedeniyle karşılanabilir hale getirilmesi bölgedeki kurulu Projenin çevresel etkileri, GIS merkezi ve çevresi incelenerek testlerinden geçmektedir. Projenin EMA şiddetinin belirlenen gücün artırılmasına bağlıdır.Söz konusu bölgeyi mevcut değerlendirilmektedir. sınır değerlerin üzerinde olmasının mümkün olmayacağı durumda besleyen 2 adet TM vardır. Bu TM’ler Tepeören Emniyet Açısından Tasarım ve İnşaat bilinmekle birlikte, bu konuda halkın endişelerini gidermek ve Gebze OSB TM’lerdir. Trafo Merkezi (GIS Merkezi) tamamıyla diğer altyapı ve uluslararası standartlarda işler yapıldığını ispatlamak için, 380/154/33 kV Tepeören TM, deri sanayi, otomotiv, kimya tesislerine zarar vermeden, yürürlükte olan Yönetmelik, Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği başta olmak üzere çeşitli sanayi kollarında üretim yapan 6 Şartnameler ve Dünya Standartları doğrultusunda gerekli Fakültesi’ne, İstanbul’da işletmede olan 380 kV farklı OSB’nin (Anadolu Yakası, Birlik, Deri, Otomotiv, emniyet mesafeleri korunarak tesis edilmektedir. Tesisin Küçükbakkalköy GIS TM’de elektrik ve manyetik alan Tuzla Kimya Sanayicileri, Tuzla) ve 2 dağıtım şirketinin projelendirme, inşaat ve işletme aşamalarının tamamında ölçümleri yaptırılmıştır. (AYEDAŞ ve SEDAŞ) anlaşma gücüne sahip olduğu 650 MVA “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”’ne bağlı Gerçekleştirilen ölçümler sonucunda elde edilen değerlerin, kurulu gücünde bir merkez olup, merkezdeki anlaşma gücü kalınmaktadır. sürekli maruz kalan halk için ICNIRP (International 448 MW’a ulaşmıştır. Bu haliyle bile %70 doluluk limitine Trafo Merkezini oluşturan tüm teçhizat (trafo, kesici, ayırıcı, Commission On Non-Ionizing Radiation Protection) tarafından ulaşmıştır. parafudur, akım gerilim trafosu vb.) International Electric 50 Hz frekans için verilmiş olan 5 kV/m’lik elektrik alan Bölgeyi besleyen diğer bir merkez olan Gebze OSB TM’nin Commission (IEC) 60076-10 Standartlarına uygun olarak şiddeti ve 160 A/m ‘lik manyetik alan şiddeti sınır de mevcut durumda toplamda 359 MW sistem kullanım temin edilmekteve teçhizatlar inşaat ve işletmeye alınma değerlerinin altında olduğu belirtilmiştir. anlaşması vardır. aşamasında “Tip testler”, “Özel testler”, “Rutin testler” ve Planlanan 380 kV Gebze GIS TM projesinin EMA şiddetinin Gebze GIS, Tepeören TM’nin yanı sıra 4 OSB ve 1 dağıtım “Saha testleri”ne tabi tutulmaktadır. Tüm bu testlerden de sınır değerlerin altında olacağı öngörülmektedir. şirketinin bağlı olduğu Gebze OSB TM’deki SEDAŞ’a ait sonra hat ve trafo merkezi enerjilendirilmekte ve işletmeye yüklerinin bir kısmını da karşılayacağından alınmaktadır. 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-F Geri Bildirim Tutanağı 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-G Web ve Sosyal Medya Duyuru Görselleri 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-H Proje Alanına Ait Flora Fauna Çalışması Flora ve Fauna Proje kapsamında flora çalışmalarında Literatür kaynağı; T. Ekim, M. Koyuncu, M. Vural, H. Duman, Z. Aytaç ve N. Adıgüzel tarfından hazırlanan “Türkiye bitkileri kırmızı kitabı” "Flora of Turkey And East Aegean Islands (Davis, 1965-1985; Davis et al., 1988)" adlı eseri, Y. Akman “Türkiye Orman Vejetasyonu” ve T. Baytop’un hazırladığı “Türkçe Bitki Adları Sözlüğü” adlı eserlerden yararlanılmıştır. Ayrıca söz konusu proje kapsamında proje alanı ve çevresinde olumsuz yönde etkilenecek flora araştırması, literatür çalışmaları ile http://turkherb.ibu.edu.tr, https://bizimbitkiler.org.tr adreslerinden yararlanılmıştır. Kocaeli İli ve çevresinde gerçekleştirilen ilk vasküler bitki çalışması Akıncı ve Özhatay (2004)’a aittir. Bu çalışmada, Samanlı Dağ silsilesinin en yüksek noktasını oluşturan ve Keltepe (Kartepe) ve çevresinin florası araştırılmış ve 80 familyaya dahil 418 tür ve türaltı bitki taksonu tespit edilmiştir. Daha sonra Akaydın vd. (2006) Ballıkayalar Vadisi (GebzeKocaeli)’nin Florası çalışmasında 74 familyaya ait 416 tür, alttür ve varyete; Akaydın vd. (2006), Beşkayalar Vadisi (Gölcük-Kocaeli)’nin Florası çalışmasında 73 familyaya ait 291 tür, alttür ve varyete; Kızılarslan (2008), İzmit Körfezi’nin Güney Kesiminde Etnobotanik Bir Araştırma çalışmasında 118 tür, alttür ve varyete; Aslan ve Sağıroğlu (2011), Flora of Arslanbey (İzmit/Turkey) and cultivated plants in Izmit city center çalışmasında 101 familyaya ait 489 tür, alttür ve varyete; Özen ve Acemi (2011) Kocaeli’de yayılış gösteren bitkilerin endemikler ve tehlike sınıfları yönünden değerlendirilmesini; Efe vd. (2013), Yuvacık Barajı Havzası’nın (Kocaeli-Sakarya) Florası çalışmasında 82 familyaya ait 485 tür, alttür ve varyete; Yılancıl ve Sağıroğlu (2013), Kocaeli-Karamürsel-Yalakdere beldesi ve çevresinin florası çalışmasında 79 familyaya ait 409 tür, alttür ve varyete; Köse (2015), Hereke (Kocaeli) Florası çalışmasında 48 familyaya ait 202 tür, alttür ve varyete; Davis’in Flora of Turkey çalışmasında 85 familyaya ait 507 tür, alttür ve varyete tespit edilmiştir. Kocaeli’de bitki sosyolojisiyle ilgili yapılan iki araştırma bulunmaktadır. Bunlardan Yarcı vd. (2007)’nin çalışması Kocaeli İlinin segetal vejetasyonunu konu almaktadır. Proje alanı Gebze Organize Sanayi Bölgesindedir. Alan içerisinde Kızılçam, Meşe, Kayın, Gürgen, Söğüt gibi ağaç toplulukları biyoçeşitlilik bakımından zayıf otsu bitki örtüsü bulunmaktadır. Proje Türkiye Florasında göre Avp-Sib. Bölgesinde kalmaktadır. Buna göre literatür çalışmalarında, proje alanı ve etki alanındaki bitkiler, uluslararası sözleşmeler (BERN), IUCN kategorileri ve endemizm açısından irdelenmiş ve bölgede bulunan türler tablo halinde aşağıda verilmiştir. Şekil 1: Türkiye Bitki örtüsü Haritası Proje Alanı Şekil 2: Türkiye Flora Bölgeleri Aşağıda verilen Flora Envanteri arazi çalışmaları ve literatür bilgisi ışığında çıkarılmıştır. Türlerin teşhisinde P. H. Davis’in “Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol 1-10, 1965-1988” isimli eseri ve TÜBİVES – Türkiye Bitkileri Veri Servisi kullanılmıştır. Bölgesel flora listesi alfabetik sıra gözetilerek hazırlanmıştır. Her tür için bulunduğu habitatlar, ait olduğu flora bölgesi, endemizm durumu, nispi bolluğu ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabında verilen risk sınıfları verilmiştir. Listede adı geçen skalalar ve kısaltmalar aşağıda tanımlanmıştır. Türlerin türkçe ve yöresel isimleri için Türkçe Bitki Adları Sözlüğü’nden yararlanılmıştır (Baytop, T., 1997). Grid kareleme sistemine göre faaliyet alanı A2 karesinde kalmaktadır. Şekil 2: Grid Kareleme Sistemi, Türkiye Haritası IUCN (Uluslararası Doğa Korunma Birliği)’in küresel tükenme riskleri yüksek olan türleri sınıflandırmak üzere hazırlamış olduğu “Kırmızı Liste (Red List)” Kategorileri ve bu kategorilerinin tespitinde kullanılan kısaltmaların anlamları aşağıda verilmiştir. Bu sınıflandırmanın amacı küresel ölçekte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bitki ve hayvanlara dikkat çekmektir. IUCN Korunma Durumu Kategorileri sıralanırsa; EX : Tükenmiş VU : Zarar Görebilir EW : Doğada Tükenmiş LR : Az Tehdit Altında CR : Çok Tehlikede a-(cd) : Koruma Önlemi Gerektiren EN : Tehlikede b- (nt) : Tehdit Altına Girebilir DD : Veri Yetersiz c- (lc) : En az endişe verici NE : Değerlendirilemeyen  EX (EXTİNCT - Tükenmiş): Soyu tükenmiş olduğu ispatlanan türler.  EW (EXTINCT IN THE WILD - Doğal ortamında tükenmiş): Vahşi yaşamda soyu tükendiği, halde yetiştirme veya sergileme amaçlı varlığını sürdüren türler.  CR (CRITICALLY ENDANGERED - Kritik tehlikede): Önlem alınmadığı takdirde çok yakın bir zamanda soyunun tükenme riski yüksek olan türler.  EN (ENDANGERED - Tehlikede): CR kategorisi kadar olmamakla birlikte, çok yakın bir gelecekte soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan olan türlerdir.  VU (VULNARABLE - Hassas): Vahşi yaşamda, orta vadeli bir gelecek zaman içerisinde soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerdir. LR (LOWER RISK - Az Tehdit Altında): Üstteki gruplardan herhangi bir grupta yer almayan, onlara göre populasyonları daha iyi bitkiler bu kategoride yer almaktadır. Populasyonları oldukça iyi ve en az 5 lokaliteden bilinenler bu kategoride yer almaktadır. Gelecekteki durumlarına göre tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt kategorisi vardır: NT (NEAR THREATENED - Neredeyse tehdit altında): Bir evvelki gruba konamayan ancak VU kategorisine konmaya yakın adaylar.  LC ( Least Concern-En Az Endişe Verici): Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayanlar.  CD (Concervation Dependent-Koruma Önlemi Gerektiren): Takson beş yıl içinde yukarıdaki kategorilerden birine konulacak ve hem tür hem de habitat açısından özel bir koruma statüsü gerektirenler.  DD (DATA DEFICIENT - Yetersiz veri): Takson hakkındaki bilgi yetersizse takson bu gruba konmaktadır. Merkezi Av Komisyonu 21.06.2019 Tarih ve 30808 Sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe giren 2019-2020 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı doğrultusunda, av ve yaban hayvanlarının korunması, avlarının yasaklanması ve avlanma izni olanların hangi dönemlerde avlanabileceğinin belirlenmesi amacıyla EK Liste-I, II yayınlanmıştır. Merkezi Av Komisyonu Ek Listelerinin Açıklamaları: Merkezi Av Komisyonu Ek Listeleri: EK Liste 1 Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları EK Liste 2 Merkez Av Komisyonunca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Bern Sözleşmesi Bern Sözleşmesi (Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi) uluslararası bir sözleşme olup, nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin, özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaşam ortamlarının korunmasını ve bu konuda birden fazla devletin iş birliğini geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu sözleşme hükümlerine uygun olarak taraflar tehdit altında veya zarar görebilir nitelikteki türlere özellikle endemik olanlara özel önem gösterecek, yabani fauna ve floranın habitatlarının korunması için milli politikalarını oluşturacaklardır. Bern Sözleşmesi’ne göre kesin olarak koruma altına alınan flora türlerinin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi kesinlikle yasaklanmıştır. Bern Sözleşmesi Ekleri: Ek-I: Kesin koruma altına alınan flora türler Ek-II: Kesin koruma altına alınan fauna türler Ek-III: Koruma altına alınmış fauna türler Ek-IV: Hayvanların yakalanmasında ve öldürülmesinde yasak olan yöntemler Proje alanı ve yakın çevresinde tespit edilen fauna ve flora türleri IUCN Tehlike Kategorileri ve Bern Sözleşmesi kapsamında değerlendirilerek rapor kapsamında çeşitli tür tablolarında verilmiştir. Tablo 1: Proje Alanı ve Etki Alanı Florası Fitocoğrafik Familyalar Takson Türkçe Adı Habitat Endemizm IUCN Bern Kaynak Bölge 1 2 3 4 5 6 7 8 Kafkas L ACERACEAE Acer trautvetteri Öksin X Akçaağacı L APLACEAE Sanícula europaea - Avr-Sib. X - - - G Taraxacum buttleri Karahindiba - X - - - G Taraxacum officinale Karahindiba X LC Lapsana communis L Meme otu - X - - - subsp. intermedia Koyungözü L Bellis perennis papatya, Çayır Avr-Sib X - - - papatyası ASTERACEAE Kanada şifa L Conyza canadensis - X - - - otu, Pire otu G Echinops ritro Topuz - X - L Artemisia vulgaris Yavşan otu - X - - - Eupatorium L Sıtma otu Avr-Sib X - - - cannabinum Kabalak, L Tussilago farfara Avr-Sib X - - - Öksürükotu L ATHYRIACEAE Athyrium filix-foemina Eğrelti - X X - - - L BERBERIDACEAE Epimedium pubigerum Keşiş küllahı Öksin X X - - - Fitocoğrafik Familyalar Takson Türkçe Adı Habitat Endemizm IUCN Bern Kaynak Bölge 1 2 3 4 5 6 7 8 Alnus glutinosa L BETULACEAE Kızılağaç Avr.-Sib. X X - - - subsp. glutinosa Unutma beni, L Myosotis laxa subsp. BORAGINACEAE Mine, - X caespitosa Sevdaçiçeği Soğanlı L köpükotu, BRASSICACEAE Cardamine bulbifera Avr.-Sib. X - - - Soğanlı suteresi L CAPRIFOLIACEAE Sambucus nigra Kara Mürver Avr.-Sib X - - - Stellaria media subsp. Serçedili, L CARYOPHYLLACEAE - X X - - - media Kuşotu Boyatan L CONVOLVULACEAE Calystegia silvatica - X - - - sarmaşık Juniperus oxycedrus G Katran Ağacı - X - subsp. oxycedrus CUPRESSACEAE G Juniperus communis Ardıç - X X LC G CORYLACEAE Carpinus betulus Gürgen Avr.-Sib X - - - Euphorbia Badem benzeri L EUPHORBIACEAE amygdaloides var. Sütleğen, Avr.-Sib. X - - - amygdaloides Sütlüot Vicia sativa var. L - - X X X - - - Cordata Lathyrus laxiflorus L FABACEAE Mürdümük - X - - - subsp. laxiflorus G Robinia pseudoacacia Akasya - X LC Fitocoğrafik Familyalar Takson Türkçe Adı Habitat Endemizm IUCN Bern Kaynak Bölge 1 2 3 4 5 6 7 8 Trifolium pratense var. G Üçgül, tirfil - X - - - pratense Anadolu G Castanea sativa Avr.-Sib X - - - Kestanesi Quercus petraea subsp. G FAGACEAE Sapsız meşe - iberica L Fagus orientalis Doğu kayını Avr.-Sib X X - - - Geranium L GERANIACEAE Turnagagası - X - - - rotundifolium Binbirdelikotu, L HYPERICACEAE Hypericum perforatum - X - - - Delikli kılıçotu L ILICACEAE Ilex colchica Çobanpüskülü Öksin X - - - L LAMIACEAE Prunella vulgaris Şifaotu Avr-Sib. X - - - L PINACEAE Picea orientalis Doğu Ladini - X - - - Büyük L Plantago major subsp. PLANTAGINACEAE yapraklı Sinir - X - - - major Otu, Sinirli ot Yıllık salkım G Poa annua Avr-Sib X - - - otu G Echinochloa cruss-galli Darıca otu - X X X - - - POACEAE G Digitaria sanguinalis Kızılçatalotu - X - - - Bothriochloa L - X X - - - ischaemum Sakalotu Fitocoğrafik Familyalar Takson Türkçe Adı Habitat Endemizm IUCN Bern Kaynak Bölge 1 2 3 4 5 6 7 8 G Aegilops geniculata Konbaş - X X - - - Bromus arvensis Tarlabromu - X X - - - G G POLYGONACEAE Rumex acetosella Kuzukulağı - X X - - - G Cerasus avium Kiraz - X X - - - ROSACEAE G Rosa canina Kuşburnu - X X - - - Not: Habitat Sınıfları: 1- Orman, 2- Maki, 3- Frigana, 4- Kültür alanları (Bağ, bahçe v.b.), 5- Kuru çayır, 6- Nemli çayır, bataklık ve sulak alan, 7- Yol kenarı, ruderal, 8- Kayalık Kaynak: http://turkherb.ibu.edu.tr/ (Türkiye Bitkileri Veri Servisi- TUBİVES) Baytop T., 1994, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, TDK, Ankara www.ıucnredlist.org Kısaltmalar: LC:En Düşük Düzeyde Tehlike Altında / Endmk: endemik tür / M AK:Merkez Av Komisyonu Koruma Listeleri/ BERN: Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamları Koruma Sözleşmesi/ IUCN:Uluslararası Doğa Koruma Birliği Proje Alanın Flora Değerlendirmesi Proje alanı ve çevresi için yapılan arazi ve literatür araştırmaları sonucunda; habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan 25 familyaya ait 45 bitki taksonu tespit edilmiş ve bunların Türkçe ve Bilimsel isimleri, familyaları, takımları, endemik olup olmadıkları, IUCN komisyonunun tespit ettiği tehlike kategorilerine göre durumları, BERN anlaşmasına göre durumları, habitatları Tablo-1'de verilmiştir. Foto 1: Taraxacum officinale Foto 2: Echinops ritro Foto 3: Juniperus oxycedrus suubp. oxycedrus Foto 4: Robinia pseudoacacia Foto 5: Juniperus communis Proje alanında Bern sözleşmesi kapsamında bulunan türlere literatür çalışmalarından rastlanmamıştır. Proje alanı ve yakın çevresinde nadir, nesli tehlikede veya Bern Sözleşmesi Ek-1’e göre koruma altına alınması gereken bir bitki türü bulunmamaktadır. Proje sahasında toprağın sıyrılması tohumların olgunlaşma dönemlerinde yapılırsa olgunlaşan tohumların toprağa dökülmesi sağlanmış olacaktır. Bu durumda ayrıca tohum toplanmasına ya da türlerin benzer habitatlara taşınmasına gerek kalmayacaktır. Projede nesli tehlike altında tür olmadığından, alandaki vejetasyonun bölge içerisinde birçok alanda tekrar ettiğinden flora tablosunda verilen türlerin izlenmesine gerek duyulmamıştır. FAUNA Proje alanı ve çevresinde yaşayan veya yaşaması muhtemel fauna türlerinin saptanması için arazi çalışması ve literatür taraması yapılmıştır. Bu çalışma sonucu derlenerek aşağıda da belirtilen hayvan türleri verilmiş olup; ilgili tablolar hazırlanırken her türün karşı karşıya bulunduğu tehdit derecelerinin değerlendirilmesinde IUCN (Uluslararası Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) tarafından hazırlanmış ve güncellenmiş Avrupa Kırmızı Listesi (ERL)’nden, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2019-2020 Av Dönemi Merkez Av Komisyon Kararları” doğrultusunda hazırlanan Ek listelerden ve Bern Sözleşmesi hükümleri doğrultusunda tespit edilen korunma statülerinden yararlanılmıştır. İKİYAŞAMLILAR (AMPHIBIA) Amfibiler veya çift yaşamlılar, ne tamamen karasal yaşama uyum sağlayabilmiş ne de tatlı sulardan tam olarak kopabilmiştir. Neredeyse tamamı üremek için suya veya nemli yerlere gereksinim duyar. Yaşamlarını hem suda hem de karada sürdürdükleri için bu gruba çiftyaşamlılar anlamında Amphibia (Amphi: çift, bios: yaşam) denilmektedir. İki yaşamlılar kuraklığa ve tuzluluğa dayanamazlar. http://www.herpamura.org/ İkiyaşamlılar, en önemli omurgasız avcıları olup besinlerini genelde sudaki böcek ve larvalar, karada ise uçan böcekler, solucan ve yumuşakçalar oluşturur. İkiyaşamlıların yaşamsal faaliyetleri genel olarak suya bağımlıdır. Ovipar (yumurta ile çoğalan omurgalılar) olan ikiyaşamlılar, çoğunlukla yumurtalarını doğal alanlara, su taşkını veya yağmur suları nedeniyle göllenmiş sulara bırakmakta veya su bitkilerine yapıştırmaktadırlar. Karada yaşayanlar da genellikle üreme zamanında yumurtalarını suya bırakırlar. Amfibiler soğukkanlı olmaları ve çıplak olan derileriyle fazla miktarda su kaybettikleri için aşırı sıcaklık, tuzluluk ve kuraklığa karşı dayanıklı değillerdir. Sucul amfibiler kış uykusu için göl ve nehirlerin donmayan dip kısımlarına, karasal amfibiler ise toprağın donmayan derin kısımları ve taş-kaya alt ve oyuklarında kışı geçirirler. Proje alanı ve yakın çevresinde yapılan araştırmalar sonucunda Tablo-2’de familyaları, bilimsel isimleri ve Türkçe isimleri verilmiş olan 3 amfibi türü belirlenmiştir. Faaliyet alanında bulunma potansiyeli yüksek olan ikiyaşamlı türlerinin tehlike durumlarını belirlemek IUCN’nin tehlike kategorileri temel alınarak değerlendirme yapıldığında, alanda yayılış gösteren bu türlerden Bufo bufo (Siğilli Kurbağa), Rana dalmatina(Çevik Kurbağa), Bufo viridis (Gece Kurbağası), “Lc” (Least Concern=En Düşük Seviyede Tehdit Altında) kategorisindedir. Bern Sözleşmesi uyarınca 1 tür Ek-2 (Kesin koruma altına alınan fauna türler), 1 tür ise Ek-3 (Koruma altına alınmış fauna türler) kategorisindedir. Tablo-2: Proje alanı ve etki alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel iki yaşamlı (Amfibia)Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri AMİLYA TÜR TÜRKÇE ADI HABİTAT TAKIM/F BERN MAK IUCN ADI Tkm: Anura Fam: Bufonidae Bufotes viridis Gece Kurbağası Su kenarları, Çayırlar, - Lc Ek 2 Tarlalar Bufo Bufo Siğilli Kurbağa Taşlık, kayalık alanlar, - Lc Ek 3 Çayırlar Fam: Bufonidae Rana dalmatina Çevik Kurbağa Orman içi, Orman - Lc - açıklıkları, Yol kenarları Kaynak: Demirsoy, A., 2003, Türkiye Omurgalıları “Amfibiler”, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara, Baran, İ, 2005, “Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri”, Ankara, http://www.turkherptil.org/ilPortfolyolari Kısaltmalar: LC:En Düşük Düzeyde Tehlike Altında / Endmk: endemik tür / MAK:Merkez Av Komisyonu Koruma Listeleri/ BERN: Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamları Koruma Sözleşmesi / IUCN:Uluslararası Doğa Koruma Birliği SÜRÜNGENLER (REPTILIA: Kaplumbağa, Kertenkele ve Yılan Türleri) Bu bölgede toplam 5 tür tespit edilmiş olup; bunların 1 tanesi kaplumbağa türü, 2 kertenkele türü ve 1 yılan türü olarak tespit edilmiştir. Sürüngenler genelde etçil olduklarından besinlerini ikiyaşamlılar, solucanlar, kemiriciler, çeşitli larva ve böcekler ile bazen de türdeşleri oluşturur. Karada yaşayan bazı kertenkele ve kaplumbağalar ise, bitkilerin yaprak ve çiçek gibi kısımlarıyla besle nirler. Genellikle ovipar olarak üreyen sürüngenler yumurtalarını toprak içine, çürümekte olan ağaç veya yaprak döküntüleri altına ve güneş gören taşların altına bırakırlar. Sürüngenlerde metamorfoz görülmediğinden çıkan yavrular genellikle erginin bir minyatürü olup hemen besin aramaya başlamaktadırlar. Kertenkele ve yılanlar, genellikle taşların altına, bitki kök ve artıklarının içine, toprak oyuklarının içine vs. ye girerek tek tek ya da toplu halde kışı geçirirler. Proje kapsamında sürüngenlerin yaşama olasılığı olan habitatlar gezilerek gözleme dayalı çalışmalar gerçekleştirilmiş ayrıca literatür bulguları ele alınarak yaşaması olası türler tespit edilmiş ve elde edilen tüm bulgular analiz edilerek bir tablo halinde verilmiştir. IUCN tarafından hazırlanmış Avrupa Kırmızı Listesi (RDB) esas alınarak yapılan değerlendirmeye göre 2 tür “Lc” (asgari endişe) tehlike kategorisinde bulunurken, 1 tür (Testudo greace-Adi tosbağa) “VU” Zarar Görebilir, Enerji dâhildir ve bu nedenle de Bern Sözleşmesine göre “Ek-II” yani “Kesin koruma altına alınan fauna türler” türler arasındadırlar. Ayrıca 1 tür ise Ek-3 (Koruma altına alınmış fauna türler) kategorisindedir. Tablo. 3: Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri HABİTAT TAKIM/FAMİLY TÜRKÇE ADI A TÜR ADI BERN IUCN MAK Tkm:TESTUDİNATA Kaplumbağalar Fam:Testudinidae Testudo graeca Tosbağa Orman açıklıkları, - Vu Ek 2 Yol kenarları, Su kenarları, Tkm:SQUAMATA Pullular Lacerta viridis Yeşil Kertenkele Orman içi, Orman - Lc Ek 2 açıklıkları, Su kenarları, Açık yamaçlar Fam: Anguidae Yılan Kertenkelegiller Anguis fragilis Yılan kertenkelesi Yol kenarları, Çayırlar - - Ek 3 ALTTAKIM:OPHİDİA Yılanlar Fam:Colubridae Engerekler Zamenis longissimus Eskülap Yılanı Orman içi, Bağ, bahçeler - Lc Ek 2 Kaynak: Demirsoy, A., 2006, Türkiye Omurgalıları “Sürüngenler”, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara. Baran, İ, 2005, “Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri”, Ankara. Kısaltmalar: VU: Zarar Görebilir/ LC:En Düşük Düzeyde Tehlike Altında / DD:Veri Yetersiz/ NT: Tehlikeye Yakın / Endmk: endemik tür, MAK:Merkez Av Komisyonu Koruma Listeleri/ BERN: Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamları Koruma Sözleşmesi/ IUCN:Uluslararası Doğa Koruma Birliği KUŞLAR (AVES) Proje alanında yapılan gözlemler ve literatür kayıtlarına göre proje alanı ve çevresinde olduğu tespit edilen kuş türleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Listedeki türlerin tehlike durumları “Red Data Book (RDB)” kategorilerine göre, korunma durumları ise “Bern Sözleşmesi” ve “MAK”ın Ek listelerine göre değerlendirilmiş olup; bu tablo hazırlanırken yabanıl kuş türlerinin korunmasına yönelik olarak uluslararası düzeyde geçerli olan, Avrupa’daki birçok devlet tarafından imzalanmış ve Türkiye’nin de imza koyduğu Bern Sözleşmesi kriterlerinin en son güncellenmiş ve yürürlükte olan ek listelerinden; IUCN tarafından hazırlanan ve sürekli olarak güncellenen Avrupa Kırmızı Listesi (ERL=European Red List)’nden ve Kiziroğlu tarafından hazırlanmış “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” (Red Data Book for Turkish Bird Species)’den faydalanılmıştır. Kuşlar, bazıları yerli, bazıları da göçmen olan ve çok hareket eden hayvanlardır. Havada dolaşmaları nedeniyle, yılan, sürüngen ve memelilere kıyasla yerlerini tespit etmek ve gözlemlemek daha kolaydır. Kuşlara yağmur suları nedeniyle göllenmiş sular çevresinde sazlık ve bataklık ormanlık alanlar, yerleşim alanları yakınları ve su kanalları boyunca rastlamak mümkündür. Alanın doğal koşullarından kaynaklanan ekosistem zenginliği, biyolojik çeşitliliğine, özellikle de kuş çeşitliğine yansımıştır. Kuş türlerinin Avrupa’daki genel populasyon durumları gözetilerek hazırlanan IUCN tehlike durumuna göre tabloda görülen kuş türlerinin 33 türü “LC” (en az düzeyde endişe verici) kategorisinde olup, 2 tür ise herhangi bir kategoride değildir. Bern Sözleşmesine göre Ek-II listesinde dahil olan tür sayısı 24, Ek-III kapsamında olan ise 6’dır. Tablodaki türlerden 25 adet Y (yerli) olup, az sayıda 2 tür göçmen statüsündedir. Tablo-4: Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri TÜR (SPECİES) TÜRKÇE ADI HABİTAT BERN KONUM IUCN MAK RDB ACCIPITRIFORMES YIRTICI KUŞLAR ACCİPİTRİDAE YIRTICI KUŞLAR Buteo buteo Şahin Açık alanlar, Y Lc A.3 - Ek 2 tarım alanları, Pernis apivorus Arı şahini Yapraklarını Y Lc A.3 - Ek 2 döken yetişkin ormanlıklarda ARDEIDAE Deniz Kıyısı Ardea alba Büyük ak balıkçıl Y Lc A.3 - Ek 2 Deniz Kıyısı Ardea cinerea Gri balıkçıl Y Lc A.3.1 Ek 3 Ek 1 Deniz Kıyısı - Ardea purpurea Erguvani balıkçıl T Lc A.2 Ek 2 Deniz Kıyısı - Ardeola ralloides Alaca balıkçıl Y Lc A.3 Ek 2 Deniz Kıyısı - Botaurus stellaris Balaban Y Lc A.2 Ek 2 Deniz Kıyısı - Egretta garzetta Küçük ak balıkçıl KZ Lc A.3.1 Ek 2 Deniz Kıyısı - Ixobrychus minutus Küçük balaban Y Lc A.2 Ek 2 COLUMBIFORMES GÜVERCINLER Columba livia Kaya güvercini Kayalıklarda Y Lc A.5 - Ek 3 oyuklar Streptopelia decaocta Kumru İnsan Y - - - Ek 3 yerleşimlerinde Streptopelia turtur Üveyik İnsan YZ Lc A.3.1 - Ek 3 yerleşimlerinde STRIGIFORMES STRIGIDAE BAYKUŞGİLLER Athene noctua Kukumav Tarlaların Y Lc A.2 - Ek 2 yakınlarında PASSERIFORMES ÖTÜCÜ KUŞLAR MOTACILLIDAE Motacilla alba Akkuyruk Çıplak, çakıllı YZ. T Lc A.3 - Ek 2 sallayan alanlar ALAUDIDAE Melanocorypha calandra Boğmaklı tarlakuşu Açık alanlarda Y Lc A.5 - Ek 2 Oenanthe oenanthe Kuyruk kakan Ağaçsız ve taşlık G Lc A.3 EK 1 Ek 2 açık arazide TURDIDAE Luscinia megarynchos Bülbül Türkiye’nin Y, KZ - A.3 - Ek 2 hemen her tarafında uygun habitatlarda CORVIDAE Corvus corax Kuzgun Tarım alanları, Y Lc A.5 EK 1 EK 3 Corvus frugilegus Ekin kargası Tarım alanları Y Lc A.5 EK2 - Garrulus glandarius Kestane kargası Tüm ormanlar Y Lc A.3.1 - - Pica pica Saksağan Yerleşim alanları Y Lc A.5 EK-2 - STURNIDAE SIĞIRCIK KUŞLARI Sturnus vulgaris Sığırcık Ağaçsız, dağlık Y.KZ Lc A.5 EK 1 - alanlar PASSERIDAE Passer domesticus Serçe Tarlalar, Y Lc A.4 EK-2 ormanlar - Passer montanus Ağaç Serçesi Tarlalar, Y Lc A.3 EK 1 Ek 3 ormanlar PICIDAE Orman alaca Tüm ormanlar Dendrocopos major Y Lc A.3 Ek 2 ağaçkakanı - Tüm ormanlar Dendrocopos syriacus Alaca ağaçkakan Y Lc A.2 - Ek 2 Tüm ormanlar Dryobates minor Küçük ağaçkakan Y Lc A.1.2 - Ek 2 FRINGILLIDAE Carduelis carduelis Saka Ormanlar Y Lc A.3.1 - Ek 2 Carduelis chloris Florya Seyrek ormanlar, Y Lc A.3 - Ek 2 zeytin ve meyve EMBERIZIDAE Emberiza cia Kaya Kirazkuşu Taşlık, kayalık G Lc A.2 - Ek 2 yamaçlar SYLVIIDAE Phylloscupus collybita Çıvgın Karışık KZ Lc A.3.1 - Ek 2 ormanlarda CICONIIFORMES CICONIIDAE Ciconia ciconia Ak leylek Ormanlık ve T Lc A.3.1 - Ek 2 çalılık alanlar FALCONIFORMES FALCONIDAE Dağlar, vadiler, Y Lc A.2 - Ek 2 Falco tinnunculus Kerkenez orman kenarları Orman YZ Lc A.3.1 - Ek 2 kenarlarındaki Falco subbuteo Delice doğan açık alanları, bataklık kenarları CORACIIFORMES UPUPIDAE Meyve ve Zeytin YZ Lc A.2 - Ek 2 bahçeleri, Upupa epops İbibik açıklıklı ormanlık alanlarda Kaynak: Kiziroğlu, İ., 2008, “Türkiye Kuşları” (Species List in Red Data Book), Ankara,www.trakus.org, www.iucnredlist.org, http://www.trakus.org/ www.iucnredlist.org Kısaltmalar: VU: Zarar Görebilir/ LC:En Düşük Düzeyde Tehlike Altında / DD:Veri Yetersiz/ NT: Tehlikeye Yakın / Endmk: endemik tür, MAK:Merkez Av Komisyonu Koruma Listeleri/ BERN: Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamları Koruma Sözleşmesi/ IUCN:Uluslararası Doğa Koruma Birliği “Türkiye Kuşları” (Kiziroğlu, 2008) adlı esere göre proje alanı ve çevresinde bulunan ve bulunması muhtemel kuş türleri için yapılan Red Data Book sınıflandırması ve Türkiye’de bulunan statüleri aşağıda verilmiştir. I. Türkiye'de kuluçkaya yatan kuşlar; yani 'A' kategorisine giren kuş türleri, ya tam yıllık kuş türü olup yerli; ya da yaz göçmeni, yani kuluçkaladıktan sonra Türkiye'yi terk eden göçmen türlerden oluşur. A. 1.0: Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda görülmeyen türlerdir. A. 1.1: Doğal popülasyonları tükenmiş türler, insan desteği ve koruması için yaşamlarmı devam ettirmektedir. A. 1.2: Türkiye'de nüfusları çok azalmış olan türler. Büyük ölçüde nesilleri tehdit altında olduğu için mutlaka korunmaları gereken türlerdir.A.2: Önemli ölçüde tükenme tehdidi altında olan türler. A.3: Tükenebilecek duyarlılıkta olup, doğal yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. A.3.1: Gözlendikleri bölgelerde eski kayıtlara göre, azalma olan türlerdir. A.4: Popülasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye yakın türler. A.5: Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu olmayan türler. A.6: Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türler. A.7: Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir çünkü bu türlerin Türkiye'de elde edilen kayıtları tam sağlıklı ve güvenli değildir. II. 'B' grubundaki türler ya kış ziyaretçisi ya da transit göçerdir. Bu türler de önemli ölçüde tükenme tehdidi altında bulunmakta olup aynen ‘A’ grubundaki değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Dolayısıyla 'B' grubundaki türler için de B.1,0-B.7 basamaklarındaki ölçütler kullanılır. Yine aynı esere göre bu kuş türlerinin Türkiye’de bulundukları statüler ise şöyle sınıflandırılmıştır. Y Yerli Türler G/KG Göçmen türler (Yaz göçmeni) K Kış ziyaretçileri T Transit göçerler R Rastlantısal türler N Nadir türler MEMELİLER (MAMMALIA) Proje alanı ve çevresinde geçekleştirilen saha çalışmaları, litaratür çalışmaları ile desteklenerek aşağı verilen tablo oluşturulmuştur. IUCN’in tehlike kategorilerine göre; faaliyet alanındaki türlerin 11 tanesi “LC” (az endişe verici) kategorisinde bulunmaktadır. Bern Sözleşmesi kapsamında değerlendirme yapıldığına; 2 tür “Ek-II” listesinde (kesin koruma altında), 2 tür “Ek-III” listesinde olup, 7 tür ise herhangi bir listeye dahil değildir. MAK kararlarına göre ise; 2 tür Ek-1 listesinde (Tarım ve Orman Bakanlığı Koruması Altında), 2 tür Ek-2 (Merkez Av Komisyonunca Koruma) kapsamında, bulunmaktadır 7 tür ise herhangi bir MAK listesine girmemektedir. Proje alanında memelilere ağaçlık, çalılık ve orman alanları, orman içi açıklıklar oyuk ve orman sınırının dışındaki açık alanlarda bulunmaktadır. Proje alanında yayılış gösteren memeli türleri çoğunlukla kemirici türleridir. Bölgedeki en yaygın kemirici türleri Vulpes vulpes(Tilki) ve Lepus europaeus (Tavşan) tespit edilen memeli türleridir. Tablo-5: Proje alanı ve etki alanında habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan memeli (Mammalia) türleri, korunma durumları TÜR (SPECİES) TÜRKÇE ADI HABİTAT BERN IUCN MAK ERINACEIDAE KİRPİLER Erinaceus concolor Kirpi Çalılıklar - Lc - VESPERTİLİONİDAE Düzburun yarasalar Pipistrellus pipistrellus Cüce yarasa Açık arazi ve su - Lc Ek 3 kenarlarına yakın yerler Rhinolophus ferrumequinum Nalburunlu küçük Ormanlar Ek 1 Lc Ek 2 yarasa LEPORİDAE TAVŞANLAR Lepus europaeus Yabani tavşan Her çeşit ortamda EK 2 Lc - Yaşarlar MURİDAE SIÇANLAR Apodemus sylvaticus Orman faresi Ormanlık, çalılık - Lc - alanlar Mus musculus Ev faresi Yeleşim Alanları - Lc - Microtus levis Tarla Faresi Tarım Alanları - Lc - Rattus rattus Sıçan Yeleşim Alanları - Lc - CANIDAE KÖPEKLER Vulpes vulpes Kızıl Tilki Ormanlarda, EK 2 Lc - kırlarda, tarlalarda MUSTELLİDAE SANSARLAR Mustela nivalis Gelincik Kırlar ve otluk EK 1 Lc Ek 3 alanlar SCİURİDAE Sciurus anomalus Sincap Ormanlar - Lc Ek 2 Kaynak: Demirsoy, A., 2003, Türkiye Omurgalıları “Memeliler”, Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara İşletme Aşaması Öncesinde Alınacak Önlemler İnşaat çalışmalarının tamamlanmasının ardından kullanılmayan alanlar topoğrafyaya uygun hale getirilmelidir. Proje alanı çevresindeki yabani hayvanlar faaliyetler sırasında gürültü ve titreşimi kendilerine tehdit olarak algılar ve habitatlarını terk ederek tepki gösterirler. Bundan dolayı çalışmalar esnasında gürültüyü minimize edici önlemler faaliyet sahibince alınacaktır. Proje alanı içinde özellikle korunan türlerden Kara Kaplumbağası rastlanıldığı zaman söz konusu alandan alınarak güvenli bir araziye nakledilmesi sağlanacaktır. Projede, omurgalılar ve yuvaları, kuş yuva giriş delikleri, zemin üzerinde, kemirgenler tarafından oluşturulmuş tümsekler faaliyetlere başlamadan önce eğitimli personel tarafından önceden taranacak ve yakalanabilir türler taşıma yoluyla, yakalanamayacak türlerin ise alandan uzaklaşması sağlanacaktır. Projede çalışacak personel için bir eğitim programı oluşturulacaktır. Böylece çalışacak personel, gördükleri fauna türlerine karşı nasıl önlemler alacakları konusunda bilinçlenmiş olacaklardır. 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-IRastlantısal Buluntu Prosedürü Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü İÇİNDEKİLER Sayfa numarası 1. GİRİŞ ……………………………………………………………………………………………… 1.1 AMAÇ ................................................................................................................................ 1.2 TANIMLAR ........................................................................................................................ 1.3 KISALTMALAR .................................................................................................................. 1.4 REFERANSLAR ................................................................................................................ 2. ROLLER VE SORUMLULUKLAR ..................................................................................... 3. ŞANS BULGU SÜRECİ..................................................................................................... 4. İZLEME VE RAPORLANDIRMA ...................................................................................... EK 2.1 – ŞANS BULGU RAPOR FORMU .................................................................................. EK 2.2 – ŞANS BULGU KAYDI ................................................................................................... EK 2.3 – İLETİŞİM BİLGİLERİ .................................................................................................... Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü 1. GİRİŞ YEE Projesinin kapasitesini arttırarak iletim sistemini güçlendirmesi ve kontrol otomasyonunu genişletmesi, yönetimi ve yüksek gerilim şebeke istikrarını korumak ve büyük bozulmaların yayılmasına karşı koymak için koruma sistemleri beklenmektedir. Proje alanında ve yakınlarında tescil edilmiş Doğal ve Arkeolojik Sitler olması durumunda tespit edilecektir. Proje faaliyetleri sırasında Şans Bulgusu olarak bazı bilinmeyen arkeolojik alanlarla ve kültürel miras varlıklarıyla karşılaşma olasılığı mevcuttur. 1.1 AMAÇ Bu dokümanın amacı proje inşaat çalışmaları sırasında Şans Bulgu eylemlerinin yönetimi ile ilgili prosedür ve sorumlulukları özetlemektir. Prosedür, proje etki alanı ve diğer proje ile ilgili alanlardaki tüm proje faaliyetleri (zemin sıyırma, kazı, kanal açma, kesme, patlatma, sondaj, liçing, rehabilitasyon, eski haline getirme vb.) için geçerlidir. 1.2 TANIMLAR ŞANS BULGU Normal olarak proje ile ilgili alanlardaki inşaatların izlenmesi sonucu resmi bir saha keşfinin dışında tanımlanmış potansiyel kültürel miras objeleri, özellikleri veya alanları. Kocaeli Arkeoloji Müzesi MÜZE MÜDÜRLÜKLERİ Arkeoloji Müzesi Anadolu Medeniyet Müzesi Müdürlükleri KORUMA BÖLGE Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu KURULU Ankara Kültür Varlıklarının Korunmasına İlişkin İkinci Bölge Kurulu MÜDÜRLÜKLERİ PROJE GIS Trafo Merkezi YAPILACAKLAR VE Zorunlu gereksinimleri gösterir. ZORUNLULUKLAR YAPILMASI GEREKENLER Bir hükmün zorunlu olmadığını, ancak iyi uygulama olarak önerildiğini belirtir. Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü 1.3 KISALTMALAR Kısaltma Tanım TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. E&G Çevresel ve Sosyal ÇSED Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi 1.4 REFERANSLAR STANDARTLAR, MEVZUAT VE YASALAR Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2863 Sayılı Kanun, Kültürel ve Doğal Varlıkların Korunması Kültür ve Turizm Bakanlığı, Karar No: 658, Arkeolojik Sit Alanları, Koruma ve Kullanım Koşulları 2. ROLLER VE SORUMLULUKLAR TEİAŞ, projeye özel olan çevresel ve sosyal etki değerlendirmesine dayalı yönetim planlarının ve prosedürlerinin hazırlanmasından ve uygulanmasından sorumludur. TEİAŞ ayrıca, proje inşaat faaliyetleri sırasında tüm birimleri ve yüklenicileri ile birlikte bu işleme uymakla yükümlüdür. İnşaat işlerinde görevli olan tüm çalışanlar prosedürün uygulanması için eğitilecektir. Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü Proje rolü Sorumluluklar Saha yöneticisi E & S konularının ilgili tüm bölümler tarafından yerinde ve yeterli şekilde ele alınmasını sağlamak. E & S işlemlerini yerinde desteklemek, E & S izleme ve denetleme faaliyetlerini gerçekleştirmek için yerinde yeterli kaynak sağlamak. 3. ŞANS BULGU SÜRECİ Aşağıdaki tablo, proje inşaat alanı ve etki alanı içinde bir şans bulgusu üzerine izlenecek süreci adım adım özetlemektedir. AŞAMA 1 - Bir şans keşfinden sonra: Keşfin yapılacağı yerde tüm çalışmalar durdurulmalıdır. Şans bulgusunun etrafına geçici bir tampon bölge yerleştirilecektir. Derhal şantiye yönetimi ve müze arkeoloğu ile iletişime geçecektir. Alan bayrakla işaretleme, girilmez işaretleri, vb. kullanarak bulguyu uygun bir şekilde güvence altına alacaktır. Şantiyenin korunması: şans bulgusu, hareket ettirilmemeli, kaldırılmamalı veya daha fazla zarar verilmemelidir. ADIM 2 – Kayıt Etme Şans Bulgu Formu Bölüm A doldurulur ve bir kopyasını 24 saat içinde saha yöneticisine gönderilir. AŞAMA 3 - Yerel makam ile iletişim Şans bulgusu konusunda ilgili Müze Müdürlüğüne bildirim yapılır. 4. ADIM - Kurumun kararı İlgili Müze arkeoloğu şans bulgu alanı için aşağıdaki eylemlere karar verir. 4. ADIM A - Şantiye veya bulgunun önem yok 4. ADIM B - Şantiyenin önemi var Müze arkeoloğu, şantiyenin / bulgunun önemsiz Müze arkeoloğu, şantiyenin / bulgunun önem taşıdığını olarak düşünüldüğünü beyan eder. beyan eder. Saha sorumlusu ilgili yöneticileri bilgilendirir. Müze müdürlüğü arkeoloğu daha sonraki eylemlere karar verir ve saha sorumlusuna bilgi verir. Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü Saha sorumlusu Şansı Bulgusunun bir kopyasını Saha sorumlusu ilgili yöneticileri bilgilendirir. kendi kayıtları için saklar. Başka bir eylem gerekmez. Bu adım, şans bulgu prosedürünü kapatır. İnşaat faaliyetleri devam edebilir Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü ADIM 5 - Şantiye araştırması Proje personeli ilgili Arkeoloji Müzesi müdürlüğünün arkeolog talimatlarını takip eder. Saha araştırmasından sonra, Müze Saha araştırmasından sonra, Müze Saha araştırmasından sonra, Müze arkeoloğu şantiyenin / arkeoloğu şanti yeni n / arkeoloğu şanti yeni n / bulgunun az önem bulgunun orta derecede bulgunun yüksek derecede taşı dı ğı nı beyan eder. önem taşı dı ğını beyan eder. önem taşı dı ğını beyan eder. Saha sorumlusu Yöneticilerini Test çukuru / kurtarma kazıları veya Kurtarma kazısı bilgilendirir. uzaktan algılama araştırması gibi tamamlanacaktır. daha ileri çalışmalar Saha sorumlusu Şans Bulgusunun bir tamamlanacaktır. Şantiye, Türk arkeolojik kopyasını kendi kayıtları için yönetmeliklerine göre “Kültür ve tutar. Müze müdürlüğü arkeoloğu, Tabiat Varlıklarını Koruma çalışmalar için talimatlar ve / veya Kanunu (2863) 21.07.1983 ele Başka bir eylem gerekmez denetim sağlar. alınacaktır Bu adım, şans bulgu yöneticileri Saha sorumlusu Müze müdürlüğü arkeoloğu, test prosedürünü kapatır bilgilendirir. çukuru / kurtarma arkeolojik İnşaat faaliyetleri devam kazısı için talimatlar ve / veya Müze arkeoloğu gözetiminde, proje edebilir denetim sağlar. yönetimi bir arkeolojik çalışma ekibi sağlar. Ekip nitelikli Saha sorumlusu yöneticileri arkeologlar, diğer ilgili uzmanlar bilgilendirir. ve işçilerden oluşacaktır. Müze arkeoloğu gözetiminde, proje Kazı tamamlandığı zaman, ekip yönetimi bir arkeolojik çalışma müze müdürlüğüne bir rapor ekibi sağlar. Ekip nitelikli sunar. arkeologlar, diğer ilgili uzmanlar Müze müdürlüğü çalışma ve işçilerden oluşacaktır. sonuçlarını ilgili Bölgesel Kültür Kazı tamamlandığı zaman, Varlıklarını Koruma Kurulu'na kurtarma kazı ekibi müze bildirir. müdürlüğüne bir rapor sunar. İlgili Bölgesel Kültürel İlgili Bölgesel Kültürel Varlıklarını Koruma Kurulu geri Varlıklarını Koruma Kurulu geri kazanımın resmi olarak kazanımın resmi olarak tamamlandığını onaylar ve Proje tamamlandığını onaylar ve Proje yönetimini bilgilendirir. yönetimini bilgilendirir. Saha sorumlusu Şans Bulgusunun bir Site Türk mevzuatına göre resmi kopyasını kendi kayıtları için olarak kaydedilecek ve tutar. korunacaktır. Başka bir eylem gerekmez. Arkeolojik İzleme Uzmanı / Uzmanları, ilgili yöneticileri Bu adım, şans bulgu bilgilendirir. prosedürünü kapatır. İnşaat faaliyetleri devam Saha sorumlusu Şans Bulgusunun bir edebilir kopyasını kendi kayıtları için tutar. Başka bir eylem gerekmez. Bu adım, şans bulgu prosedürünü kapatır Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü İnsan kalıntılarının bulunması durumunda, tüm proje ekibinin ve yerel yetkililerin derhal haberdar edileceğinin not edilmesi önemlidir. 4. İZLEME VE RAPORLAMA Saha sorumlusu, kültürel miras öğelerinin varlığının kanıtı için tüm inşaat veya diğer karışıklık faaliyetlerini görsel olarak izleyecektir. Şans Bulguları, Şans Bulgu Raporu formuna kaydedilecektir (Ek 2.1'e bakınız). Tüm Şans Bulgu Raporu formları kampta basılı olarak saklanacak ve ayrıca formun her bölümünün tamamlanmasından sonra elektronik olarak taranacak ve kaydedilecektir. Şans Bulguları, saha sorumlusu tarafından güncel tutulacak olan Şans Bulgu Kaydına (Ek 2.2'ye bakınız) kaydedilecektir. Bu belge, düzenli olarak gözden geçirilecektir. Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü EK 2.1 – ŞANS BULGU RAPORU FORMU PART A BÖLÜM A Project Location: District (İlçe): Date: Form No: Proje yeri: Proje Sahası Village (Köy): Tarih Proje Bilgiler Name of person reporting chance find: Şans bulgusunu rapor eden kişinin ismi Was work stopped in the immediate vicinity of the chance find? ☐ Yes ☐ No Şans bulungusunun tam çevresinde iş durduruldu mu? Evet Hayır Was a buffer zone created to protect the chance find? ☐ Yes ☐ No Şans bulguyu korumak için tampon bölge oluşturuldu mu? Evet Hayır NOTIFICATION BİLDİRİM Site manager and E&S manager contacted ☐ Yes ☐ No Saha Müdürü ve Çevre Müdürü ile irtibata geçildi Evet Hayır CHANCE FIND DETAILS ŞANS BULGU AYRINTILARI GPS coordinates Photo record ☐ Yes ☐ No GPS koordinatları (HD quality – no cell phone photos) Fotoğraf kaydı Evet Hayır (HD kalitesinde – cep telefonu fotoğrafı değil) If not, explain why: Değil ise nedenini açıklayınız Other records ☐ Yes ☐ No Specify (drawings, HD quality videos, etc.): Diğer kayıtlar Evet Hayır Belirtin (çizimler, HD kalite videolar, vb.) Description of chance find: Şans bulungusunun tanımı Description of site/finding and other specifications of site/finding: (e.g. surface sediment type, ground surface visibility, distance to closest watercourse, etc.) Sahanın / bulgunun ve saha/bulgunun diğer özelliklerinin tanımıı: (örn. Yüzey sediman türü, yüzey zemin görünürlüğü, en yakın suyoluna olan mesafe, vb.) Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü PART B BÖLÜM B NOTIFICATION OF MUSEUM DIRECTORATE ARCHAEOLOGIST MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ ARKEOLOĞUNA BİLDİRİ Monitoring archaeologist contacted museum directorate archaeologist ☐ Yes ☐ No Izleme arkeoloğu, müze müdürlüğü arkeoloğu ile irtibata geçti. Evet Hayır Date of notification: Bildirim tarihi Name of museum directorate and name of museum archaeologist: Müze müdürlüğünün adı ve Müze müdürlüğü arkeoloğunun adı Contact number of museum directorate archaeologist: Müze müdürlüğü arkeoloğunun iletişim numarası DECISION OF MUSEUM DIRECTORATE ARCHAEOLOGIST MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ ARKELOĞUNUN KARARI Date of site visit: Saha ziyaret tarihi: ☐ Site/Finding of no significance - Construction to proceed with ☐ Site/Finding of significance - Further actions required no further action – End of chance find procedure Önemli Saha – Bulgu - Ek araştırma gerekmektedir Önemsiz Saha – Bulgu - daha fazla araştırma yapılmadan inşaat devam edilebilir – Şans bulgu prosedürün sonu. Please Fill out Part C Lütfen Bölüm C’yi doldurun. Date of notice to resume work: İşe devam etme tarihinin bildirisi Name of museum directorate archaeologist: Müze müdürlüğü arkeoloğunun ismi Contact information: İletişim numarası Site manager and E&S manager contacted ☐ Yes ☐ No Saha Müdürü ve E & S müdürü ile irtibata geçildi Evet Hayır PART C BÖLÜM C FURTHER FIELD INVESTIGATION ☐ Site/Finding of minor significance ☐ Site/Finding ofEK ARAŞTIRMASI ☐ Site/Finding of major significance SAHAsignificance moderate Az önem taşıyan saha/bulgu Orta derecede önemli saha/bulgu Çok önemli saha/bulgu Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü Describe additional work to be conducted: Yapılması gereken ek işlerin tanımları Date started: Date completed: Başlangıç tarihi Bitiriş tarihi Date of notice to resume work: İşe geri dönme tarihi bildirisi Name of museum directorate archaeologist: Müze müdürlüğü arkeoloğunun ismi: Contact information: İletişim numarası Construction manager contacted ☐ Yes ☐ No İnşaat müdürü ile irtibata geçildi Evet Hayır Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü EK 2.2 - ŞANS BULGU KAYDI DURUM YETKİLİ ADI YAPILAN ŞANS BULGU FORMU BULGU TARİHİ ŞANS BULGUSUNUN ÖZETİ AÇIK VEYA DÜŞÜNCELER BİLDİRİLMİŞTİ EYLEM TAMAMLANDI KAPALI R Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu Projesi Ek Finansmanı Şans-Bulgu Prosedürü EK 2.3 - İLETİŞİM BİLGİLERİ Müze Müdürlüğü Adres Telefon Faks E-Posta Arkeoloji ve Etnografya (0262) 321 22 74 (0262) 325 53 54 kocaelimuzesi@kultur.gov.tr Müzesi Müdürlüğü, Eski Gar Binası, Demiryolu Kocaeli Müze Müdürlüğü Caddesi Kemalpaşa KOCAELİ Ankara Anadolu Medeniyetleri Gözcü Sokak No: 2 06240 (0312) 324 31 60 (0312) 311 28 39 anmedmuz@gmail.com Müzesi Ulus, ANKARA KORUMA KURULU SORUMLULUK ALANLARI ADRES TELEFON FAKS E-POSTA Kocaeli, Sakarya, Düzce, Kozluk Mahallesi ktvk41@kultur.gov.tr Kocaeli Kültür Yalova İstasyon Caddesi (0262) 323 29 26 - 0262 323 29 36 Varlıklarını Koruma TCDD Eski Gar (0262) 321 67 33 Bölge Kurulu Binası Kat 2 İzmit / KOCAELİ ANKARA (Altındağ, Ankara Kültür Pursaklar, Akyurt, Çubuk, Varlıklarının Konya Sokak No: (0312) 324 62 (0312) 312 12 Elmadağ, Şereflikoçhisar, Ankarakurul2@kultur.gov.tr Korunmasına İlişkin 46 ULUS ANKARA 57 47 Evren, Haymana, Bala, İkinci Bölge Kurulu Güdül), Çorum, Kırıkkale 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-J Orman İzni 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-K Acil Müdahale Planları D E P R E M A C İL M Ü D A H A L E P L A N I E N E R J İN İN K E S İL M E S İ S A R S IN T I D E V A M H A Y IR EVET H A S A R E T K İL E R İN İN H A S A R T E S P İT İ E D İY O R M U ? G İD E R İL M E S İ H A Y IR EVET GÜVENLİ BÖLGE D IŞ IN A Ç IK M A H A S A R T E S P İT İ İÇ İN H A Z IR D U R U M D A BEKLEM E H A S A R T E S P İT İ İÇ İN BEKLEM E T E H L İK E N İN G E Ç M E S İ H A S A R IN G İD E R İL M E S İ E N E R J İ V E R İL M E S İ DEPREM RAPORU H A Z IR L A M A İŞ K A Z A S I A C İL M Ü D A H A L E P L A N I SESLİ OLARAK Y A R D IM İS T E M E YARALANM A VAR H A Y IR M ALZEM E HASARI EVET H A S A R E T K İL E R İN İN M I? V A R M I? G İD E R İL M E S İ H A Y IR EVET Ç A L IŞ M A A L A N I EVET K O N T R O L İÇ İN İL K Y A R D IM H A S T A N E Y E G İT İL K Y A R D IM H A Y IR Ş A N T İY E İŞ G Ü V E N L İĞ İ Y E T K İL İS İN İ A R A A M B Ü L A N S Ç A Ğ IR M A TEDAVİ HASTANE KAZA RAPORU H A Z IR L A M A ÖNLEM LER ALM A   380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP Ek-L Türk Telekominikasyon A.Ş. Görüşü 380 kV GEBZE GIS TM ÇSYP HAZIRLAYANLAR